Η εορταστική περίοδος μετατρέπει κάθε μεγάλη πόλη σε φρενιτιώδες σκηνικό θεάματος. Κάποτε αρκούσαν πυκνά πλαστικά χιόνια και φωτάκια για να δημιουργηθεί η αίσθηση χριστουγεννιάτικης γιορτής. Όχι πια…
…Σήμερα οι Χριστουγεννιάτικοι στολισμοί και οι υπερπαραγωγές γιορτινής ατμόσφαιρας αφορούν σε μια βιομηχανία δισεκατομμυρίων, μια παγκόσμια εμπορική κούρσα που περιλαμβάνει δημοτικές στρατηγικές, επενδύσεις, θεματικά χωριά, πολυτελή ξενοδοχεία, ειδικά events και χριστουγεννιάτικες αγορές που μοιάζουν με ξεχωριστούς προορισμούς. Και ενώ ορισμένες πόλεις παραδίδουν πραγματική μαγεία, υπάρχουν άλλες που περιορίζονται σε μια εντυπωσιακή βιτρίνα που δείχνει να έχει σχεδιαστεί πρωτίστως για το Instagram, με αισθητική που θυμίζει συνεχόμενη ροή από stories. Ανάμεσά τους και λίγες, ήσυχες, σχεδόν παραμυθένιες περιπτώσεις που μένουν μακριά από τον μαζικό τουρισμό και αποδεικνύουν ότι ο γιορτινός ενθουσιασμός μπορεί να κρυφτεί εκεί όπου δεν τον περιμένει κανείς.
Οι πόλεις που ζουν πραγματικά το θαύμα
Λονδίνο: Ορισμένοι προορισμοί δεν χρειάζεται να προσποιηθούν τίποτα. Κάθε χρόνο το Λονδίνο καταγράφει σταθερά αυξανόμενη τουριστική κίνηση τον Δεκέμβριο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του εθνικού οργανισμού του Ηνωμένου Βασιλείου για τον τουρισμό, Visit Britain, η πόλη υποδέχεται πάνω από 3.000.000 επισκέπτες μέσα στη γιορταστική περίοδο. Η αίσθηση δεν προκύπτει από ένα μοναδικό σημείο αλλά από μια συντονισμένη εικόνα. Από τις βιτρίνες της Bond Street που λειτουργούν σαν μικρές θεατρικές σκηνές με αισθητική που παραπέμπει σε σύγχρονα visual albums, μέχρι τις εγκαταστάσεις του Hyde Park που μοιάζουν με θεματικά sets παραγωγών που έχουν ήδη αγκαλιαστεί από το κοινό, η πόλη μοιάζει με άσκηση στη χρήση φωτός, μουσικής και εμπορικής ευφυΐας.
Νέα Υόρκη: Η χριστουγεννιάτικη εικόνα δεν είναι μονάχα θεματική επιλογή αλλά μέρος της τοπικής κουλτούρας. Η αγορά της Fifth Avenue, το Rockefeller Center και οι παραστάσεις της πόλης συνθέτουν ένα περιβάλλον που δεν σχεδιάστηκε ως τουριστικό προϊόν αλλά ως φυσική εξέλιξη μιας μητρόπολης που μαγεύεται από το ίδιο της το μέγεθος. Η πόλη θυμίζει ζωντανό pop icon, μια αδιάκοπη παραγωγή που επανέρχεται σε ταινίες και σειρές, σχεδόν σαν να ανανεώνει κάθε χρόνο τη δική της συλλογική μυθολογία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του NYC Tourism, η περίοδος Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου φτάνει σε οικονομικό αποτύπωμα άνω των δέκα δισεκατομμυρίων δολαρίων από επισκέπτες, ξενοδοχεία, εστιατόρια και θεάματα. Είναι η στιγμή που υπενθυμίζει ότι ο πολιτισμός δεν χτίζεται μόνο σε στολίδια αλλά και σε ιστορίες που επαναλαμβάνονται με συνέπεια, δημιουργώντας ένα είδος παγκόσμιας χριστουγεννιάτικης pop κουλτούρας.
