Η παγκόσμια αγορά εργασίας βρίσκεται σε μία φάση βαθιάς μετάβασης. Οι τεχνολογικές εξελίξεις, η ψηφιοποίηση της παραγωγής, η πράσινη μετάβαση και οι μεταβολές στα καταναλωτικά πρότυπα δημιουργούν νέες συνθήκες, αλλά και απαιτήσεις, στον τρόπο που εργαζόμαστε και εκπαιδευόμαστε.
Ειδικά για τους νέους, που αποτελούν τον μελλοντικό πυρήνα του εργατικού δυναμικού, τα ερωτήματα γύρω από την επαγγελματική τους αποκατάσταση, την εξειδίκευση και την επαφή τους με την παραγωγή γίνονται όλο και πιο επιτακτικά. Σε αυτό το τοπίο, η μεταποίηση, ένας κλάδος που για χρόνια θεωρήθηκε «παραδοσιακός» ή ακόμη και παρωχημένος, επανέρχεται στο προσκήνιο ως πεδίο με τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης και καινοτομίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η μεταποίηση φαίνεται να γνωρίζει μια νέα «χρυσή εποχή». Οι εκτιμήσεις της Deloitte δείχνουν αύξηση της απασχόλησης στον κλάδο κατά σχεδόν 30% έως το 2033. Αυτή η δυναμική δεν είναι τυχαία. Στηρίζεται σε τεράστιες επενδύσεις στην κατασκευή νέων ή την επέκταση υπαρχουσών βιομηχανικών μονάδων, οι οποίες σχεδόν τριπλασιάστηκαν από το 2020, ξεπερνώντας τα 225 δισεκατομμύρια δολάρια στις αρχές του 2024. Αυτή η επενδυτική έξαρση τροφοδοτείται και από την πολιτική στροφή υπέρ της «επαναβιομηχάνισης» που προωθεί η κυβέρνηση Τραμπ, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από την Ασία και την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγικής βάσης.
Ωστόσο, το μεγάλο ερώτημα δεν είναι μόνο πόσα εργοστάσια χτίζονται, αλλά ποιοι άνθρωποι θα τα στελεχώσουν. Οι ΗΠΑ προβλέπεται ότι θα χρειαστούν περίπου 3,8 εκατομμύρια εργαζόμενους στη μεταποίηση μέσα στην επόμενη δεκαετία. Από αυτούς, έως και 1,9 εκατομμύρια θέσεις ενδέχεται να παραμείνουν κενές, εάν δεν καλυφθεί το κενό δεξιοτήτων. Το πρόβλημα δεν είναι ποσοτικό, αλλά ποιοτικό. Οι επιχειρήσεις δεν βρίσκουν το ανθρώπινο δυναμικό με τις απαραίτητες γνώσεις, τεχνικές δεξιότητες και προσαρμοστικότητα για να λειτουργήσουν σε ένα περιβάλλον ψηφιοποιημένο, αυτοματοποιημένο και τεχνολογικά σύνθετο.
Επιχειρηματικοί παράγοντες τονίζουν ότι η λύση βρίσκεται στην εκπαίδευση, την τεχνολογική κατάρτιση και την καλλιέργεια ενός σύγχρονου οικοσυστήματος ταλέντου. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, η επόμενη γενιά βιομηχανικών εργαζομένων δεν θα είναι μόνο χειριστές μηχανών, αλλά και χειριστές δεδομένων, τεχνικοί αυτοματισμού, ειδικοί τεχνητής νοημοσύνης και άλλοι επαγγελματίες που θα συνδυάζουν θεωρητική κατάρτιση με εφαρμοσμένες δεξιότητες.
Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία των ΗΠΑ, αρκετά επαγγέλματα στη μεταποίηση γνωρίζουν ραγδαία ανάπτυξη και συνοδεύονται από ιδιαίτερα ελκυστικές αποδοχές. Ενδεικτικά αναφέρονται:
- Στατιστικολόγοι, με μέσο ετήσιο μισθό 103.300 δολάρια, εμφανίζουν προβλεπόμενη αύξηση απασχόλησης κατά 12%.
