Το εβδομήντα τοις εκατό της ευρωπαϊκής αγοράς cloud φιλοξενείται σε servers αμερικανικών εταιρειών.
Από την αποθήκευση προσωπικών δεδομένων μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη, η ψηφιακή υποδομή της Ευρώπης μοιάζει περισσότερο με υπενοικίαση παρά με ιδιοκτησία. Και αυτό είναι μεγάλο ζήτημα που αγγίζει την κυριαρχία, την πολιτική ελευθερία και την ανεξαρτησία της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής.
Η Ευρώπη περνά από την ψηφιακή εξάρτηση στην ανάγκη κυριαρχίας
Για δεκαετίες, η Ευρώπη εξαρτιόταν απόλυτα από τις Ηνωμένες Πολιτείες για τις ψηφιακές της ανάγκες. Οι τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Google, η Microsoft και η Amazon παρείχαν τα πάντα. Από τα εργαλεία επικοινωνίας και τα υπολογιστικά συστήματα μέχρι την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων. Οι πλατφόρμες λειτουργούσαν, οι χρήστες εξυπηρετούνταν και η ήπειρος συνήθισε την τεχνολογική άνεση. Όμως η εξάρτηση, όσο βολική κι αν μοιάζει, κοστίζει! Η Ευρώπη, σήμερα, αναθεωρεί το ψηφιακό της παρόν. Πίσω από αυτή την ανασύνταξη δεν βρίσκεται, μόνο, η οικονομική ανάγκη να στηριχθούν ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα. Υπάρχει και ο φόβος της εξωτερικής επιρροής. Η απόφαση της Microsoft να διακόψει πρόσβαση σε email εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, κατόπιν αμερικανικής εντολής, λειτούργησε σαν ηλεκτροσόκ για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Για πρώτη φορά έγινε τόσο ξεκάθαρο πως μια ιδιωτική απόφαση, με έδρα έξω από την Ευρώπη, μπορούσε να επηρεάσει τη δικαστική λειτουργία ενός διεθνούς οργάνου. Από εκείνη τη στιγμή, η ψηφιακή ανεξαρτησία μεταφράστηκε ως πολιτική ανάγκη.
Η Ευρώπη επενδύει στη δική της ψηφιακή υποδομή
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να απαντήσει με επενδύσεις, νομοθεσίες και πρωτοβουλίες. Το πρόγραμμα για την Ψηφιακή Δεκαετία προβλέπει επενδύσεις ύψους διακοσίων ογδόντα οκτώ δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2030, με στόχο την ενίσχυση της τεχνολογικής βάσης της ηπείρου. Από την ανάπτυξη υποδομών για 5G και 6G μέχρι την παραγωγή ημιαγωγών και την εγκατάσταση αυτόνομων data centers, η Ευρώπη επιδιώκει να μετακινηθεί από την ψηφιακή ενοικίαση στη δημιουργία των δικών της θεμελίων. Οι νομοθετικές προσπάθειες κινούνται στην ίδια κατεύθυνση. Ο νόμος για τις Ψηφιακές Αγορές επιχειρεί να σπάσει τα προνόμια των μεγάλων πλατφορμών και να δημιουργήσει ίσους όρους ανταγωνισμού. Η στρατηγική ανάπτυξη του Gaia‑X, μιας ευρωπαϊκής υποδομής cloud με διαφάνεια, ελέγξιμους κανόνες και εσωτερική εποπτεία, λειτουργεί ως αντίβαρο σε ένα τοπίο κυριαρχούμενο από λίγες αμερικανικές εταιρείες. Το πρόγραμμα DNS4EU επιχειρεί να προσφέρει ένα ευρωπαϊκό σύστημα ονοματοδοσίας, ώστε η πλοήγηση στο διαδίκτυο να περνά από δικά της φίλτρα, υπό δικούς της όρους.
Τεχνητή νοημοσύνη, αλλά με ευρωπαϊκούς κανόνες, έλεγχο και φιλοδοξία
Ο τομέας της τεχνητής νοημοσύνης θεωρείται το πεδίο όπου θα κριθεί η επόμενη φάση αυτής της μάχης. Η Ευρώπη φιλοδοξεί να μην μείνει πίσω. Ονομάζει την προσπάθειά της Sovereign AI και προσκαλεί την καινοτομία εντός των συνόρων της. Ο επικεφαλής της Nvidia, Τζένσεν Χουάνγκ, δήλωσε πρόσφατα πως η ευρωπαϊκή αυτονομία στην τεχνητή νοημοσύνη απαιτεί επενδύσεις, ευελιξία και υπομονή. Ανέφερε πως το ταλέντο υπάρχει, η γνώση υπάρχει, αυτό που απομένει είναι η βούληση. Και η Ευρώπη δείχνει να θέλει. Χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοινώνουν νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για εγχώρια startups, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστημιακές συνεργασίες. Ταυτόχρονα, υπάρχει έντονη συζήτηση για τον νόμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη. Ορισμένες φωνές, ακόμη και εντός των θεσμών, προειδοποιούν πως μια βιαστική ή υπερβολικά περιοριστική προσέγγιση μπορεί να στερήσει από την ήπειρο την ανταγωνιστικότητα που αναζητεί. Η πρόκληση είναι να διαμορφωθεί ένα κανονιστικό πλαίσιο που δεν θα στραγγαλίσει την καινοτομία, αλλά θα προστατεύει τις αξίες και τα δικαιώματα που η Ευρώπη θεωρεί αδιαπραγμάτευτα.
Τεχνολογική πρόοδος με ελευθερία και επιλογή
Όπως έχει γράψει ο Ινδός οικονομολόγος Νομπελίστας Αμάρτια Σεν, η τεχνολογική πρόοδος δεν έχει αξία αν δεν συνοδεύεται από ελευθερία και επιλογή. Η Ευρώπη φαίνεται να αναζητά και τα δύο. Θέλει να είναι παρούσα στο μέλλον, αλλά με τους δικούς της όρους. Η διαδρομή προς την ψηφιακή αυτονομία δεν είναι εύκολη. Οι αμερικανικοί κολοσσοί έχουν προβάδισμα σε τεχνογνωσία, κεφάλαια και παγκόσμια απήχηση. Όμως η Ευρώπη δεν διεκδικεί απλώς μερίδιο. Διεκδικεί το δικαίωμα να επιλέγει. Και αυτό δεν είναι τεχνολογικό ζήτημα. Είναι πολιτικό, θεσμικό, αξιακό.
Αν δεν το πετύχει, θα εξακολουθεί να ζει σε ψηφιακά σπίτια άλλων. Αν το πετύχει, θα μπορεί να ξαναγράψει τους δικούς της κανόνες.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
