Η δυσκολία εύρεσης ταλέντων και ικανού ανθρώπινου δυναμικού έχει αναδειχθεί σε ένα από τα πλέον επίμονα και ανησυχητικά ζητήματα για την αγορά εργασίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς.
Παρά το γεγονός ότι σε πολλές χώρες, και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, τα ποσοστά ανεργίας παραμένουν σε σχετικά υψηλά επίπεδα, οι επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, δυσκολεύονται να καλύψουν ακόμη και βασικές θέσεις εργασίας. Η φαινομενικά παράδοξη αυτή κατάσταση, όπου από τη μία υπάρχουν άνεργοι και από την άλλη κενές θέσεις, δεν είναι απλό να εξηγηθεί ούτε εύκολο να ξεπεραστεί.
Αυτό που παρατηρείται σε πολλούς κλάδους της οικονομίας είναι η αναντιστοιχία ανάμεσα στις ανάγκες των επιχειρήσεων και στα χαρακτηριστικά των υποψηφίων που βρίσκονται στην αγορά εργασίας. Δεν πρόκειται απλώς για αριθμητικό πρόβλημα, ότι δηλαδή δεν υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι, αλλά κυρίως για πρόβλημα ποιότητας, δεξιοτήτων και κινητικότητας. Οι επιχειρήσεις αναζητούν εργαζόμενους με συγκεκριμένα προσόντα, εμπειρία, επαγγελματική στάση και προσαρμοστικότητα σε νέες συνθήκες, τα οποία, δυστυχώς, δεν είναι πάντα διαθέσιμα στο εργατικό δυναμικό, είτε λόγω ελλείψεων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση είτε λόγω του ότι πολλοί εργαζόμενοι δεν είναι πρόθυμοι να εργαστούν σε συγκεκριμένους κλάδους ή περιοχές.
Η κατάσταση αυτή γίνεται πιο περίπλοκη από τις εξελίξεις των τελευταίων ετών. Η μαζική φυγή νέων και εξειδικευμένων επαγγελματιών στο εξωτερικό, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, δημιούργησε ένα σημαντικό κενό, το οποίο παραμένει σε μεγάλο βαθμό ακάλυπτο. Η λεγόμενη «διαρροή εγκεφάλων» (brain drain) αποδυνάμωσε την εγχώρια αγορά, αφαιρώντας από αυτήν ένα πολύτιμο κομμάτι ανθρώπινου δυναμικού, που σήμερα είναι περιζήτητο. Την ίδια στιγμή, πολλοί από όσους παραμένουν στη χώρα είτε δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες είτε επιλέγουν διαφορετικούς επαγγελματικούς δρόμους, αποφεύγοντας ορισμένα επαγγέλματα που θεωρούνται δύσκολα ή κακοπληρωμένα.
Κλάδοι όπως οι κατασκευές, η εστίαση, η μεταποίηση, η φιλοξενία, τα logistics και η τεχνολογία είναι μερικοί μόνο από τους τομείς που πλήττονται περισσότερο. Οι ελλείψεις σε προσωπικό δεν περιορίζονται στις εξειδικευμένες θέσεις, αλλά επεκτείνονται ακόμη και σε απλές εργασίες, όπου θεωρητικά θα έπρεπε να υπάρχει αφθονία υποψηφίων. Εργοδότες αναφέρουν ότι ακόμη και για χαμηλής εξειδίκευσης θέσεις υπάρχει δισταγμός ή άρνηση από την πλευρά των εργαζομένων, είτε λόγω του επιπέδου αμοιβών είτε λόγω των ωραρίων και των συνθηκών εργασίας.
Το ζήτημα αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία όταν δούμε τις επιπτώσεις του στην οικονομική δραστηριότητα. Πολλές επιχειρήσεις αναγκάζονται να περιορίσουν τα σχέδια επέκτασης, να καθυστερήσουν την υλοποίηση έργων ή ακόμα και να αρνηθούν παραγγελίες, εξαιτίας της αδυναμίας στελέχωσης. Η έλλειψη ταλέντων γίνεται έτσι ένας κρίσιμος παράγοντας που περιορίζει την ανάπτυξη, μειώνει την παραγωγικότητα και επηρεάζει συνολικά την ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Η λύση στο πρόβλημα αυτό δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη. Απαιτεί συνδυασμό μέτρων, τόσο σε επίπεδο πολιτείας όσο και σε επίπεδο επιχειρηματικού σχεδιασμού. Πρώτον, είναι αναγκαία η αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, ώστε να συνδεθεί καλύτερα με τις ανάγκες της αγοράς. Πρέπει να επενδυθούν περισσότερα στην επαγγελματική κατάρτιση, στην εκμάθηση τεχνικών δεξιοτήτων και στην ενίσχυση της δια βίου μάθησης. Δεύτερον, χρειάζονται κίνητρα, όπως φορολογικά, ασφαλιστικά ή οικονομικά, για την επιστροφή Ελλήνων επαγγελματιών που βρίσκονται στο εξωτερικό, αλλά και για την ενίσχυση της συμμετοχής των ανέργων σε συγκεκριμένους κλάδους.
Παράλληλα, οι επιχειρήσεις καλούνται να αναθεωρήσουν τη στρατηγική τους όσον αφορά τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού. Η επένδυση στους εργαζόμενους, μέσα από την παροχή καλών συνθηκών εργασίας, ευκαιριών εξέλιξης, αξιοπρεπών αμοιβών και εργασιακής σταθερότητας, είναι κρίσιμη. Η ανταγωνιστικότητα δεν επιτυγχάνεται μόνο με νέες τεχνολογίες ή μείωση κόστους, αλλά και με ανθρώπους που εργάζονται με όραμα, αφοσίωση και ικανότητες. Η καλλιέργεια ενός ελκυστικού περιβάλλοντος εργασίας είναι πλέον μονόδρομος για όσους θέλουν να διατηρήσουν και να ενισχύσουν το ανθρώπινο κεφάλαιό τους.
Επιπλέον, χρειάζεται μια ευρύτερη αλλαγή στην κουλτούρα απασχόλησης. Η ιδέα ότι κάποιες εργασίες είναι «κατώτερες» ή «μη ελκυστικές» πρέπει να αναθεωρηθεί, ιδίως όταν συνοδεύονται από δίκαιες αμοιβές και προοπτική επαγγελματικής ανάπτυξης. Η αγορά εργασίας δεν λειτουργεί με απόλυτους όρους, αλλά με ισορροπίες προσφοράς και ζήτησης. Για να επιτευχθεί αυτή η ισορροπία, πρέπει να υπάρξει ενεργός συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων, δηλαδή κράτους, επιχειρήσεων, εκπαιδευτικών φορέων και των ίδιων των εργαζομένων.
Η δυσκολία στην εύρεση ταλέντων εν μέσω υψηλής ανεργίας δεν είναι απλώς ένα παράδοξο της αγοράς, αλλά μια αντανάκλαση βαθύτερων διαρθρωτικών προβλημάτων. Αν δεν αντιμετωπιστεί συντονισμένα και με στρατηγική, θα συνεχίσει να αποτελεί εμπόδιο για την ανάπτυξη της οικονομίας και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου της κοινωνίας. Είναι η στιγμή για μια νέα προσέγγιση, με επίκεντρο τον άνθρωπο, τη γνώση και την προσαρμοστικότητα.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
