Η είδηση πως τουλάχιστον 150 εργαζόμενοι της Meta, που κάνουν moderation, ελέγχουν δηλαδή και κατεβάζουν πολύ σκληρό ή απαγορευμένο περιεχόμενο, στην Αφρική αυτή τη φορά, έχουν βυθιστεί σε κατάθλιψη, φοβίες, εθισμούς, ενώ κάποιοι έχουν προχωρήσει σε απόπειρες αυτοκτονίας, δεν είναι κάτι μεμονωμένο, αλλά για ένα διαρκές, παγκόσμιο φαινόμενο, με θλιβερές και απάνθρωπες προεκτάσεις.
Οι πλατφόρμες του Facebook και Instagram, υπό την ομπρέλα της Meta, βασίζονται σε έναν στρατό εργαζομένων που καθημερινά έρχονται αντιμέτωποι με το πιο σκοτεινό πρόσωπο των ανθρώπων, τη βία, τη κακοποίηση, τη παιδική πορνογραφία, τη τρομοκρατία, τους αυτοτραυματισμούς. Και ενώ η δεύτερη σειρά αγωγών κατά του ψηφιακού κολοσσού έχει δρομολογηθεί, το δράμα των εργαζομένων, φαίνεται ασύλληπτο. Στην Αφρική, σύμφωνα με πρόσφατο μεγάλο δημοσίευμα της Gurdian, οι περισσότεροι εργαζόμενοι είναι σε υπεργολαβικές εταιρείες με εξαντλητικά ωράρια, χαμηλές απολαβές και περιορισμένη ή ανύπαρκτη ψυχολογική υποστήριξη. Οι άνθρωποι που εργάζονται στον έλεγχο περιεχομένου δεν είναι αλγόριθμοι. Είναι νεαροί απόφοιτοι, συχνά με περιορισμένες εναλλακτικές στην αγορά εργασίας, που στρατολογούνται από εταιρείες όπως η Accenture και η Cognizant, βασικοί συνεργάτες της Meta, για να αξιολογούν και να αφαιρούν περιεχόμενο που παραβιάζει τους όρους χρήσης. Καθημερινά παρακολουθούν εκατοντάδες βίντεο ή εικόνες, πολλές από τις οποίες περιλαμβάνουν ωμή βία, βασανιστήρια, φόνους ή αυτοτραυματισμούς. Μία ανατριχιαστική μαρτυρία υπαλλήλου, περιγράφει πως είδε τόσα βίντεο αποκεφαλισμών, που πλέον του είναι αδύνατον να κοιμηθεί χωρίς να παίρνει ισχυρά υπνωτικά φάρμακα, ενώ άλλος αναφέρει ότι άρχισε να αναπτύσσει θεωρίες συνωμοσίας, επειδή ήταν υποχρεωμένος να εξετάζει συνεχώς περιεχόμενο που σχετιζόταν με παραπληροφόρηση. Εργαζόμενοι στην Γκάνα, κάνουν λόγο για βίντεο με άτομα να γδέρνονται ζωντανά και την εταιρεία, μετά από αυτά, να μην τους δίνει βοήθεια από γιατρούς, αλλά ψυχολογική κατάρρευση τους να συζητιέται, μόνο, μεταξύ των διευθυντών.
Η κουλτούρα της σιωπής και η βιομηχανία της ψηφιακής φρίκης
Οι εργαζόμενοι καταγγέλλουν ότι οι συνεδρίες ψυχικής υποστήριξης είναι σπάνιες, περιορισμένης διάρκειας, και –κυρίως– αναποτελεσματικές. Πολλοί φοβούνται να μιλήσουν, καθώς δεσμεύονται από ρήτρες εμπιστευτικότητας, ενώ άλλοι ανησυχούν ότι ενδέχεται να απολυθούν αν εκφράσουν ότι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2019 η Meta κατέληξε σε εξωδικαστικό συμβιβασμό 52 εκατομμυρίων δολαρίων με πάνω από 11.000 πρώην και νυν εργαζόμενους που υπέφεραν από μετατραυματικό στρες, η PTSD, μετά από αγωγή στις ΗΠΑ. Και όμως, παρά τη νομική ήττα, η δομή της εργασίας και οι συνθήκες φαίνεται να μην έχουν αλλάξει ουσιαστικά. Αυτό που πολλοί ειδικοί αποκαλούν ψηφιακή εργασία πρώτης γραμμής δεν αναγνωρίζεται νομικά ως επικίνδυνο επάγγελμα. Κι όμως, οι επιπτώσεις είναι ενίοτε πιο σοβαρές από αυτές ενός πολεμικού ανταποκριτή. Οι εργαζόμενοι περνούν από εκπαιδευτικά προγράμματα-εξπρές, δεν έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν τι θα δουν, ενώ η έκθεσή τους σε τοξικό περιεχόμενο είναι καθημερινή και επαναλαμβανόμενη. Το αποτέλεσμα; Διαταραχές ύπνου, κρίσεις πανικού, κατάθλιψη, εθισμός σε ουσίες και –το χειρότερο– απόπειρες αυτοκτονίας. Σε ένα εσωτερικό έγγραφο που διέρρευσε, αποκαλύπτεται πως σε ορισμένα κέντρα ελέγχου της Meta στην Ευρώπη, ένας στους πέντε εργαζόμενους έχει εκφράσει σκέψεις αυτοκτονίας ή έχει ζητήσει ψυχιατρική βοήθεια. Έχοντας γνωρίσει και συζητήσει δυο πρώην εργαζομένους, 30 ετών, στην Ιρλανδία μας είπανε πως ναι μεν, είχαν συνεχή ψυχολογική αξιολόγηση και υποστήριξη, αλλά δεν άντεξαν να κάνουν αυτή τη δουλειά για πολύ. Ο ένας, ο βετεράνος, αποχώρησε στους 6 μήνες και ο άλλος στους 2.
