Μπορεί ο ελληνικός τουρισμός να κινείται και φέτος σε ρυθμούς ανόδου, με τις αφίξεις να προβλέπεται ότι θα αυξηθούν κατά 3-5%, σύμφωνα με την έρευνα της EY για την ελκυστικότητα της χώρας ως επενδυτικού προορισμού, αυτό όμως από μόνο του δεν φαίνεται να αρκεί.
Παρότι σε μια πρώτη ανάγνωση τα στοιχεία μοιάζουν ενθαρρυντικά, τα ρεκόρ αφίξεων από μόνα τους δεν επαρκούν για να εγγυηθούν τη βιωσιμότητα και τη σταθερότητα του κλάδου.
Η εξάρτηση από ένα μοντέλο μαζικού τουρισμού με έντονη εποχικότητα και περιορισμένη γεωγραφική διασπορά έχει φτάσει στα όριά της.
Η υποχώρηση των επενδύσεων και η φθορά της εικόνας
Παρά το διαχρονικό ενδιαφέρον για τον τουρισμό, η επενδυτική κοινότητα στρέφεται σταδιακά σε άλλους τομείς της οικονομίας, όπως η ψηφιακή τεχνολογία, η υγεία και οι επαγγελματικές υπηρεσίες.
Η έρευνα της EY δείχνει ότι το ποσοστό των επενδυτών που θεωρούν τον τουρισμό κορυφαία προτεραιότητα μειώνεται. Το 2019, το 57% τον τοποθετούσε ως τον πρώτο τομέα επένδυσης. Το 2025, το ποσοστό αυτό έχει πέσει σημαντικά, υποδηλώνοντας αλλαγή αντιλήψεων αλλά και σημάδια κόπωσης.
Αυτό δεν σημαίνει απαξίωση. Αντιθέτως, επιβεβαιώνει την ανάγκη μετασχηματισμού του τουριστικού μοντέλου της χώρας. Οι επενδυτές ζητούν διαφοροποίηση, τεχνολογική ενσωμάτωση, περιφερειακή ανάπτυξη και ενίσχυση της ποιότητας αντί της ποσότητας.
Υπερτουρισμός, υψηλές τιμές και αρνητικές εντυπώσεις
Η συγκέντρωση τουριστικής δραστηριότητας σε λίγους προορισμούς έχει οδηγήσει σε φαινόμενα υπερτουρισμού.
Η Σαντορίνη, η Μύκονος, η Πάρος και άλλα δημοφιλή νησιά βρίσκονται στο επίκεντρο της κριτικής, με επισκέπτες να καταγγέλλουν υπερβολικά ακριβές τιμές, συνωστισμό και χαμηλότερη ποιότητα εξυπηρέτησης. Οι αρνητικές αξιολογήσεις πολλαπλασιάζονται, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο φήμης που μπορεί να επηρεάσει την επιλογή προορισμού στο μέλλον.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ποιοτικό, αλλά και θεσμικό. Ο υπερτουρισμός πιέζει τις τοπικές κοινωνίες, τις υποδομές, τα φυσικά οικοσυστήματα. Ενώ ο τουρισμός συνεχίζει να φέρνει έσοδα, η βιωσιμότητα των περιοχών που τον υποδέχονται υπονομεύεται.
Γεωπολιτική αστάθεια και οικονομικές προκλήσεις
Η παγκόσμια αβεβαιότητα, οι πληθωριστικές πιέσεις, αλλά και οι γεωπολιτικές εντάσεις –όπως οι συγκρούσεις Ισραήλ-Ιράν και Ρωσίας-Ουκρανίας– έχουν αντίκτυπο στις ταξιδιωτικές ροές και στη διάθεση των τουριστών να κάνουν κράτηση.
Παράλληλα, η ακρίβεια, ειδικά στο κόστος διαμονής και στις υπηρεσίες εστίασης, αποθαρρύνει μεγάλο μέρος της μεσαίας τουριστικής τάξης. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να γίνει προορισμός αποκλειστικά για πολύ υψηλά εισοδήματα, χάνοντας την πολυπόθητη «μεσαία αγορά» που διαχρονικά στηρίζει τις αφίξεις και τη διάρκεια παραμονής.
Ανθρώπινο δυναμικό: Η κρυφή κρίση του τουρισμού
Μια ακόμη σημαντική παράμετρος είναι το εργατικό δυναμικό. Η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, οι χαμηλοί μισθοί, η εποχικότητα και η ένταση εργασίας απομακρύνουν τους νέους από τα τουριστικά επαγγέλματα.
Το αποτέλεσμα είναι σοβαρά κενά στην παροχή ποιοτικής εξυπηρέτησης, που επηρεάζει άμεσα την εμπειρία των επισκεπτών.
