Όταν ο Τσάρλι Τσάπλιν ίδρυσε τη δική του εταιρεία παραγωγής το 1919, η United Artists, δεν φανταζόταν ότι περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα η στρατηγική του θα ήταν κανόνας. Η απόφαση του να ελέγχει όχι μόνο την τέχνη αλλά και τη διανομή, τη χρηματοδότηση και τα έσοδα, έστρωσε το χαλί για κάτι νέο. Τη διασημότητα ως επιχείρηση…
Πολύ πριν από τις ινσταγκραμικές αυτοκρατορίες, τις κολεξιόν ρούχων ή τα καλλυντικά με όνομα σταρ στη συσκευασία, υπήρχαν εκείνοι που αντιλήφθηκαν ότι η προσωπικότητα, το ταλέντο, η διασημότητα μπορεί να γίνει προϊόν. Ο Έλβις Πρίσλεϊ επένδυε σε ακίνητα, ο Γουόλτ Ντίσνεϊ διαχειριζόταν έναν κόσμο φτιαγμένο από φαντασία και πνευματικά δικαιώματα, ο Μάικλ Τζάκσον εξαγόρασε τα δικαιώματα των Beatles για να προστατεύσει τη δική του αξία και ταυτόχρονα να χτίσει οικονομική ασφάλεια. Η φήμη έπαψε να είναι γοητεία και άυλη μεταφυσική σχεδόν σαγήνη και έγινε business και κάποτε, μετοχή.
Από τον κινηματογραφικό φακό στις τράπεζες
Το 2025, η έννοια του «επώνυμου», του celebrity, του star έχει μεταλλαχθεί. Η παλιά διαδρομή, από την ταινία ή τη σκηνή στο βάθρο του θαυμασμού, δεν είναι αρκετή. Χρειάζεται χρηματοοικονομική στρατηγική, επενδυτικό ένστικτο και, κυρίως, πλήρης επίγνωση ότι το όνομα από ένα σημείο της φήμης και μετά, είναι brand. Σύμφωνα με στοιχεία του Forbes και του People, 29 προσωπικότητες έχουν ξεπεράσει σε καθαρή περιουσία το 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Οι σταρ δεν ζουν πια μόνο από τις πωλήσεις εισιτηρίων ή τις εμφανίσεις. Ελέγχουν δικαιώματα, κυκλοφορούν προϊόντα με την υπογραφή τους, πουλάνε εταιρείες και επανεπενδύουν σε τεχνολογίες, αθλητικές ομάδες ή ψηφιακές πλατφόρμες. Ο πιο πλούσιος των πολύ πλουσίων είναι ο Ντέιβιντ Γκέφεν, μουσικός παραγωγός, ιδρυτής της Geffen Records και συνιδρυτής της DreamWorks SKG, με καθαρή περιουσία περίπου… 9,1 δισ. δολάρια σύμφωνα με το Bloomberg Billionaires Index! Οι αμέσως δύο πιο πλούσιοι στη λίστα, έχουν χτίσει τη φήμη τους, πίσω από την κάμερα, βλέποντας τον κόσμο μέσα απ τον κινηματογραφικό φακό. Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, με 5,3 δισ. δολάρια, και ο Τζορτζ Λούκας, με 5,1 δισ., απέδειξαν ότι η φαντασία μπορεί να χτίσει ολόκληρα οικονομικά συστήματα. Ο Λούκας πούλησε τη Lucasfilm στη Disney το 2012 έναντι 4,05 δισ. δολαρίων. Ο Σπίλμπεργκ διατηρεί μετοχές σε παραγωγές, δίκτυα και ακόμη και στα θεματικά πάρκα Universal, όπου εισπράττει ποσοστά.
Όταν το beat μετριέται σε εκατομμύρια
Ο Τζέι Ζι δεν ηχογραφεί πλέον για να έχει επιτυχία. Η μουσική του έγινε μηχανή άντλησης κεφαλαίου. Με περιουσία 2,5 δισ. δολαρίων, ο μουσικός επιχειρηματίας έχει ποσοστά σε Uber, την πλατφόρμα streaming Tidal, αλκοολούχα ποτά υψηλής ποιότητας, και fashion brands. Το χαρτοφυλάκιό του καλύπτει σχεδόν όλους τους τομείς της κατανάλωσης. Η Ριάνα, με 1,4 δισ., μετατράπηκε από ποπ σταρ σε beauty και fashion mogul. Η Fenty Beauty, σε συνεργασία με τον όμιλο LVMH, αύξησε τα έσοδά της κατά 15 % το 2023, αγγίζοντας πωλήσεις άνω των 600 εκατομμυρίων. Η σειρά εσωρούχων Savage x Fenty, το νεότευκτο Fenty Hair και η επέκταση σε περιποίηση προσώπου δημιουργούν ένα πολυκαναλικό brand με σαφή ταυτότητα. Η Τέιλορ Σουίφτ έπαιξε με τους κανόνες και τους κέρδισε. Επανεκδίδοντας τα άλμπουμ της υπό τον τίτλο Taylor’s Version, επανάκτησε τα πνευματικά της δικαιώματα. Η περιοδεία Eras Tour απέφερε πάνω από 2 δισ. δολάρια, με καθαρά έσοδα της τάξης των 1,6 δισ. στην προσωπική της περιουσία. Η μουσική της δεν είναι πλέον περιεχόμενο και δεν αφορά άλλους, αλλά είναι ιδιοκτησία της. Ο Μπρους Σπρίνγκστιν πούλησε τον μουσικό του κατάλογο το 2022 έναντι 500 εκατομμυρίων. Η εκτεταμένη residency 236 παραστάσεων του Springsteen on Broadway, απ τον Οκτώβριο 2017 έως τον Δεκέμβριος 2018, του απέφερε 113 εκατομμύρια δολάρια σε εισιτήρια και μαζί με τις περιοδείες του, που κρατούν ζωντανή τη σχέση του με το κοινό, ενισχυσαν το οικονομικό του εκτόπισμα, που ξεπερνά το 1,2 δισ. δολάρια.
