Έγκλημα και επιχειρείν στην Ευρώπη: Πού ανθεί και πού απειλεί

Κάποτε ήταν, λέει, πανέμορφη πριγκίπισσα απ τη Φοινίκη, που την είδε ο Δίας και όπως έκανε πάντα, την ερωτεύτηκε και έγινε άσπρος ταύρος και με εκείνη καθισμένη πάνω, την έκλεψε, την πήγε στη Κρήτη και έτσι, εξηγήσαμε οι Έλληνες, το πως δημιουργήθηκε η Ευρώπη, ο ένας από τους πιο ανεπτυγμένους και πολιτισμένους τόπους του πλανήτη…

… Η ήπειρος με τις 44 χώρες και η Ευρωπαϊκή Ένωση με τις 27, με τις 24 επίσημες γλώσσες και τις 200 με διαλέκτους και ιδιωματικές μιλιές, έχει εκατοντάδες πόλεις, που διαφέρουν σημαντικά σε κουλτούρα, συνήθειες, αρχιτεκτονική, καιρικές συνθήκες, αλλά και ως προς την ασφάλεια, το επίπεδο εγκληματικότητας και την ελκυστικότητα για ξένους μετανάστες και επιχειρηματίες. Ποιο ρόλο παίζει η εγκληματικότητα στις επιλογές αυτών των ανθρώπων; Αποτρέπει ή απλώς λειτουργεί συμπληρωματικά σε άλλους παράγοντες;

Πόλεις με υψηλή εγκληματικότητα στην Ευρώπη

Σύμφωνα με τον δείκτη εγκληματικότητας της Numbeo για το 2024, αυτές είναι οι ευρωπαϊκές πόλεις παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα εγκληματικότητας;

1. Η Μασσαλία το σημαντικότερο λιμάνι της Γαλλίας και το τρίτο της Ευρώπης, μαστίζεται από το οργανωμένο έγκλημα, με μεγάλη διακίνηση ναρκωτικών, συμμορίες και βίαιες συγκρούσεις στα προάστια, ενώ παρατηρούνται κλοπές, επιθέσεις και φαινόμενα μικροεγκληματικότητας, που συνδέονται με τις κοινωνικές εντάσεις και την οικονομική ανισότητα στην περιοχή.
2. Το Μπέρμιγχαμ η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Αγγλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, με 1.420.000 κατοίκους, αντιμετωπίζει κυρίως προβλήματα με συμμορίες, μαχαιρώματα και διακίνηση ναρκωτικών, ιδίως σε υποβαθμισμένες συνοικίες. Η εγκληματικότητα συνδέεται συχνά με κοινωνική ανισότητα, ανεργία και πολυπολιτισμικές εντάσεις. Παρά την οικονομική ανάπτυξη, παραμένει μία από τις πιο επιβαρυμένες πόλεις του Ηνωμένου Βασιλείου σε βίαια εγκλήματα.
3. Το Κόβεντρι στο Ηνωμένο Βασίλειο, με τους 345.000 κατοίκους, με το θρύλο της λαίδη Γκοντίβα, να περιφέρεται πανέμορφη γυμνή πάνω στο άλογο της σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη βαριά φορολογία, ζει με τις συμμορίες να συγκρούονται και τη δυσβάσταχτη κοινωνική ανισότητα.
4. Η Νάπολη, η Νεάπολις, στην Καμπανία της Ιταλίας, ελληνικός οικισμός από τη 2η χιλιετία π.Χ. έχει ιστορικά προβλήματα οργανωμένου εγκλήματος από τη παντοδύναμη Καμόρα, τη γνωστή μαφία της περιοχής, με εκβιασμούς, διακίνηση ναρκωτικών, λαθρεμπόριο και βίαιες επιθέσεις, ενώ αντιμετωπίζει και υψηλά ποσοστά μικροεγκληματικότητας, όπως κλοπές και απάτες, που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των κατοίκων.
5. Η Μονπελιέ, η 8^η πολης της Γαλλίας, με 270.00 κατοίκους, παρουσιάζει αύξηση μικροεγκληματικότητας, όπως κλοπές, διαρρήξεις και βανδαλισμούς, ιδιαίτερα σε ορισμένες γειτονιές με κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Επίσης, καταγράφονται περιστατικά ναρκωτικών και παρενοχλήσεων, που εντείνουν το αίσθημα ανασφάλειας των κατοίκων. Οι ανεπαρκείς υποδομές και η αστυνόμευση δυσκολεύουν την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων.

Οι πόλεις αυτές χαρακτηρίζονται συνήθως από υψηλά ποσοστά ανεργίας, έλλειψη κοινωνικής συνοχής και πολεοδομικά προβλήματα που ευνοούν την ανάπτυξη παραβατικών συμπεριφορών.