Ηθικές ευθύνες και διεθνείς αντιδράσεις
Η Meta, ως ένας από τους ισχυρότερους τεχνολογικούς κολοσσούς παγκοσμίως, δεν μπορεί ούτε να αποποιείται την ευθύνη της για τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων στον έλεγχο περιεχομένου, αλλά ούτε και να κάνει μόλις τα βασικά, μπροστά σε τόσες αντιδράσεις. Στην Ισπανία, δικαστήριο αναγνώρισε ότι οι ψυχολογικές διαταραχές ενός πρώην εργαζομένου στον έλεγχο περιεχομένου της Meta οφείλονται άμεσα στην εργασία του, ανοίγοντας τον δρόμο για τουλάχιστον 25 παρόμοιες υποθέσεις. Στη Κένυα, περισσότεροι από 150 πρώην εργαζόμενοι κατέθεσαν αγωγή κατά της Meta και της συνεργαζόμενης εταιρείας Samasource, γιατί αντιμετωπίζουν σοβαρές ψυχικές διαταραχές λόγω της έκθεσής τους σε ακραίο περιεχόμενο χωρίς επαρκή υποστήριξη. Η μη κυβερνητική οργάνωση Foxglove, που υποστηρίζει νομικά τους εργαζόμενους, δήλωσε: «Η Meta και οι εργολάβοι της αποτυγχάνουν να παρέχουν επαρκή ψυχική υποστήριξη, προσφέρουν χαμηλούς μισθούς και διατηρούν μια κουλτούρα μυστικότητας». Η Σόνια Κγκόμο, πρώην εργαζόμενη στον έλεγχο περιεχομένου στην Κένυα, ανέφερε: «Παρά τη φύση της εργασίας μας, αντιμετωπίζαμε έντονες πιέσεις για την επίτευξη αυστηρών ποσοστώσεων και είχαμε ελάχιστη υποστήριξη».
Τα δικαιώματα των εργαζομένων στη ψυχική υγεία δεν είναι παραχώρηση, αλλά υποχρέωση
Η Επιτροπή Εποπτείας της Meta επέκρινε την εταιρεία για τις πρόσφατες αλλαγές στις πολιτικές ελέγχου περιεχομένου, επισημαίνοντας την έλλειψη διαφάνειας και την απουσία αξιολόγησης των επιπτώσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι αποκαλύψεις αυτές υπογραμμίζουν την ανάγκη για άμεση ρυθμιστική παρέμβαση. Οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί πρέπει να θεσπίσουν ελάχιστα πρότυπα για την ψυχική υγεία, την προστασία και την αποζημίωση των εργαζομένων στον έλεγχο περιεχομένου. Η αναγνώριση της ψυχικής υγείας ως βασικού δικαιώματος στον χώρο εργασίας δεν είναι παραχώρηση, ούτε καμία πολυτέλεια, αλλά θεμελιώδης υποχρέωση. Η ύπαρξη ανθρώπων που διαχειρίζονται τον ψηφιακό μας «καθρέφτη» δεν μπορεί να είναι αόρατη. Αντιθέτως, οφείλεται η ηθική και πρακτική, σε απολαβές, υποστηρικτή υγείας, ωράρια, αναγνώριση του κόπου και τον πόνου που κρύβεται πίσω από κάθε «καθαρό» timeline.
Είναι αδιανόητο, πέρα από κάθε λογική το τι θηριωδίες διαπράττονται και αυτοί οι εργαζόμενοι τις παρακολουθούν ξανά και ξανά. Είναι οι εργασίες που δεν περιγράφονται σε διαφημιστικά φυλλάδια, δεν συνοδεύονται από startup όνειρα και καινοτομία. Είναι αθόρυβες, δύσκολες κα βουτούν στις πιο ανείπωτες διαβολικές σκοτεινιές της ανθρώπινης παρέκκλισης. Εκείνοι που τις επωμίζονται, για το καλό όλων μας, ας μη γίνουν, τουλάχιστον, άλλο ένα φίλτρο που σβήνει πίσω από την οθόνη.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