Βερολίνο: Η γιορτινή περίοδος αποδεικνύει πως η Ευρώπη εξακολουθεί να έχει την ικανότητα να ισορροπεί παράδοση και σύγχρονη αισθητική. Οι Weihnachtsmärkte, δηλαδή οι παραδοσιακές γερμανικές χριστουγεννιάτικες αγορές, αποτελούν θεσμό δεκαετιών και προσελκύουν εκατομμύρια επισκέπτες. Η οικονομική συμβολή τους έχει υπολογιστεί σε δισεκατομμύρια ευρώ για τη γερμανική οικονομία, ενώ η γοητεία τους βασίζεται στην αυθεντικότητα. Η εμπειρία θυμίζει περισσότερο low-fi χριστουγεννιάτικη indie ταινία παρά υπερπαραγωγή. Όχι επειδή λείπει ο εντυπωσιασμός, αλλά επειδή υπάρχει εκείνη η ανεπιτήδευτη αίσθηση που δύσκολα αντιγράφεται.
Υπερτιμημένοι χριστουγεννιάτικοι προορισμοί
Παρίσι: Υπάρχουν προορισμοί που επενδύουν περισσότερα στην εικόνα παρά στην ουσία. Το Παρίσι για παράδειγμα ζει την εορταστική περίοδο μέσα από στολισμένες λεωφόρους, εμπορικά κέντρα και τις γνωστές φωτεινές εγκαταστάσεις της Avenue des Champs-Élysées. Η πόλη δελεάζει με τη φυσική της αρχιτεκτονική ομορφιά αλλά συχνά δείχνει να βασίζεται υπερβολικά στη φήμη της. Το αποτέλεσμα μοιάζει συχνά με high-fashion editorial, ατμοσφαιρικό μεν, αλλά όχι απαραίτητα ζωντανό. Ο συνωστισμός, οι αυξημένες τιμές και η πίεση στη φιλοξενία δημιουργούν μια εικόνα όπου το θέαμα υπερισχύει της εμπειρίας. Η γοητεία είναι εκεί, αλλά συχνά η πραγματικότητα υπολείπεται της προσδοκίας.
Βιέννη: Η αυστριακή πρωτεύουσα διαθέτει εντυπωσιακές αγορές και μια κλασική ατμόσφαιρα που στηρίζεται στη μουσική και στα παλάτια της που άλλωστε την κάνουν να θεωρείται από πολλούς η ωραιότερη πόλη της Ευρώπης. Όμως τα τελευταία χρόνια τα ποσοστά τουριστικής κίνησης του Δεκεμβρίου έχουν ανέβει τόσο που η εμπειρία της αυθεντικής γιορτινής περιπλάνησης συχνά μετατρέπεται σε αναμονή σε ουρές, σε στιγμές που θυμίζουν sold-out συναυλία, όπου το κοινό σχεδόν ανεβαίνει στη σκηνή.
Βαρκελώνη: Η πόλη δεν έχει τη φυσική σχέση με τα χριστουγεννιάτικα σκηνικά που συναντά κανείς στη Βόρεια Ευρώπη. Παρ’ όλα αυτά έχει επενδύσει σημαντικά σε φωτεινές εγκαταστάσεις και θεματικά events. Όμως η έλλειψη χειμερινής ατμόσφαιρας και η συχνά ασφυκτική τουριστική πίεση δημιουργούν μια αίσθηση κατασκευασμένου θεάματος. Η πόλη θυμίζει pop-up event που φωτογραφίζεται τέλεια αλλά δυσκολεύεται να αποκτήσει βάθος. Είναι εξαιρετική για πολλούς λόγους, όμως το χριστουγεννιάτικο προφίλ της μοιάζει περισσότερο με προϊόν επικοινωνιακής στρατηγικής παρά με εμπειρία που αναδύεται από το περιβάλλον.
