Στην Αμερική δεν τα βρίσκεις ούτε με μέσο. Μικρά, διακριτικά, αποτελεσματικά, ακριβά! Τα νέα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας σε λιγότερο από έναν χρόνο, γκρέμισαν την παγκόσμια αγορά τροφίμων, αναστάτωσαν την αισθητική, τρόμαξαν καρδιολόγους και ενδοκρινολόγους, έταξαν θεραπεία στον διαβήτη, στην υπνική άπνοια, στη λιπώδη ηπατοπάθεια, ακόμα και στην άνοια. Και ναι! Αδυνατίζουν! Εντυπωσιακά!
Ονομάζονται semaglutide, tirzepatide και άλλα επιστημονικά με ονοματεπώνυμο. Αντιγράφουν την ορμόνη που παράγει το έντερό μας όταν χορταίνει. Παίζουν με την πείνα. Την κλείνουν στο συρτάρι. Κάνουν το φαγητό να μοιάζει αδιάφορο. Ο Γουίλιαμ Μπαρακού, καθηγητής στο Γέιλ, τα λέει «το πιο ισχυρό εργαλείο δημόσιας υγείας μετά τα εμβόλια». Τα αποτελέσματα σοκάρουν. Ποσοστά απώλειας βάρους ανάλογα με χειρουργείο. Και χωρίς νυστέρι. Ολόκληρες πολιτείες αλλάζουν διατροφικά μοντέλα. Εταιρείες fast food αναπροσαρμόζουν το μενού τους. Οι μετοχές κολοσσών της φαρμακευτικής ανεβαίνουν πιο γρήγορα κι απ’ τη χοληστερίνη! Αν όμως το φάρμακο είναι η λύση, ποια ήταν η ερώτηση;
Το βάρος της τάξης
Γιατί η παχυσαρκία έγινε το κακό της εποχής; Γιατί το αδύνατο έγινε το ιδανικό; Η απάντηση δεν είναι ιατρική. Είναι κοινωνική. Και οικονομική. Η λεπτότητα έγινε προνόμιο. Το πάχος, στιγματισμένο, ταυτίστηκε με την άγνοια, τη φτώχεια, την εγκατάλειψη. Η βιομηχανία της ομορφιάς πούλησε πρότυπα. Τα social media πούλησαν σύγκριση. Ο καπιταλισμός πούλησε ντροπή. Στις φτωχές συνοικίες των ΗΠΑ, τα παιδιά τρώνε φθηνές θερμίδες γιατί είναι το μόνο που αντέχει το πορτοφόλι των γονιών τους. Το πάχος έγινε ταξικό. Παλιά οι πλούσιοι έδειχναν την ευμάρειά τους με σώματα γεμάτα. Σήμερα, την επιβεβαιώνουν με σώματα κενά. «Η υγεία είναι το πρώτο καθήκον της ζωής» έγραφε ο Όσκαρ Ουάιλντ. Μα ποια υγεία και για ποια ζωή; Οι φαρμακευτικοί γίγαντες μιλούν για επανάσταση. Μα οι άνθρωποι δεν κυνηγούν μόνο το αδυνάτισμα. Κυνηγούν αποδοχή. Ελευθερία. Την ανάσα τους στο μετρό. Την άνεση στο αεροπλάνο. Το δικαίωμα να είναι «κανονικοί». Κι αν αυτά τα νέα φάρμακα τούς το προσφέρουν, ποιος μπορεί να πει όχι;
Zepbound εναντίον Wegovy: Η μάχη των γιγάντων
Η παγκόσμια αγορά φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας βρίσκεται σε ραγδαία άνοδο, με τις πωλήσεις να εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 104,9 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2035, σημειώνοντας ετήσιο ρυθμό αύξησης 21,1%. Η αγορά αυτή κυριαρχείται από φάρμακα όπως το semaglutide και το tirzepatide, τα οποία έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά στη μείωση του σωματικού βάρους. Συγκεκριμένα, το Zepbound της Eli Lilly, που περιέχει tirzepatide, αναμένεται να κατακτήσει το 35% της αγοράς έως το 2034. Το Wegovy της Novo Nordisk, με δραστική ουσία το semaglutide, σημείωσε πωλήσεις 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2024. Ωστόσο, η Eli Lilly φαίνεται να κερδίζει έδαφος, με το Zepbound να παρουσιάζει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην απώλεια βάρους σε σύγκριση με το Wegovy. Η ζήτηση είναι τέτοια που προκαλεί ελλείψεις. Η Novo Nordisk αναγκάστηκε να περιορίσει την προσφορά για να καλύψει μόνο τους, ήδη, υπάρχοντες ασθενείς. Η Eli Lilly, από την άλλη, επενδύει σε νέες μονάδες παραγωγής και συνεργάζεται με αλυσίδες φαρμακείων για να καλύψει το κενό. Η μάχη για την πρωτοκαθεδρία στην αγορά φαρμάκων απώλειας βάρους είναι πλέον η πιο σκληρή στον παγκόσμιο φαρμακευτικό πόλεμο. Η Amgen αναπτύσσει το δικό της υποψήφιο φάρμακο, ενώ μικρότερες εταιρείες προσπαθούν να βρουν εναλλακτικά μόρια, ευκολότερα στη χορήγηση και φθηνότερα. Ταυτόχρονα, startups όπως η Hims & Hers σχεδιάζουν εξατομικευμένες θεραπείες βασισμένες σε τεχνητή νοημοσύνη, με στόχο να καταστήσουν την απώλεια βάρους «προσωπική υπόθεση».