- Επιστήμονες Δεδομένων, με μισθό 112.590 δολάρια, παρουσιάζουν εκρηκτική ζήτηση με αύξηση 36%.
- Ειδικοί Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Logisticians), με αποδοχές 80.880 δολάρια, αναμένεται να αυξηθούν κατά 19%.
- Μηχανικοί υπολογιστών φτάνουν ετήσιο εισόδημα 155.020 δολάρια.
- Διευθυντές Πληροφοριακών Συστημάτων απολαμβάνουν μέσο μισθό 171.200 δολάρια και προβλεπόμενη αύξηση 17%.
- Προγραμματιστές Λογισμικού, με μέσο μισθό 133.080 δολάρια, έχουν σταθερή προοπτική ανάπτυξης (18%).
- Τεχνικοί Συντήρησης, που συνδυάζουν μηχανολογικές και ηλεκτρονικές δεξιότητες, έχουν μισθό 63.670 δολάρια και αύξηση 15%.
Όλα αυτά τα επαγγέλματα ανήκουν στη νέα μεταποίηση, μια βιομηχανία που δεν είναι πια χειρωνακτική, αλλά τεχνολογική, ψηφιακή και εξειδικευμένη.
Παρόλα αυτά, η πρόσβαση σε αυτές τις θέσεις δεν είναι δεδομένη. Περίπου 4,3 εκατομμύρια νέοι στις ΗΠΑ (Γενιά Ζ) δεν εργάζονται, δεν σπουδάζουν και δεν εκπαιδεύονται. Η αποσύνδεσή τους από την εκπαίδευση και την παραγωγή αναδεικνύεται ως μία από τις πιο κρίσιμες κοινωνικές προκλήσεις. Δεν αρκεί να υπάρχουν θέσεις, πρέπει να υπάρχουν και οι άνθρωποι που μπορούν – και θέλουν – να τις καταλάβουν.
Η σημασία της κατάρτισης και της ευελιξίας είναι καθοριστική. Οι επιχειρήσεις στις ΗΠΑ επενδύουν ήδη σε «upskilling» και «reskilling» προγράμματα, προσφέροντας στους νέους αλλά και στους υφιστάμενους εργαζόμενους τα μέσα να αποκτήσουν νέες, περιζήτητες δεξιότητες. Σε ένα περιβάλλον όπου ακόμη και το πτυχίο δεν αποτελεί πια εγγύηση απασχόλησης, η πρακτική εκπαίδευση, η τεχνική εξειδίκευση και η ψηφιακή επάρκεια αποκτούν νέα αξία.
Το παράδειγμα των ΗΠΑ προσφέρει σημαντικά διδάγματα. Δείχνει πώς ένας παραδοσιακός κλάδος, όπως η μεταποίηση, μπορεί να αναγεννηθεί μέσα από την τεχνολογία, την εκπαίδευση και την στρατηγική κρατική πολιτική. Ενώ, παράλληλα, αναδεικνύει τις αδυναμίες των σύγχρονων συστημάτων εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας να συμβαδίσουν με τον ρυθμό των αλλαγών.
Η ερώτηση, λοιπόν, που προκύπτει για χώρες όπως η Ελλάδα είναι απλή, αλλά κρίσιμη: είμαστε έτοιμοι να ακολουθήσουμε;
Η ελληνική πραγματικότητα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά, αλλά πολλές από τις προκλήσεις είναι κοινές. Η σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, η ανάπτυξη δεξιοτήτων σε νέους τομείς και η δημιουργία ενός οικοσυστήματος κατάρτισης και αναβάθμισης δεξιοτήτων δεν είναι πλέον πολυτέλεια, αλλά προϋπόθεση για μια σύγχρονη και ανταγωνιστική οικονομία. Το αν θα μπορέσει η Ελλάδα να αξιοποιήσει αυτό το παράθυρο ευκαιρίας, εξαρτάται από τις επιλογές που θα γίνουν σήμερα, από την Πολιτεία, τις επιχειρήσεις, αλλά και από την ίδια τη νέα γενιά.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