Οι απρόσμενα γοητευτικοί γιορτινοί προορισμοί
Και έπειτα υπάρχουν οι ήσυχοι προορισμοί που δεν διαφημίζονται με τη δύναμη μεγάλων μητροπόλεων αλλά προσφέρουν μια εμπειρία που υπενθυμίζει ότι η μαγεία βρίσκεται συχνά σε μικρότερα μεγέθη.
Ρίγα: Η λετονική πρωτεύουσα συνδυάζει μεσαιωνικό κέντρο, αυθεντικές αγορές και μια αίσθηση ηρεμίας που δεν συναντάται εύκολα σε βορειοευρωπαϊκές πρωτεύουσες τον Δεκέμβριο. Τα τελευταία χρόνια καταγράφει αυξανόμενη τουριστική κίνηση και η ατμόσφαιρά της θυμίζει μικρή indie παραγωγή που δεν χρειάζεται μεγάλα budgets για να λειτουργήσει.
Λουμπλιάνα: Με πυκνό ιστορικό κέντρο, φωτισμούς υψηλής αισθητικής και μια αίσθηση συλλογικής συμμετοχής που δεν μοιάζει με εμπορική επιταγή, η πρωτεύουσα της Σλοβενίας έχει γίνει ένας από τους πιο υποτιμημένους γιορτινούς προορισμούς της Ευρώπης. Η πόλη διαθέτει εκείνο το στοιχείο που συναντά κανείς μόνο σε αυθεντικές στιγμές pop κουλτούρας, όπου το κοινό και η εμπειρία συντονίζονται χωρίς να κατακλύζονται από θεαματικότητα.
Πράγα: Διαθέτει αυθεντική ατμόσφαιρα, εντυπωσιακή αρχιτεκτονική και από τις πιο γνωστές χριστουγεννιάτικες αγορές της Ευρώπης. Ωστόσο ο συνωστισμός μπορεί να φτάσει σε επίπεδα που καθιστούν την περιήγηση δύσκολη. Όταν όμως κάποιος κινηθεί μακριά από τα πιο φορτωμένα σημεία, η πόλη προσφέρει μια εμπειρία σχεδόν κινηματογραφική, με εικόνες που θυμίζουν διεθνείς παραγωγές πριν αυτές γίνουν συνώνυμες της τουριστικής υπερφόρτωσης.
Τα στοιχεία της Eurostat για τον Δεκέμβριο του 2022, μετά την απομόνωση λόγω κορονοϊού, έδειξαν μια Ευρώπης που βρισκόταν σε φρενιτιώδη κινείται, ακολουθώντας την παλιά, γνώριμη της έλξη προς το τελετουργικό του ταξιδιού. Καταγράφηκαν περίπου 92 εκατομμύρια μετακινήσεις και σχεδόν 19 εκατομμύρια διεθνείς διαδρομές μέσα σε έναν μόνο μήνα! Κι ανάμεσα στα φωτισμένα σοκάκια, οι αγορές του Στρασβούργου και της Βιέννης να συγκεντρώνουν πάνω από 3 εκατομμύρια επισκέπτες, ενώ οι αεροπορικές εταιρείες μετρούν άνοδο άνω του 20% σε σχέση με τα προ πανδημίας δεδομένα. Μόνο που το ζητούμενο των γιορτινών ταξιδιωτών τώρα πια, δεν είναι το μέγεθος του δέντρου ή το πόσο εντυπωσιακά είναι τα φωτάκια στις προσόψεις των πολυκαταστημάτων, αλλά στην ικανότητα μιας πόλης να μετατρέψει το γιορτινό της πρόσωπο σε συνέχεια της ταυτότητάς της, στην αυθεντικότητα, στις καλές τιμές και όχι ακρίβεια για βασική ποιότητα και στην ανθρώπινη διαμονή χωρίς συνωστισμό.
Όλα αυτά ακούγονται λογικά, αλλά να που είναι δυσεύρετα…
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
