Η μέση ηλικία δεν είναι πια αυτό που ήταν, σε προσδόκιμο ζωής, κατάσταση υγείας και σωματικής εμφάνισης και ευεξίας. Αν για δεκαετίες οι πενηντάρηδες λογαριάζονταν ως οι σχεδόν συνταξιούχοι, σήμερα επιστρέφουν στο επίκεντρο του επαγγελματικού και κοινωνικού χάρτη, γιατί, πολύ απλά, είναι αναγκαίοι…
… Από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι την Ιαπωνία και από τα boardrooms της Ευρώπης μέχρι τα startups της Νότιας Κορέας, μια δημογραφική τάση μετασχηματίζει την εργασία, την κατανάλωση, ακόμα και την κουλτούρα γύρω από την ηλικία και ονομάζεται το κύμα των silver professionals, δηλαδή οι ενεργοί 50άρηδες και βάλε, στην αγορά εργασίας.
Τι είναι η silver economy
Η silver economy, ή αλλιώς η οικονομία των 50 και άνω, εκεί όπου ανήκουν, ήδη, ο ένας στους τρεις πολίτες στην Ευρώπη, είναι μοιραία, η κινητήριος δύναμη. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι άνω των 50 ετών αναμένεται να αποτελούν το 50% της κατανάλωσης μέχρι το 2040, σύμφωνα με έκθεση της Oxford Economics. Η Αμερικανική AARP, που υποστηρίζει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των πολιτών άνω των 50 ετών, εκτιμά ότι η silver economy των ΗΠΑ παράγει, ήδη, πάνω από $8,3 τρις ετησίως, ποσό που ξεπερνά το ΑΕΠ της Ιαπωνίας. Δεν πρόκειται για ειδική κατηγορία πληθυσμού, αλλά για ένα δυναμικό, κομμάτι ανθρώπων, που αυξάνεται όλο και περισσότερο, έχοντας εμπειρία, αγοραστική δύναμη και ζωτική ενέργεια. Οι αντιλήψεις για το ποιος είναι παραγωγικός, δημιουργικός ή χρήσιμος στην εργασία έχουν ήδη αλλάξει. Στο παρελθόν, οι 50άρηδες έπαιρναν το μήνυμα ότι πρέπει να αρχίσουν να αποσύρονται, είτε διακριτικά, είτε αναγκαστικά με εξοστρακισμό απ το εργασιακό σύστημα. Σήμερα, όμως, οι εταιρείες που επιμένουν να επενδύουν μόνο στους 25άρηδες κινδυνεύουν να χάσουν πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο. Σύμφωνα με το Harvard Business Review, οι εργαζόμενοι άνω των 50 παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά αξιοπιστίας, ανθεκτικότητας και συνεργατικότητας. Ενώ, άλλη έρευνα της McKinsey, έδειξε ότι οι ομάδες με ηλικιακή ποικιλομορφία έχουν 35% αυξημένη πιθανότητα να επιτύχουν καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα. Δεν είναι απλώς θέμα ισότητας ή πολιτικής ορθότητας αλλά ζήτημα στρατηγικής.
Με τη δύναμη της εμπειρίας
Στην εποχή του fast career και των συχνών αλλαγών, οι 50άρηδες έχουν κάτι μοναδικό: διαδρομή! Δεν χρειάζονται mentoring, γιατί είναι οι ίδιοι μέντορες. Οι συσσωρευμένες δεξιότητες, οι εμπειρίες κρίσεων, οι διαπραγματεύσεις που πέρασαν, τα πρότζεκτ που απέτυχαν πιθανόν, αλλά τους δίδαξαν το γιατί, είναι αξία που δεν χωράει σε παρουσιάσεις ή δείκτες και πια αναγνωρίζεται, γιατί αποτελεί δυσεύρετο εργασιακό θησαυρό. Σε πολλές διεθνείς αγορές, όπως η Γερμανία, η Σουηδία ή η Σιγκαπούρη, παρατηρείται αύξηση του αριθμού των 50 και άνω, που ιδρύουν δικές τους επιχειρήσεις. Στην Ιαπωνία, το 2023, ποσοστό 21% των νέων startups δημιουργήθηκε από άτομα άνω των 55. Οι λεγόμενοι encore entrepreneurs, ή θα μπορούσαμε να πούμε οι επιχειρηματίες δεύτερης διαδρομής, δεν ξεκινούν από μηδενική βάση, αλλά έχοντας μεγάλη γνώση, εμπειρία. Έχουν επιδείξει δε, σε τεράστιες, σχεδόν κοσμογονικές εργασιακές αλλαγές πως μπορούν όχι μόνο να επιβιώνουν αλλά να αναλαμβάνουν αρχηγικά την κατάσταση. Είναι, επιπλέον και η επίδραση των silver καταναλωτών, που αλλάζει τις αγορές. Από τον τουρισμό και την ευεξία μέχρι την τεχνολογία και τη μόδα, τα brands αναγκάζονται να επανεξετάσουν τα ηλικιακά γκρουπ που απευθύνονται. Οι 50άρηδες δεν χαρακτηρίζονται πλέον ως ηλικιωμένοι και δεν μοιάζουν, άλλωστε, με την πρόοδο της ιατρικής, αισθητικής και άλλων ειδικοτήτων, ούτε όμως θέλουν να τους απευθύνονται σαν σε εφήβους. Δεν αγοράζουν πια με παρόρμηση αλλά με πρόθεση, συχνά επιλέγοντας εμπειρίες, ποιότητα, ευκολία, περιεχόμενο με αξία. Και έχουν την οικονομική δυνατότητα να το κάνουν! Η Accenture, μία από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες συμβουλευτικών υπηρεσιών στον κόσμο, αναφέρει ότι οι silver καταναλωτές παρουσιάζουν 60% αυξημένη πίστη στα brands που τους κατανοούν και τους σέβονται. Το γεγονός ότι οι αγορές τους προσαρμόζονται στο ώριμο κοινό δεν είναι γιατ του κάνουν χάρη, αλλά γιατί εξαναγκάζονται να τους προλάβουν και να τους ικανοποιήσουν.
