Η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της Ευρώπης όσον αφορά τη χρήση παράνομου τηλεοπτικού περιεχομένου, με τις επιπτώσεις να είναι πολλαπλές όχι μόνο για την οικονομία, αλλά και για την αγορά εργασίας και την ασφάλεια των χρηστών.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διανοητικής Ιδιοκτησίας (EUIPO), έξι στους δέκα νέους ηλικίας 16 έως 24 ετών παρακολουθούν συστηματικά περιεχόμενο από παράνομες πηγές. Το φαινόμενο δεν είναι ούτε περιορισμένο ούτε ανώδυνο.
Με βάση νέα μελέτη που εκπονήθηκε από το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), για λογαριασμό της Εταιρείας Προστασίας Οπτικοακουστικών Έργων (ΕΠΟΕ), το οικονομικό αποτύπωμα της τηλε-πειρατείας στην Ελλάδα ξεπερνά τα 400 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο χάνονται περίπου 5.000 θέσεις εργασίας, ενώ οι απώλειες για τη νόμιμη αγορά φτάνουν τα 162 εκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, το Δημόσιο χάνει έως και 59 εκατομμύρια ετησίως μόνο από απλήρωτους φόρους και τέλη που κανονικά επιβάλλονται στις συνδρομητικές υπηρεσίες.
Το πρόβλημα είναι εκτεταμένο και οργανωμένο. Εκτιμάται ότι στην Ελλάδα λειτουργούν περίπου 800.000 παράνομες τηλεοπτικές συνδέσεις, με συνολικό τζίρο που ξεπερνά τα 190 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Οι παράνομες πλατφόρμες ή μεταπωλητές προσφέρουν συνδρομές σε χαμηλές τιμές ή δωρεάν πρόσβαση, παρακάμπτοντας κάθε νόμιμη διαδικασία. Τις περισσότερες φορές, οι καταναλωτές δεν γνωρίζουν καν ποιος βρίσκεται πίσω από αυτές τις υπηρεσίες, καθώς οι προσφορές κυκλοφορούν μέσα από ιστοσελίδες, εφαρμογές ή ομάδες στα social media χωρίς διαφάνεια.
Βέβαια, από την άλλη, η συνεργασία μεταξύ Cosmote TV και Nova για την κοινή προβολή αθλητικών προγραμμάτων οδήγησε όχι μόνο σε αύξηση των νόμιμων συνδρομητών, αλλά και σε αισθητή υποχώρηση του φαινομένου της τηλεοπτικής πειρατείας.
Το ενιαίο πακέτο με πλούσιο αθλητικό υλικό αποτέλεσε σημαντικό κίνητρο για τους καταναλωτές, καθώς για πρώτη φορά είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθούν όλα τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα με μία και μόνο συνδρομή. Έτσι, οι δύο εταιρείες κατάφεραν να ανακτήσουν σημαντικό μερίδιο της αγοράς και να περιορίσουν τη ζήτηση για παράνομες υπηρεσίες.
Παράλληλα, η αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου με την επιβολή αυστηρών ποινών σε όσους αποκτούν ή διανέμουν παράνομο περιεχόμενο λειτουργεί αποτρεπτικά. Οι συχνές επιχειρήσεις της αστυνομίας σε διάφορες περιοχές της χώρας οδηγούν σε κατασχέσεις εξοπλισμού και συλλήψεις τόσο των διακινητών όσο και των τελικών χρηστών. Πολλοί χρήστες εγκαταλείπουν τις παράνομες συνδέσεις, υπό τον φόβο των νομικών συνεπειών και των υψηλών προστίμων.
Η έλλειψη ενημέρωσης παίζει μεγάλο ρόλο στη διάδοση του φαινομένου της τηλεοπτικής πειρατείας. Πολλοί χρήστες δεν καταλαβαίνουν τους κινδύνους στους οποίους εκτίθενται. Εκτός από τη νομική πλευρά – καθώς η πειρατεία είναι ποινικό αδίκημα και διώκεται- υπάρχει και σοβαρός κίνδυνος ασφάλειας. Οι πλατφόρμες που προσφέρουν παράνομο περιεχόμενο συνήθως δεν έχουν κανέναν έλεγχο, με αποτέλεσμα να ενσωματώνουν κακόβουλο λογισμικό ή «ιούς» (malware) που μπορούν να υποκλέψουν προσωπικά δεδομένα ή να προκαλέσουν ζημιές στις συσκευές. Οι χρήστες, χωρίς να το αντιλαμβάνονται, μπορεί να δώσουν πρόσβαση σε στοιχεία τραπεζικών λογαριασμών, email, ακόμη και στις κάμερες ή μικρόφωνα των συσκευών τους.
Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, ότι τα έσοδα από αυτήν τη δραστηριότητα – επειδή φυσικά είναι αφορολόγητα – ενδέχεται να χρηματοδοτούν και άλλες μορφές οργανωμένου εγκλήματος, όπως απάτες, ξέπλυμα χρήματος ή ακόμη και διακίνηση ναρκωτικών. Το πειρατικό περιεχόμενο δεν είναι, δηλαδή, απλώς μια «μαύρη» οικονομική δραστηριότητα, αλλά μπορεί να είναι ενταγμένο σε ένα πιο ευρύ και σκοτεινό δίκτυο παρανομίας.
Η μελέτη του ΚΕΠΕ επισημαίνει ότι ένας από τους παράγοντες που ενισχύει το πρόβλημα είναι το επιπλέον κόστος στις νόμιμες ελληνικές συνδρομητικές πλατφόρμες. Συγκεκριμένα, το ειδικό τέλος 10% που επιβάλλεται στα νόμιμα πακέτα λειτουργεί ως αντικίνητρο για τους καταναλωτές, οι οποίοι προτιμούν φθηνότερες λύσεις, ακόμα και αν αυτές είναι παράνομες. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι ελληνικές εταιρείες γίνονται λιγότερο ανταγωνιστικές τόσο σε σχέση με τις διεθνείς πλατφόρμες streaming (που δεν επιβαρύνονται με τέτοια τέλη) όσο και σε σύγκριση με την πειρατική αγορά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά τη ζημιά που υφίσταται η ελληνική αγορά, το κόστος των νόμιμων πακέτων στην Ελλάδα είναι χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η φθηνότερη επιλογή για νόμιμη συνδρομή στη χώρα μας ανέρχεται περίπου στα 13,30 ευρώ τον μήνα, ενώ το πιο ακριβό πακέτο φτάνει τα 36,70 ευρώ. Σε ετήσια βάση, η συνολική δαπάνη για κάποιον που επιλέγει όλες τις διαθέσιμες νόμιμες συνδρομές φτάνει τα 1.422 ευρώ. Σε σύγκριση με τις τιμές σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, το Ισραήλ και την Τουρκία, η Ελλάδα παραμένει κάτω από τον μέσο όρο, άρα το πρόβλημα δεν είναι η τιμή, αλλά η νοοτροπία και η έλλειψη ενημέρωσης.
Γι’ αυτόν τον λόγο, το ΚΕΠΕ προτείνει μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στην αντιμετώπιση της πειρατείας. Κεντρικός άξονας αυτής της στρατηγικής είναι η εκπαίδευση. Η ενσωμάτωση της θεματικής της πειρατείας στα σχολικά προγράμματα, όχι μόνο στα μαθήματα τεχνολογίας, αλλά και στις κοινωνικές επιστήμες και τα οικονομικά, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ευαισθητοποίηση των νέων. Όσο νωρίτερα κατανοήσει ένας νέος άνθρωπος τις επιπτώσεις που έχει η πειρατεία στην οικονομία, στην εργασία και στην προσωπική του ασφάλεια, τόσο πιο δύσκολο είναι να ενδώσει σε αυτή.
Παράλληλα, είναι αναγκαίες στοχευμένες εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού. Ο κόσμος πρέπει να γνωρίζει ότι η χρήση παράνομου περιεχομένου δεν είναι απλώς «μια φτηνή λύση», αλλά αποτελεί ποινική πράξη. Ο πρόσφατος νόμος που ψηφίστηκε προβλέπει επιβολή προστίμων ακόμη και στους απλούς χρήστες, όχι μόνο στους διανομείς.
Η αντιμετώπιση της τηλεοπτικής πειρατείας δεν μπορεί να στηριχτεί μόνο στην καταστολή. Απαιτείται συνδυασμός ενημέρωσης, πρόληψης και ενίσχυσης των νόμιμων επιλογών, με δίκαιους όρους ανταγωνισμού. Μόνο έτσι θα μπορέσει να αλλάξει η νοοτροπία και να στηριχθεί ουσιαστικά η εγχώρια δημιουργία, η οικονομία και οι θέσεις εργασίας που απειλούνται άμεσα από την εξάπλωση του φαινομένου.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