Απ’ το σκορ στο ισοζύγιο και τα γήπεδα ως εταιρικές βάσεις
Ο Μάικλ Τζόρνταν διατηρεί το κορυφαίο status μεταξύ των αθλητών, με καθαρή περιουσία 3,5 δισ. δολαρίων. Το Jordan Brand, υπό τη Nike, παράγει ετησίως τζίρο άνω των 1,2 δισ., ενώ η μεταπώληση των Charlotte Hornets το 2023 υπερδιπλασίασε το αρχικό του κεφάλαιο. Ο ΛεΜπρόν Τζέιμς αγγίζει τα 1,3 δισ., με επενδύσεις σε αθλητικές επιχειρήσεις, κινηματογραφικές παραγωγές και την Blaze Pizza. Ο Τάιγκερ Γουντς, με 1,4 δισ., επέστρεψε οικονομικά παρά τις αθλητικές διακοπές, μέσα από συνεργασίες με εταιρείες τεχνολογίας, πολυτελή ρολόγια και ακαδημίες γκολφ. Ο Μάτζικ Τζόνσον αξιοποίησε την καριέρα του ως αφετηρία για επενδυτική δραστηριότητα. Η καθαρή του αξία φτάνει τα 1,5 δισ., από αλυσίδες σινεμά, fast food franchises και επενδύσεις σε ασφαλιστικές.
Από το σενάριο στο μετοχικό κεφάλαιο
Ο Πίτερ Τζάκσον, ο άνθρωπος πίσω από τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών», δεν περιορίστηκε στο να σκηνοθετεί κινηματογραφικά έπη. Το 2021 πούλησε την εταιρεία του, Weta Digital, η οποία ειδικεύεται στα ψηφιακά εφέ, έναντι 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Weta είχε δουλέψει για παραγωγές όπως το «Avatar», το «Game of Thrones» και φυσικά η ίδια η κινηματογραφική μεταφορά του αριστουργήματος του Τόλκιν, που καθιέρωσε τον ίδιο. Με αυτή την πώληση, ο Τζάκσον πέρασε οριστικά στην κατηγορία των δημιουργών που δεν ζουν απλώς από την τέχνη τους, αλλά από τη δαιμόνια αξιοποίησή της. Ο Τάιλερ Πέρι είναι μια τελείως διαφορετική περίπτωση, εξίσου εντυπωσιακή. Άρχισε να γράφει, να σκηνοθετεί και να παίζει ο ίδιος στα έργα του, και αντί να πουλήσει τις δημιουργίες του, φρόντισε να κρατήσει όλα τα δικαιώματα. Έστησε δικό του στούντιο στην Ατλάντα, σε έκταση 330 στρεμμάτων, με 12 μεγάλα soundstages και έτοιμα σκηνικά, από δρόμους μέχρι αντίγραφα του Λευκού Οίκου. Το στούντιο παράγει ταινίες, σειρές και τηλεοπτικό περιεχόμενο για μεγάλα δίκτυα και πλατφόρμες streaming. Με franchise όπως το «Madea» να φέρνει εκατοντάδες εκατομμύρια, η προσωπική του περιουσία υπολογίζεται στα 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο Ντικ Γουλφ, δημιουργός των σειρών «Law & Order» και «FBI», δεν έχει στούντιο, ούτε προϊόντα με το όνομά του. Έχει όμως κάτι που αποδίδει σταθερά: δικαιώματα! Εδώ και δεκαετίες επεκτείνει το σύμπαν των σειρών του με νέα spin‑offs, νέα σενάρια και νέες χώρες διανομής. Με δεκάδες παραγωγές στον αέρα, επαναλήψεις που προβάλλονται παγκοσμίως και τηλεοπτικά συμβόλαια σε ισχύ, η αξία του αγγίζει τα 1,2 δισεκατομμύρια. Η κοινή τους συνισταμένη δεν είναι ότι έγραψαν ένα σενάριο ή είχαν την τηλεοπτική ιδέα, αλλά ότι τα μετέτρεψαν σε κεφάλαιο. Το περιεχόμενο έγινε ιδιοκτησία, το πνευματικό δικαίωμα έγινε επένδυση και η δημιουργικότητα πήρε τη μορφή μετοχής.