Πόλεις με χαμηλή εγκληματικότητα στην Ευρώπη

Στον αντίποδα, υπάρχουν πόλεις που ξεχωρίζουν για την ασφάλειά τους και αποτελούν παραδείγματα σταθερότητας. Η Ρέικιαβικ στην Ισλανδία προσφέρει σχεδόν απόλυτη ασφάλεια και υψηλή ποιότητα ζωής. Το Μόναχο στη Γερμανία διαθέτει ισχυρή οικονομία και αποτελεσματική δημόσια διοίκηση. Πόλεις όπως η Λιουμπλιάνα στη Σλοβενία και το Ζάγκρεμπ στην Κροατία διατηρούν χαμηλά ποσοστά εγκληματικότητας και χαρακτηρίζονται από φιλικό και σταθερό κοινωνικό περιβάλλον. Η Βιέννη στην Αυστρία αποτελεί πρότυπο ευρωπαϊκής πρωτεύουσας με εξαιρετικά επίπεδα ασφάλειας και λειτουργικότητας. Κοινά στοιχεία αυτών των πόλεων είναι το σταθερό και αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος, η ύπαρξη ισχυρών θεσμών και σωστής αστυνόμευσης, καθώς και το υψηλό μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο των πολιτών τους.

Η σχέση μετανάστευσης και εγκληματικότητας

Η σχέση ανάμεσα στη μετανάστευση και την εγκληματικότητα είναι σύνθετη και συχνά παρεξηγημένη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στη Γερμανία πριν το 2015, παρατηρήθηκε κάποια αύξηση της εγκληματικότητας σε περιοχές με αυξημένη εισροή μεταναστών. Ωστόσο, μεταγενέστερες μελέτες έδειξαν ότι η συσχέτιση αυτή ήταν είτε ασθενής είτε στατιστικά αδιάφορη. Αντίθετα, σε πολλές περιπτώσεις οι μετανάστες συνέβαλαν θετικά στην οικονομία και στη βιωσιμότητα κοινοτήτων. Στο Παρίσι, η αστυνομία αναφέρει ότι σημαντικό ποσοστό των εγκληματικών πράξεων σχετίζεται με αλλοδαπούς, χωρίς όμως να γίνεται διάκριση μεταξύ νόμιμων και παράνομων μεταναστών. Αυτό συχνά δημιουργεί παρερμηνείες και γενικεύσεις που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι οι περισσότεροι μετανάστες δεν συμμετέχουν σε εγκληματικές ενέργειες και σε πολλές περιπτώσεις λειτουργούν ως φορείς θετικών κοινωνικών και οικονομικών μεταβολών.

Επιχειρηματικότητα και ασφάλεια

Οι επιχειρηματίες, ιδιαίτερα αυτοί που εκπροσωπούν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις ή νεοφυείς εταιρείες, αξιολογούν την ασφάλεια ως έναν από τους βασικούς παράγοντες για την επιλογή τόπου εγκατάστασης. Η ύπαρξη υψηλής εγκληματικότητας μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά, επηρεάζοντας αρνητικά την καθημερινή λειτουργία μιας επιχείρησης, αυξάνοντας το κόστος λόγω πρόσθετων μέτρων προστασίας και δημιουργώντας ένα γενικό αίσθημα αβεβαιότητας. Η ασφάλεια επηρεάζει επίσης την προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού, καθώς εργαζόμενοι με οικογένειες προτιμούν ασφαλείς και ήσυχες γειτονιές. Παρόλα αυτά, η εγκληματικότητα δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που λαμβάνει υπόψη ένας επιχειρηματίας. Η προσβασιμότητα στη χρηματοδότηση, οι φορολογικές πολιτικές, η ποιότητα των υποδομών, η καινοτομία και η διαθεσιμότητα εξειδικευμένου προσωπικού είναι εξίσου σημαντικές παράμετροι.

Πόλεις που συνδυάζουν επιχειρηματικότητα και ασφάλεια

Ορισμένες ευρωπαϊκές πόλεις καταφέρνουν να συνδυάζουν υψηλή ασφάλεια με δυναμικά επιχειρηματικά οικοσυστήματα. Το Άμστερνταμ αποτελεί παράδειγμα μιας πόλης που φιλοξενεί πληθώρα startups, προσφέρει διεθνές περιβάλλον και διατηρεί υψηλό επίπεδο ασφάλειας. Αντίστοιχα, το Βερολίνο, παρά τα σχετικά αυξημένα επίπεδα εγκληματικότητας, παραμένει ιδιαίτερα ελκυστικό λόγω του χαμηλού κόστους ζωής και της πληθώρας επενδυτικών ευκαιριών. Η Βιέννη ενδείκνυται για επιχειρηματίες που επιθυμούν σταθερότητα και ποιότητα ζωής, ενώ η Λισαβόνα έχει εξελιχθεί σε δημοφιλή προορισμό για ψηφιακούς νομάδες και νέους επιχειρηματίες, συνδυάζοντας σχετική ασφάλεια με προσβασιμότητα και φιλοξενία. Η εγκληματικότητα αποτελεί έναν ουσιαστικό παράγοντα που επηρεάζει την επιλογή τόπου εγκατάστασης τόσο για μετανάστες όσο και για επιχειρηματίες. Αν και δεν είναι καθοριστική από μόνη της, λειτουργεί συχνά ως ανασταλτικός ή ενισχυτικός παράγοντας, ανάλογα με το ευρύτερο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο της εκάστοτε πόλης. Οι πόλεις που καταφέρνουν να διατηρήσουν χαμηλά επίπεδα εγκληματικότητας αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, καθώς προσελκύουν τόσο επενδύσεις όσο και ανθρώπινο δυναμικό υψηλής ποιότητας.