Δεν έχουν MBA, δεν κάθισαν ποτέ σε boardroom, δεν ξέρουν τι σημαίνει ωράριο. Αντίθετα, γνωρίζουν σε βάθος το TikTok και το Discord, no-code πλατφόρμες και συνδρομητικά newsletters. Η Gen Z δεν παίζει απλώς με τους κανόνες τους επιχειρηματικότητας, αλλά βαριέται τους παλιούς και ξαναγράφει δικούς της.
Ηλικίες που κάποτε ήταν συνδεδεμένες με τη φοιτητική ζωή, τα ποτά, τα ξενύχτια και το διάβασμα μέχρι τελικής πτώσης, στο τέλος των εξαμήνων, τώρα συνοδεύονται από επενδυτικά decks, funding rounds και οργισμένες δηλώσεις στα social. Επιχειρηματίες 19, 21 ή 24 ετών αναπτύσσουν brands με διεθνή εμβέλεια, έχοντας χτίσει κοινότητες εκατοντάδων χιλιάδων ακολούθων, πριν καν αποκτήσουν πτυχίο. Το 2023, το 62% των Gen Z επιχειρηματιών στις ΗΠΑ δήλωσε ότι ξεκίνησε την πρώτη του επιχείρηση πριν τα 25, σύμφωνα με έρευνα της Morning Consult. Σκέφτονται αλλιώς. Λειτουργούν αλλιώς. Δεν ονειρεύονται αλυσίδες καταστημάτων ή IPO, Αρχική Δημόσια Προσφορά Μετοχών. Δεν ενδιαφέρονται με τίποτα, να ζήσουν και να αναπτύξουν εταιρείες με πολλούς υπαλλήλους, μεγάλα γραφεία, βαρύ οργανόγραμμα. Προτιμούν ευελιξία, επιρροή, ροή χρήματος και δημιουργικό έλεγχο και ποτέ, με τίποτα επιχειρηματικά πλάνα πενταετίας με λογική πολυεθνικής.
Όχι στον Τζεφ Μπέζος, ναι στην Έμα Τσέιμπερλεν
Η νέα γενιά επιχειρηματιών δεν έχει ως πρότυπο τον Τζεφ Μπέζος αλλά την Έμα Τσέιμπερλεν. Η νέα γενιά επιχειρηματιών δεν έχει ως πρότυπο τον Τζεφ Μπέζος αλλά την Έμα Τσέιμπερλεν. Ο Μπέζος εκπροσωπεί τη λογική μιας απέραντης, απρόσωπης αλυσίδας logistics, με χιλιάδες εργαζόμενους, πατενταρισμένους αλγόριθμους, υπερεπενδύσεις και επιθετικό μονοπώλιο. Είναι η επιτυχία με όρους μηχανής. Στην ακριβώς αντίθετη πλευρά στέκεται εμβληματική, πλέον, η Έμα Τσέιμπερλεν ως σύμβολο μιας άλλης νοοτροπίας αυθεντικότητας, προσωπικότητας, σχέσης με το κοινό. Ξεκίνησε ως Youtuber, έγινε fashion icon χωρίς να ακολουθεί την πληκτική, παλιακή λογική της μόδας, δημιούργησε δικό της brand καφέ, ελέγχει απόλυτα την εικόνα της, αποφεύγει το glitter της επιτυχίας και μιλά ανοιχτά για το άγχος και την πίεση. Συμβολίζει αυτά, που θαυμάζει η Gen Z, όχι τη συσσώρευση ισχύος, δηλαδή, αλλά την αυτοδυναμία και την ελευθερία, με προσωπική σφραγίδα και ταυτότητα.
Αυτοκρατορίες με… δέκα υπαλλήλους
Οι περισσότεροι 20χρονοι επιχιερηματίες είναι digital-first, δηλαδή δημιουργούν προϊόντα ή υπηρεσίες με βάση την online κουλτούρα, λανσάρουν σε niche, ή αλλιώς μικρές, εξειδικευμένες, κοινότητες και προχωρούν σε επέκταση μόνο όταν υπάρχει πραγματική ζήτηση. Πλέον προτιμούν να δοκιμάζουν γρήγορα ιδέες στην πράξη και να κρατούν ό,τι αποδίδει, αντί να επενδύουν μήνες σε θεωρητικά επιχειρηματικά πλάνα. Μια σειρά από εταιρείες lifestyle, μόδας, gaming και wellness, που ιδρύθηκαν από Gen Z founders έχουν σήμερα εκατομμύρια δολάρια τζίρο, λειτουργώντας με ομάδες λιγότερες των 10 ατόμων. Δεν επιδιώκουν ανάπτυξη με στάνταρ βήματα ή ιεραρχημένες δομές, αλλά με συνεχή διάδραση με το κοινό τους. Η επιτυχία τους δεν μετριέται μόνο σε έσοδα, αλλά και σε cultural relevance, στο πόσο, δηλαδή, επηρεάζουν τις συμπεριφορές και τις τάσεις.