Η εξαφάνιση του body positivity
Πριν από την εμφάνιση των ενέσιμων φαρμάκων για την απώλεια βάρους, το κίνημα της αποδοχής του σώματος, το περιβόητο body positivity ήταν παντού, προωθώντας την ιδέα ότι κάθε σώμα είναι όμορφο, ανεξαρτήτως μεγέθους. Η «χοντροφοβία» ως έννοια και κοινωνικού αποκλεισμού έκφραση, ορίζονταν και στηλιτεύονταν με μανία. Μοντέλα, διασημότητες, pop stars όπως η Άσλεϊ Γκράχαμ, η Τες Χόλιντεϊ ή η Lizzo, ήταν σύμβολα αυτής της φιλοσοφίας, ενθαρρύνοντας την κοινωνία να αποδεχθεί και να αγαπήσει τα σώματα σε όλα τα μεγέθη. Ε! Ήταν και οι πρώτες που έκαναν χρήση των Ozempic ή Mounjaro, δείχνοντας πως όλη η κοινωνική τους στάση, μέχρι να υπάρξουν τα αδυνατιστικά σκευάσματα, ήταν τουλάχιστον ανακόλουθη -για να το πούμε κομψά! Η αυθεντικότητα του κινήματος αμφισβητείται και τα κοινωνικά πρότυπα, είναι τελικά αήττητα και πιο πιεστικά, από ποτέ. Στα social media, όπου η τάση για «τέλεια σώματα» έχει επανέλθει, ξετσίπωτα και φανατισμένα, υπονομεύοντας τις προσπάθειες για κάθε προώθηση ποικιλομορφίας και αποδοχής. Η ομορφιά ταυτίζεται ξανά με τη στέρηση. Το σώμα πρέπει να μικραίνει για να γίνει αποδεκτό. Η κοινωνική ματιά γίνεται αυστηρή. Η υγεία μετριέται με κιλά. Μέσα σε όλο αυτό, η αποδοχή γίνεται ξανά ζητούμενο. Όχι τάση. Αντίσταση. Γιατί κάθε σώμα αξίζει σεβασμό. Όχι επειδή υπακούει, αλλά επειδή υπάρχει.
Πόσο κοστίζει η αποδοχή;
Μέσα σ’ όλα αυτά, υπάρχει και το ερώτημα της ισότητας. Ποιος έχει πρόσβαση; Ποιος αντέχει τα κόστη; Τα νέα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας στοιχίζουν από 900 έως 1.300 δολάρια τον μήνα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα περισσότερα ασφαλιστικά ταμεία αρνούνται ακόμη να τα καλύψουν. Για τα ιδιωτικά προγράμματα υγείας, το αδυνάτισμα δεν θεωρείται «ιατρική ανάγκη». Για το δημόσιο σύστημα, δεν θεωρείται καν προτεραιότητα. Έτσι, ο υποψήφιος ασθενής καλείται να χρηματοδοτήσει μόνος του την «απαλλαγή» από το βάρος του. Οι πιο εύποροι πληρώνουν εύκολα. Συνδρομή. Πακέτο. Προνομιακή πρόσβαση. Οι λιγότερο εύποροι στριμώχνουν τον προϋπολογισμό τους ή μένουν εκτός. Δημιουργείται μια νέα ιατρική τάξη για όσους μπορούν να αδυνατίσουν φαρμακευτικά και εκείνους που αναγκάζονται να αποτύχουν φυσικά. Και δεν είναι μόνο το κόστος. Είναι η πληροφορία. Είναι η πρόσβαση στους κατάλληλους γιατρούς. Είναι η γλώσσα των εφαρμογών. Είναι οι συνταγές που περνάνε πρώτα απ’ το LinkedIn του γιατρού και μετά από τη γραμματεία του ταμείου. Είναι οι ειδικές κλινικές ευεξίας. Τα εξατομικευμένα προγράμματα. Οι τηλεσυνεδρίες lifestyle. Η απώλεια βάρους έγινε προνόμιο όχι μόνο της τσέπης, αλλά και του χρόνου, της δικτύωσης, της κουλτούρας. Και μετά έρχονται οι παρενέργειες. Ναυτία. Εμετοί. Ζαλάδες. Απώλεια μυϊκής μάζας. Σπανίως παγκρεατίτιδα. Ο κίνδυνος ύποπτων για καρκινικών εξελίξεων σε αδένες που ακόμα μελετώνται. Αλλά ποιος νοιάζεται; Όταν ο καθρέφτης δείχνει άλλο πρόσωπο, οι παρενέργειες γίνονται αμελητέες. Γιατί οι άνθρωποι δεν πληρώνουν μόνο για να χάσουν βάρος. Πληρώνουν για να εξαφανίσουν τη κοινωνική απαξία. Πληρώνουν για να ενταχθούν. Να υπάρξουν στον κόσμο των «κανονικών».
Όταν το βλέμμα του άλλου πονάει πιο πολύ από την ένεση, τότε η φαρμακευτική λύση μοιάζει με μάνα εξ ουρανού. Μα πόσο κοστίζει τελικά μια νέα ζωή; Και ποιος μπορεί να την αγοράσει; – δεν έχει απάντηση, ρητορικά και η εμφατικά μπαίνει η ερώτηση!
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