Η ζωή συνεχίζεται, αλλιώς…
Η ψυχολογική επίδραση αυτής της μετατόπισης στους ίδιους τους 50άρηδες είναι ουσιαστική. Μελέτες δείχνουν ότι η αίσθηση σκοπού και η ενεργός συμμετοχή στην εργασία ή σε κοινωνικές δραστηριότητες σχετίζεται με χαμηλότερα επίπεδα κατάθλιψης και αυξημένη γνωστική ευελιξία. Έρευνα του University College London, με πάνω από 7.000 συμμετέχοντες ηλικίας 50 έως 74 ετών, έδειξε ότι όσοι δήλωναν ότι έχουν νόημα δημιουργικό και επαγγελματικό στην καθημερινότητά τους, παρουσιάζουν 30% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων ψυχικής υγείας. Η ενεργοποίηση σε αυτή τη φάση ζωής βελτιώνει τη διάθεση, ενισχύει την αυτοεκτίμηση και αναδομεί το πώς αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους. Δεν νιώθουν φθορά, αλλά σε ένα νέο γύρο, μια καινούργια φάση της εξέλιξης τους. Αυτός ο ψυχολογικός αναπροσανατολισμός έχει θετικό αντίκτυπο σε τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση ενηλίκων, η δημιουργικότητα και η κοινωνική συμμετοχή, τομείς που όλοι γνωρίζουν άνοδο εξαιτίας της silver γενιάς. Η επιμήκυνση της ζωής φέρνει αλλαγές όχι μόνο στην καριέρα αλλά και στη δομή της ζωής συνολικά. Ένας 50άρης του 1990 δεν είχε τις ίδιες προοπτικές υγείας, μετακίνησης ή πληροφορίας με έναν 50άρη του 2025. Το προσδόκιμο ζωής έχει ανέβει πάνω από τα 82 έτη στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Κάποιος που είναι 50 σήμερα μπορεί να έχει μπροστά του τρεις ολόκληρες δεκαετίες δημιουργικής δράσης. Αυτό δεν είναι απλώς ένας αριθμός, αλλά ένα στάδιο νέας ζωής. Οι πενηντάρηδες του τώρα, συχνά δεν ζουν στο παρελθόν αλλά σχεδιάζουν το επόμενο βήμα. Το να δουλεύεις στα 55, να σπουδάζεις στα 60 ή να ερωτεύεσαι στα 65 δεν είναι πλέον αξιοπερίεργο. Είναι η νέα πραγματικότητα.
Αναγκαιότητα και προκαταλήψεις
Η πραγματικότητα όμως, δεν κάνει τις προκαταλήψεις να εξαφανιστούν. Η ηλικιακή διάκριση, ή ο ηλικιακός ρατσισμός είναι διάχυτος στην αγορά εργασίας, στα media, στην πολιτική. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το 57% των εργαζομένων άνω των 55 αντιμετωπίζει δυσκολίες εύρεσης εργασίας, ακόμα και όταν έχει υψηλά προσόντα. Οι αγγελίες εξακολουθούν να είναι γεμάτες με «νέοι έως 35», σαν να πρόκειται για ιδιότητα. Ωστόσο, τα νούμερα δεν θα επιτρέψουν την ύπαρξη τέτοιας λογικής. Ο ενεργός πληθυσμός γερνά. Και η silver economy δεν είναι φιλανθρωπία ούτε ρομαντισμός, μα η πιο ρεαλιστική βάση για μια βιώσιμη οικονομία και ένα παραγωγικό μοντέλο.
Η αλλαγή δεν έρχεται από συμπόνια αλλά από αναγκαιότητα και όπως πάει, μέχρι τα 90 μας, εμείς θα δουλεύουμε, σειρούλες…
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