Νέες είσοδοι, παλιά στρατηγική
Η Σελένα Γκόμεζ ξεκίνησε το Rare Beauty το 2020. Το 2024 η εταιρεία ξεπέρασε τα 300 εκατομμύρια σε πωλήσεις. Η καθαρή της αξία ξεπερνά το 1,3 δισ. Η Χέιλι Μπίμπερ, με τη σειρά Rhɔde, έγινε δισεκατομμυριούχος μέσα σε δύο χρόνια, μετά την είσοδο επενδυτών με αποτίμηση άνω του 1 δισ. Ο σχεδιαστής Κριστιάν Λουμπουτέν, ο μόνος μη καλλιτέχνης στη λίστα, διατηρεί επιχείρηση που ξεπέρασε σε αξία το 1 δισ. δολάρια, με παρουσία σε περισσότερες από 35 χώρες. Ο Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ και ο Τζέρι Σέινφελντ κλείνουν τη λίστα με περιουσία που ξεπερνά το 1,1 δισ. ο καθένας. Ο πρώτος μέσω επενδύσεων και συμμετοχών σε μετοχικά σχήματα ακινήτων. Ο δεύτερος χάρη στα έσοδα από τη σειρά Seinfeld και τα δικαιώματα που συνεχίζουν να παράγουν. Και η Κάιλι Τζένερ, παρά τις αλλαγές στην ανάθεση της περιουσίας της, παραμένει ισχυρή δύναμη μέσα από την Kylie Cosmetics και το SKIMS, παρότι πρόσφατα η επένδυσή της υπολογίζεται στα $670 εκατ., το επιχειρηματικό της αποτύπωμα παραμένει καθοριστικό.
Τα είδωλα της pop κουλτούρας που έκαναν τους εαυτούς τους βιομηχανίες
Ο Τζίμι Μπάφετ, όχι και main stream τραγουδιστής, αλλά με φανατικό κοινό, έχτισε μια ολόκληρη lifestyle αυτοκρατορία, που περιλαμβάνει εστιατόρια, ξενοδοχεία, είδη διατροφής, ρούχα και πνευματικά δικαιώματα. Η Μαντόνα, με πέντε δεκαετίες θριαμβικής καριέρας, παραμένει ενεργή όχι μόνο στη σκηνή, αλλά και σε επενδυτικές και επιχειρηματικές συμφωνίες που αγγίζουν πλέον τα $850 εκατομμύρια. Δυναμική η Σίντνεϊ Σουΐνι, πέρα από τις τηλεοπτικές της επιτυχίες, έχει ήδη χτίσει παρουσία στον χώρο της γυναικείας ένδυσης, με προβλέψεις για υψηλά κέρδη. Η Μπιγιονσέ, με τη σειρά Ivy Park, η Τζένιφερ Λόπες με τις συλλογές skincare και αρωμάτων, και η Τζέσικα Άλμπα με την Honest Company, έχουν εξελιχθεί σε σούπερ επιχειρηματίες εφάμιλλής δυναμικής με τη φήμη τους, μετατρέπουν τον εαυτό τους σε βιομηχανίες, με προϊόντα που συνδυάζουν προσωπικό στυλ και μαζική επιρροή.
Όταν η φήμη μεταφράζεται σε δισεκατομμύρια
«Τον πλούτο τον μετρά κανείς από τη χρησιμότητά του, για παράδειγμα στην αγάπη αγοράζει χρόνο, τόπο, οικειότητα και ησυχία» έλεγε η αστείρευτη σε πνεύμα Μέι Γουέστ, μα οι σταρ του 21ου αιώνα, έχουν τόσο πλούτο που αγοράζουν τα πάντα και τους χρησιμεύουν παντού. Την φήμη τους, την κατοχύρωσαν, την προστάτεψαν, την εμπορικοποίησαν. Δεν είναι θέμα ματαιοδοξίας. Είναι στρατηγική. Η λίστα των 29 διασημοτήτων που έχουν ξεπεράσει το φράγμα του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων, δημοσιεύτηκε, πρόσφατα στο People, με στοιχεία από τα Forbes, Bloomberg και τα δημοσιευμένα οικονομικά δεδομένα των εταιρειών των διασημοτήτων…
Και έτσι, περίτρανα αποδεικνύεται πως η δημιουργικότητα μπορεί να μετατραπεί σε ιδιοκτησία περιουσιακών αξιών, η καλλιτεχνική παραγωγή να συνδυαστεί με στρατηγικές οικονομικές επιλογές και η ποπ κουλτούρα να συνομιλεί άνετα με τα επιχειρηματικά μεγέθη.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
