Τα πιο ακριβά σπίτια του πλανήτη δεν απλώνονται πια οριζόντια, αλλά ανεβαίνουν κάθετα, πάνω από τον 50ό όροφο, σε ουρανοξύστες που λειτουργούν σαν ιδιωτικά σύμπαντα. Ο πλούτος αποσύρεται από τη γη και εγκαθίσταται στον αέρα κοιτάζοντας τους απλούς θνητούς απ την αέρα.
Η αγορά των λεγόμενων supertall residences, των κατοικιών, δηλαδή, σε κτήρια άνω των 300 μέτρων έχει εκραγεί. Στη Νέα Υόρκη, η περίφημη Billionaire’s Row στην 57th Street συγκεντρώνει πύργους, όπου ένα διαμέρισμα ξεπερνά τα 250 εκατομμύρια δολάρια. Στον ουρανοξύστη Central Park Tower, ο 131ος όροφος φιλοξενεί το ακριβότερο ρετιρέ στις ΗΠΑ, με τιμή πώλησης… 238 εκατομμύρια! Στο Χονγκ Κονγκ, η αγορά πολυτελών διαμερισμάτων άνω των 40 ορόφων αυξήθηκε κατά 22 % μέσα σε έναν χρόνο, ενώ στο Ντουμπάι κατασκευάζονται ήδη συγκροτήματα κατοικιών ύψους που αγγίζουν τα 400 μέτρα! Η ζωή στα ύψη είναι το νέο παγκόσμιο φαινόμενο. Από το Λονδίνο ως τη Σιγκαπούρη, ο ουρανός γίνεται η νέα ακριβή γη. Η κάθετη ανάπτυξη δεν αφορά μόνο τον αστικό σχεδιασμό, αλλά και την κοινωνική ιεραρχία. Οι πιο πλούσιοι κατοικούν κυριολεκτικά πολύ πάνω από τους άλλους. Το ύψος μετατρέπεται σε μεταφορά ισχύος.
Σύμφωνα με την Savills, το 75 % των νέων πολυτελών κατοικιών που πωλήθηκαν παγκοσμίως το 2023 βρίσκονται πάνω από τον 35ο όροφο. Οι τιμές ανά τετραγωνικό αυξάνονται έως και 35 % για κάθε 10 ορόφους. Ο ουρανός έχει γίνει το πιο ακριβό real estate του κόσμου. Η τεχνολογία των ουρανοξυστών έχει επιτρέψει την πλήρη μεταφορά της ζωής σε ύψος. Διαμερίσματα με ιδιωτικούς ανελκυστήρες, αίθουσες τέχνης, πισίνες με θέα ολόκληρες μητροπόλεις, εστιατόρια που αιωρούνται κυριολεκτικά. Ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα συμπυκνώνονται σε ένα κάθετο συγκρότημα. Η πολυτέλεια παύει να είναι διάχυτη και γίνεται πυκνή. Πίσω από τη λάμψη των τζαμιών, όμως, λειτουργεί ένας ολόκληρος οικονομικός μηχανισμός. Οι developers αντιμετωπίζουν τα supertall buildings ως χρηματοοικονομικά προϊόντα, όχι απλώς ως αρχιτεκτονικά έργα. Ένα ρετιρέ ρεκόρ αυξάνει αυτομάτως την αξία όλων των υπόλοιπων διαμερισμάτων του κτηρίου. Η αγορά έχει μετατραπεί σε άθλημα επενδυτικής υπερτίμησης.
Η επιλογή της ζωής στα ύψη δεν είναι μόνο πρακτική. Είναι ψυχολογική. Ο άνθρωπος που αγοράζει τον 80ό όροφο δεν πληρώνει απλώς για τη θέα, αλλά για την αίσθηση απόστασης. Η θέα του κόσμου από ψηλά είναι και θέαση του εαυτού σε άλλο επίπεδο. Όπως επισημαίνει ο αστικός γεωγράφος Στίβεν Γκράχαμ, η κάθετη πόλη είναι και κάθετη κοινωνία, όπου το ύψος λειτουργεί ως μορφή κοινωνικού διαχωρισμού. Οι ουρανοξύστες κατοικιών συμβολίζουν την αποκοπή από τη μάζα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες είσοδοι των πύργων αυτών είναι σχεδιασμένες για να απομονώνουν. Διπλά λόμπι, ιδιωτικά ασανσέρ, διαδρομές που δεν τέμνονται με αυτές των εργαζομένων. Ο πλούτος δεν συμβιώνει πια με την πόλη, αιωρείται πάνω της. Η κατοικία στον ουρανό είναι μια μορφή αστικής απομόνωσης. Οι κάτοικοι των supertower δεν βλέπουν το δρόμο, δεν ακούν την πόλη, δεν συμμετέχουν στην καθημερινότητά της. Ζουν σε ένα περιβάλλον πλήρους ελέγχου: θερμοκρασία, φωτισμός, ασφάλεια, ακόμη και ο αέρας είναι επιμελώς ρυθμισμένα. Ο ουρανός έγινε η πιο προστατευμένη γειτονιά της Γης.
