Η γερμανική κυβέρνηση, ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, σχεδιάζει να επιβάλει ειδική φορολογία σε μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες, όπως η Google, η Meta και άλλες τεχνολογικές εταιρείες, κυρίως αμερικανικής προέλευσης. Πρόκειται για έναν φόρο ύψους 10%, ο οποίος θα αφορά πλατφόρμες που χρησιμοποιούν δημοσιογραφικό περιεχόμενο, το οποίο αξιοποιείται εμπορικά, συχνά χωρίς να υπάρχει, στις περισσότερες περιπτώσεις, ανταποδοτική αμοιβή προς τους δημιουργούς.
Η ανακοίνωση έγινε από τον Υπουργό Πολιτισμού της Γερμανίας, Βόλφραμ Βάιμερ, ο οποίος χαρακτήρισε τον φόρο «μέτριο και δίκαιο». Ο Βάιμερ ανέφερε ότι στόχος του νέου πλαισίου είναι να διαμορφωθεί μια πιο ισορροπημένη σχέση ανάμεσα στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και τις παγκόσμιες πλατφόρμες, οι οποίες αποκομίζουν τεράστια κέρδη χρησιμοποιώντας περιεχόμενο τρίτων χωρίς αντίστοιχη συνεισφορά.
Η πρωτοβουλία αυτή αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς, σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού, βρίσκεται σε πλήρη συντονισμό με το γραφείο του Καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς. Ο ίδιος ο Μερτς, σε πρόσφατη συνέντευξή του, αναγνώρισε ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις υπήρξαν «πολύ ελαστικές» με τις αμερικανικές ψηφιακές εταιρείες στο φορολογικό επίπεδο και τόνισε ότι αυτό πρόκειται να αλλάξει. «Δεν θέλω να κλιμακώσω τη σύγκρουση, αλλά να βρούμε από κοινού λύσεις», δήλωσε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας, ωστόσο, πως η Γερμανία είναι διατεθειμένη να προχωρήσει στη θέσπιση του φόρου ακόμα και μονομερώς.
Ο «ψηφιακός φόρος» δεν αποτελεί νέα ιδέα στην Ευρώπη. Χώρες όπως η Αυστρία και η Γαλλία έχουν ήδη προχωρήσει σε παρόμοιες πρωτοβουλίες, επιδιώκοντας να ενισχύσουν τη διαφάνεια και τη δίκαιη φορολογική μεταχείριση σε ένα περιβάλλον που παρουσιάζει στρεβλώσεις εδώ και χρόνια. Οι τεχνολογικοί γίγαντες έχουν αξιοποιήσει νομικά κενά και «φορολογικούς παραδείσους» ώστε να μειώσουν τη φορολογική τους επιβάρυνση, καταβάλλοντας τελικά ελάχιστους φόρους στις χώρες όπου δραστηριοποιούνται έντονα.
Το γερμανικό σχέδιο, εάν υλοποιηθεί, αναμένεται να προκαλέσει τριβές στις σχέσεις μεταξύ Γερμανίας και Ηνωμένων Πολιτειών. Πολλοί αναλυτές θεωρούν την πρωτοβουλία αυτή ως έμμεση απάντηση στην εμπορική πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ, η οποία είχε επιβάλει δασμούς σε γερμανικά προϊόντα, πλήττοντας ιδιαίτερα τον εξαγωγικό τομέα. Η επιβολή του φόρου θα επηρεάσει κυρίως αμερικανικές εταιρείες όπως η Google, η Apple, η Meta και η Amazon, που κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην ευρωπαϊκή αγορά, χωρίς να προσφέρουν ανάλογα οφέλη στις οικονομίες των χωρών όπου δραστηριοποιούνται.
Προκειμένου να αποφευχθεί η πλήρης ρήξη, ο Βάιμερ δήλωσε ότι έχει ήδη προσκαλέσει τις διοικήσεις των εμπλεκόμενων εταιρειών σε διάλογο, με στόχο την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων όπως οι εθελοντικές δεσμεύσεις. Παράλληλα, επεξεργάζεται ήδη προσχέδιο νόμου, κάτι που υποδηλώνει την πρόθεση της γερμανικής κυβέρνησης να προχωρήσει νομοθετικά, εφόσον δεν υπάρξει συναίνεση.
Η κίνηση αυτή ενδέχεται να επηρεάσει συνολικά τη στάση της Ευρώπης απέναντι στην ψηφιακή οικονομία. Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει παρόμοια μέτρα ως μέσο χρηματοδότησης για την αποπληρωμή του κοινού ευρωπαϊκού χρέους, ύψους 350 δισ. ευρώ, το οποίο δημιουργήθηκε λόγω των μέτρων στήριξης κατά την πανδημία. Παρά το γεγονός ότι η Γερμανία είχε τότε εκφράσει αντιρρήσεις σε μια κοινή ευρωπαϊκή γραμμή, η νέα της στάση υποδηλώνει αξιοσημείωτη μεταστροφή.
Πέρα από τις πολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις, η πρόταση εγείρει και ζητήματα δικαιοσύνης στο ψηφιακό οικοσύστημα. Τα μέσα ενημέρωσης σε όλη την Ευρώπη αντιμετωπίζουν συρρίκνωση εσόδων, ενώ οι μεγάλες πλατφόρμες, χρησιμοποιώντας το περιεχόμενό τους για δημιουργία διαφημιστικών εσόδων, ενισχύουν τη θέση τους εις βάρος των εκδοτών. Η επιβολή ενός δίκαιου φόρου ή η καθιέρωση οικονομικής ανταπόδοσης αποτελεί προσπάθεια εξισορρόπησης της κατάστασης, που θεωρείται πλέον απαραίτητη για τη βιωσιμότητα της δημοσιογραφίας.
Είναι ξεκάθαρο πως η επόμενη περίοδος θα είναι κρίσιμη για την κατεύθυνση που θα λάβει η Ευρώπη στο πεδίο της ψηφιακής φορολόγησης. Η πρωτοβουλία της Γερμανίας ενδέχεται είτε να αποτελέσει πρότυπο για παρόμοιες κινήσεις από άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ είτε να προκαλέσει εντονότερες εντάσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση για την ψηφιακή οικονομία και τη δίκαιη φορολόγηση φαίνεται πως περνά πλέον από το περιθώριο στο επίκεντρο της διεθνούς πολιτικής ατζέντας.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