Αν δεν υπάρξει εθνικό σχέδιο για εκπαίδευση, αναβάθμιση δεξιοτήτων και καλύτερες εργασιακές συνθήκες, το ανθρώπινο κεφάλαιο του ελληνικού τουρισμού θα συνεχίσει να φθίνει, με μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στην ποιότητα και τη φήμη του κλάδου.
Η ανάγκη ενός νέου τουριστικού μοντέλου
Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι η αύξηση των αριθμών και ο… πανηγυρισμός για τα ρεκόρ αφίξεων, αλλά η μετατόπιση προς ένα πιο έξυπνο, βιώσιμο και ανθεκτικό μοντέλο.
Η Ελλάδα χρειάζεται να αναπτύξει τουριστικές μορφές που κατανέμουν την τουριστική πίεση σε περισσότερες περιοχές και εποχές. Ο αγροτουρισμός, ο θρησκευτικός, ο πολιτιστικός, ο γαστρονομικός και ο τουρισμός υγείας και ευεξίας μπορούν να λειτουργήσουν ως μοχλοί διαφοροποίησης.
Η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, μέσω υποδομών, κινήτρων και στοχευμένων καμπανιών, είναι κρίσιμη και είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η χώρα μας δείχνει να κερδίζει αυτό το στοίχημα.
Αντίστοιχα, η ανάδειξη λιγότερο προβεβλημένων περιοχών (ορεινά χωριά, ιστορικές πόλεις, παραλίες εκτός τουριστικού χάρτη) μπορεί να εμπλουτίσει το εθνικό τουριστικό αφήγημα και να αυξήσει τη συνολική ανθεκτικότητα του τομέα.
Αειφορία και περιβάλλον: Από τη θεωρία στην πράξη
Σε μια εποχή προκλήσεων και αυξημένων αναγκών, η αειφορία δε μπορεί να είναι απλώς μία έννοια αλλά πρέπει να μεταφράζεται σε μετρήσιμες πρακτικές.
Περιβαλλοντικά πρότυπα για ξενοδοχεία και καταλύματα, διαχείριση υδάτινων πόρων, απορριμμάτων, ενεργειακής κατανάλωσης και προστασία της τοπικής βιοποικιλότητας είναι μόνο μερικά από τα παραδείγματα.
Η καθιέρωση περιβαλλοντικής κατάταξης καταλυμάτων, η ενίσχυση της ανακύκλωσης και η θέσπιση τοπικών ορίων μετακίνησης και χωρητικότητας (carrying capacity) σε ευαίσθητες περιοχές, αποτελούν βασικά βήματα που πρέπει να πραγματοποιηθούν προκειμένου ο τουρισμός να μη συνοδεύεται από περιβαλλοντολογική επιβάρυνση.
Ψηφιακά εργαλεία για έναν έξυπνο τουρισμό
Η εκτόξευση της τεχνολογικής προόδου μπορεί να γίνει ένα πολύτιμο όπλο στη μάχη για βιωσιμότητα.
Με έξυπνες εφαρμογές για real-time πληρότητα, διαχείριση επισκεψιμότητας, προτάσεις διαδρομών και εμπειριών, αλλά και προηγμένα analytics για προσαρμογή της τουριστικής πολιτικής, η Ελλάδα μπορεί να περάσει σε ένα νέο στάδιο διαχείρισης του τουρισμού.
Οι ψηφιακές καμπάνιες μπορούν επίσης να προωθήσουν επιλεγμένους προορισμούς ή νέες θεματικές, δίνοντας φρέσκια πνοή στην επικοινωνιακή στρατηγική της χώρας.
Πλατφόρμες με εικονικές περιηγήσεις, ψηφιακούς ξεναγούς και διασυνδέσεις με τοπικούς φορείς, εμπλουτίζουν την τουριστική εμπειρία με σύγχρονο τρόπο.
Ο τουρισμός μετά τα ρεκόρ: Ένα στοίχημα πολιτικής
Το στοίχημα δεν είναι να επιτύχουμε ακόμη ένα ρεκόρ αφίξεων. Είναι να δημιουργήσουμε έναν τουρισμό που αντέχει, που διαχέεται δίκαια στην κοινωνία και την οικονομία, που δεν εξαντλεί τα φυσικά και ανθρώπινα αποθέματα της χώρας.
Ο τουρισμός χρειάζεται ένα νέο σχέδιο
Ο τουρισμός πρέπει να εξελιχθεί από ευκαιριακή επιτυχία σε διατηρήσιμο, πολυεπίπεδο αναπτυξιακό εργαλείο.
Αυτό προϋποθέτει εθνική στρατηγική, συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, επενδύσεις με μακροπρόθεσμο ορίζοντα και τολμηρή επανεκκίνηση της τουριστικής σκέψης.
Η Ελλάδα μπορεί να πρωτοπορήσει ξανά, όχι απλώς ως όμορφος προορισμός, αλλά ως παράδειγμα σύγχρονου, δίκαιου και ανθεκτικού τουρισμού. Αν το κάνει μόνο κερδισμένη θα βγει.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