Η Νέα Υόρκη, το Ντουμπάι και το Χονγκ Κονγκ πρωταγωνιστούν, αλλά η τάση εξαπλώνεται. Στο Παρίσι, το Tour Triangle ετοιμάζεται να γίνει το πρώτο κτίριο κατοικιών άνω των 180 μέτρων στο κέντρο της πόλης. Στο Λονδίνο, οι ουρανοξύστες One Nine Elms και 22 Bishopsgate αλλάζουν τη φυσιογνωμία του ορίζοντα, ενώ στη Σιγκαπούρη η Marina Bay φιλοξενεί ήδη συγκροτήματα κατοικιών που λειτουργούν σαν ιδιωτικές πολιτείες. Για τις πόλεις, η ανάπτυξη σε ύψος είναι και οικονομική επιλογή. Κάθε όροφος μεταφράζεται σε έσοδα, κάθε νέα κορυφή σε προβολή. Η αστική πυκνότητα γίνεται brand. Η skyline δεν είναι πια αρχιτεκτονική, είναι ταυτότητα. Οι πόλεις συναγωνίζονται σε ύψος, όπως άλλοτε σε στρατό ή σε πετρέλαιο. Στην Ασία, το φαινόμενο συνδέεται με την έλλειψη γης. Στη Δύση, με την επιθυμία για απομόνωση. Δύο διαφορετικά κίνητρα οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα, που δεν είναι άλλο απ την κατακόρυφη ανακατανομή του πλούτου.
Η ζωή στα ύψη αποτυπώνει μια βαθύτερη κοινωνική μεταβολή. Οι πόλεις χωρίζονται πλέον όχι μόνο οριζόντια, ανάμεσα σε κέντρα και προάστιααλλά και κάθετα. Οι φτωχότεροι κάτω, οι πλουσιότεροι πάνω. Οι όροφοι γίνονται κοινωνικά σύνορα. Το ύψος προσφέρει ασφάλεια, θέα, απομόνωση, και τελικά συμβολίζει μια μορφή κοινωνικού διαχωρισμού, που δεν χρειάζεται καν να δηλωθεί. Η αρχιτεκτονική υπηρετεί αυτή τη νέα ιεραρχία. Οι γυάλινες προσόψεις, οι καθαρές γραμμές, η αθόρυβη πολυτέλεια λειτουργούν σαν κώδικας. Κανείς δεν χρειάζεται να επιδείξει τίποτα. Το ύψος είναι από μόνο του το μήνυμα. Οι κοινωνιολόγοι μιλούν για «vertical cities», πόλεις μέσα στις πόλεις, όπου κάθε πύργος φιλοξενεί το δικό του οικοσύστημα με κατοικίες, γραφεία, σχολεία, καταστήματα, γυμναστήρια. Οι κάτοικοι μπορούν να ζήσουν μέρες χωρίς να βγουν στον δρόμο. Η αυτονομία γίνεται νέα μορφή ελέγχου.
Η κατακόρυφη πολυτέλεια ήρθε για να μείνει. Σύμφωνα με το Council on Tall Buildings and Urban Habitat, ως το 2035 ο αριθμός των κατοικιών πάνω από τα 250 μέτρα θα έχει διπλασιαστεί. Η ζήτηση αυξάνεται, όχι μόνο για αισθητικούς ή πρακτικούς λόγους, αλλά γιατί το ύψος έχει γίνει νέο μέτρο αξίας. Ταυτόχρονα, οι συζητήσεις για τη βιωσιμότητα αυτών των κτηρίων πληθαίνουν. Το ενεργειακό τους αποτύπωμα, η δυσκολία ψύξης και οι υλικές απαιτήσεις είναι τεράστιες. Όμως οι εταιρείες επενδύουν πλέον σε vertical sustainability με φωτοβολταϊκά συστήματα, τεχνολογίες σκίασης, ανακύκλωση ενέργειας. Ο ουρανός μετατρέπεται σε εργαστήριο πράσινης καινοτομίας. Πέρα όμως από την τεχνολογία, τα supertall residences εκφράζουν μια εποχή που επιδιώκει να ξεφύγει από τα όριά της.
Ο άνθρωπος, σε μια κοινωνία χορτασμένη από κάθε ανισότητα και διαχωρισμό, ψάχνει συνεχώς την επόμενη κορυφή και σήμερα, αυτή είναι από μπετόν και γυαλί.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
