Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής δεν είναι πια μόνο περιβαλλοντικές. Έχουν αρχίσει να επηρεάζουν σοβαρά και τον οικονομικό τομέα, φέρνοντας νέα δεδομένα για τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε επενδύσεις, ακίνητα και δανεισμό.
Καθώς τα φυσικά φαινόμενα, πλημμύρες, πυρκαγιές, κατολισθήσεις, καταιγίδες, εντείνονται και γίνονται πιο συχνά, οι χρηματοπιστωτικοί θεσμοί δεν μπορούν πλέον να αγνοούν τον αυξανόμενο κίνδυνο. Η σταθερότητα και η βιωσιμότητα των τραπεζών και των επενδυτικών χαρτοφυλακίων εξαρτώνται πια και από την κλιματική ανθεκτικότητα των περιουσιακών στοιχείων.
Με αφορμή την πρόσφατη καταστροφή στο ελβετικό χωριό Μπλάτεν, όπου μια κατολίσθηση παγετώνα μείωσε την αξία των ακινήτων στο μηδέν μέσα σε λίγες ώρες, η Fitch Ratings ανακοίνωσε ότι πλέον ενσωματώνει συστηματικά τους φυσικούς κλιματικούς κινδύνους στις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας. Όπως δήλωσε ο επικεφαλής αναλύσεων της Fitch, Will Rossiter, «τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα συμβαίνουν πιο συχνά και με μεγαλύτερη ένταση». Αυτό σημαίνει ότι περισσότερα περιουσιακά στοιχεία μέσα σε επενδυτικά χαρτοφυλάκια κινδυνεύουν να υποβαθμιστούν ή να καταστούν μη ρευστοποιήσιμα, εάν εκτεθούν σε περιβαλλοντικά γεγονότα.
Η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη κινείται προς το διπλάσιο του κρίσιμου ορίου των +1,5°C. Αν αυτό επαληθευτεί, οι ζημιές από φυσικές καταστροφές δεν θα είναι απλώς μεμονωμένες, αλλά θα αγγίζουν ολόκληρες περιοχές, απειλώντας την αξία ακινήτων, τις επενδύσεις και την ασφάλεια στεγαστικών δανείων. Δεν είναι τυχαίο ότι η Fitch δεν είναι μόνη στην προσπάθεια αυτή. Σύμφωνα με το Bloomberg, η κίνηση αυτή αντανακλά τη γενικευμένη ανησυχία της αγοράς ότι η κλιματική κρίση μπορεί να πλήξει έναν από τους παραδοσιακά πιο ασφαλείς κλάδους, αυτόν της στέγασης και των στεγαστικών χρηματοδοτήσεων.
Οι επιπτώσεις επεκτείνονται και σε άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Ενδεικτικό είναι το μέγεθος της αγοράς καλυμμένων ομολόγων, που αγγίζει τα 3,4 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (EBA). Αυτά τα ομόλογα στηρίζονται συχνά σε ακίνητα. Αν τα ακίνητα χάσουν την αξία τους λόγω φυσικής καταστροφής ή καταστούν μη κατοικήσιμα, τότε κινδυνεύει και η αξιοπιστία του ίδιου του τίτλου.
Η EBA έχει ήδη προτείνει νέους κανονισμούς που απαιτούν από τις τράπεζες που εκδίδουν τέτοιους τίτλους να δηλώνουν με ακρίβεια τους κινδύνους που σχετίζονται με τα ακίνητα στα οποία βασίζονται. Αυτό περιλαμβάνει τόσο την ενεργειακή κατανάλωση όσο και άλλους δείκτες περιβαλλοντικής επίδοσης. Όπως εξηγεί η Pilar Gutierrez Rodriguez, επικεφαλής αναφοράς της EBA, στόχος των ρυθμίσεων είναι να κατανοηθεί εγκαίρως το πώς οι περιβαλλοντικές απειλές μπορούν να πλήξουν τη φερεγγυότητα των τραπεζών και τη ρευστότητά τους, δηλαδή την ικανότητά τους να αντέξουν σε κρίσεις.
Η Ευρώπη, η οποία σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία είναι η ήπειρος που θερμαίνεται με τον ταχύτερο ρυθμό παγκοσμίως, ηγείται των προσπαθειών ρύθμισης του χρηματοπιστωτικού τομέα με περιβαλλοντικά κριτήρια. Ωστόσο, η πολυπλοκότητα της κατάστασης δεν επιτρέπει γραμμικές λύσεις. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, το αυξημένο ενεργειακό κόστος και η γενικότερη οικονομική πίεση έχουν οδηγήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει την προσωρινή χαλάρωση κάποιων από τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις, προκαλώντας έντονες συζητήσεις για τα όρια μεταξύ ανάπτυξης και περιβαλλοντικής ευθύνης.
Πλέον, η ανάγκη ενσωμάτωσης των περιβαλλοντικών κινδύνων δεν αφορά μόνο τους θεσμικούς επενδυτές ή τις μεγάλες τράπεζες. Αγγίζει και τον απλό πολίτη. Όταν κάποιος αγοράζει ή ασφαλίζει ένα ακίνητο, καλείται να σκεφτεί όχι μόνο το κόστος και την τοποθεσία, αλλά και αν η περιοχή κινδυνεύει από φυσικά φαινόμενα. Αντιστοίχως, ένας νέος επενδυτής θα πρέπει να γνωρίζει αν το χαρτοφυλάκιό του περιλαμβάνει ακίνητα ή δάνεια σε ευάλωτες περιοχές.
Οι κλιματικοί κίνδυνοι έχουν μετατραπεί από περιβαλλοντικά ζητήματα, σε κρίσιμες οικονομικές μεταβλητές. Η σύνδεση της βιωσιμότητας με τη φερεγγυότητα δεν είναι πλέον αφηρημένη έννοια. Είναι πραγματικότητα. Αν πρέπει να διασφαλιστεί η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο μέλλον, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι δεν υπάρχει οικονομική ασφάλεια χωρίς περιβαλλοντική πρόβλεψη. Οι επόμενες κινήσεις των ευρωπαϊκών θεσμών θα δείξουν αν η ήπειρος μπορεί να ισορροπήσει ανάμεσα στη στήριξη της ανάπτυξης και την προστασία από την κλιματική αλλαγή.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