Η επιχειρηματικότητα ως εργαλείο ταυτότητας
Για τους Gen Z ιδρυτές, η επιχείρηση δεν είναι μόνο μέσο πλουτισμού, αλλά επέκταση της προσωπικής τους ταυτότητας, που δείχνει τις αξίες, τη πολιτική στάση, το lifestyle και τις προσωπικές τους ευαισθησίες. Οι ίδιοι τους οι εαυτοί είναι το brand τους. Η περιβόητη Ναόμι Κλέιν είχε πει, στο περίπου διότι είναι δική μας η απόδοση, πως «όταν το brand ξεπερνά το προϊόν, τότε το προϊόν παύει να έχει σημασία». Η Gen Z πήρε αυτή την ιδεολογική θεώρηση και την έκανε επιχειρηματική σημαία. Φτιάχνουν προϊόντα για να στηρίξουν το κοινό και την κουλτούρα που έχουν, ήδη, χτίσει γύρω από τον εαυτό τους. Δεν πουλάνε απλώς ρούχα. Πουλάνε μια στάση. Δεν προωθούν απλώς εφαρμογές. Προωθούν έναν τρόπο ζωής. Η αυθεντικότητα – ή η ικανή προσομοίωσή της – έχει μεγαλύτερη αξία από κάθε διαφημιστικό budget. Το 58% των Gen Z καταναλωτών δηλώνει ότι προτιμά brands που έχουν αυθεντική φωνή και σαφή κοινωνική τοποθέτηση, σύμφωνα με στοιχεία της Edelman Trust Barometer.
Το scaling είναι out αλλά η ταχύτητα, in
Η παραδοσιακή ανάπτυξη με ολοένα και περισσότερα προϊόντα, καταστήματα και υπαλλήλους θεωρείται ξεπερασμένη. Οι Gen Z founders επιλέγουν μικρές ομάδες, ευέλικτες διαδικασίες, άμεση επαφή με το κοινό και συνεχή προσαρμογή σε πραγματικό χρόνο. Πιο κοντά στη φιλοσοφία των πρώτων start-ups, αλλά χωρίς την ανάγκη για κεφάλαια από venture capital. Χωρίς αυστηρά χρονοδιαγράμματα και εταιρικούς δείκτες, που συνήθως δεν λένε τίποτα για την πραγματική δουλειά. Θέλουν να κρατούν τον έλεγχο, να προχωρούν με τους δικούς τους ρυθμούς και να μπορούν να πειραματίζονται χωρίς να χρωστούν εξηγήσεις. Ο οικονομολόγος Τάιλερ Κόουεν είχε πει πως η ταχύτητα είναι το νόμισμα της εποχής. Η Gen Z το έχει καταλάβει πριν απ’ όλους. Δημιουργεί καινοτομία σε fast-forward, χωρίς γραφειοκρατία και χωρίς τη νοσταλγία για βραβεία επιχειρηματικότητας ή πανηγυρικά openings.
Τα προβλήματα είναι αλλού και για άλλους
Η αποθέωση της ατομικής προσπάθειας, η δυσκολία να ανατεθούν αρμοδιότητες και ο διαρκής αυτοέλεγχος της δημόσιας εικόνας δημιουργούν συχνά burnouts, ανασφάλεια και ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωση. Οι Gen Z founders καλούνται να είναι ταυτόχρονα δημιουργοί, marketers, λογιστές, πρεσβευτές του brand και διαχειριστές κρίσεων. Ο φόρτος είναι τεράστιος και ψυχικά και οργανωτικά και εδώ που τα λέμε, μη ξεχνάμε πως είναι και παιδιά, έξυπνα μεν, πολύ νέα, δε. Ταυτόχρονα, η ρευστότητα των νέων αγορών μπορεί να σημαίνει εύκολη απογείωση αλλά και ταχύτατη πτώση με οδυνηρή πάντα, πρόσκρουση. Όταν ένα brand βασίζεται σε έναν δημιουργό, τότε η παραμικρή κρίση εικόνας μπορεί να έχει ανεπανόρθωτες συνέπειες. Γι’ αυτό και πολλοί από αυτούς στρέφονται σταδιακά σε μοντέλα συνεργασιών και μικρών οικοσυστημάτων, ώστε να διαχυθεί η πίεση και να διατηρηθεί η σταθερότητα.
Ο κόσμος τους δεν είναι ελαφρύς. Είναι όμως γρήγορος, ευέλικτος, δημιουργικός και σε διαρκή ροή. Και είναι απόλυτα δικός τους.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
