Η ελληνική ιδιωτική εκπαίδευση βρίσκεται σε μια καμπή που δύσκολα μπορεί να συγκριθεί με προηγούμενες φάσεις της πορείας της. Το παραδοσιακό οικογενειακό μοντέλο, που για δεκαετίες καθόριζε την ταυτότητα και τη λειτουργία των σχολείων, υποχωρεί μπροστά σε νέα σχήματα με διεθνή χαρακτηριστικά και συγκεντρωτική δομή. Σχολεία που ιδρύθηκαν από γενιές εκπαιδευτικών και απέκτησαν ιδιαίτερο κύρος στις τοπικές κοινωνίες περνούν πλέον στον έλεγχο ισχυρών ομίλων με παρουσία σε πολλές χώρες, πρόσβαση σε μεγάλα κεφάλαια και σύγχρονες μεθόδους διοίκησης. Η εξέλιξη αυτή δεν αποτελεί απλή αλλαγή ιδιοκτησίας, αλλά σηματοδοτεί τη μετάβαση σε μια νέα εποχή, όπου η εκπαίδευση αντιμετωπίζεται ως πεδίο στρατηγικών επενδύσεων με πρωταγωνιστικό ρόλο.
Στο παρελθόν υπήρξαν απόπειρες ξένων παικτών να εισέλθουν στην ελληνική αγορά, αλλά οι συνθήκες δεν ήταν ευνοϊκές. Το 2008, η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και το πάγωμα επενδυτικών σχεδίων εμπόδισαν την ολοκλήρωση προθέσεων, ενώ το 2015 η πολιτική αστάθεια και οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις στον χώρο της παιδείας αποτέλεσαν νέα εμπόδια. Σήμερα το περιβάλλον είναι διαφορετικό, με την οικονομία να δείχνει σημάδια σταθερότητας, την πολιτική συγκυρία να είναι πιο φιλική στις επενδύσεις και τα δεδομένα της ιδιωτικής εκπαίδευσης να αποδεικνύουν ότι ο κλάδος διαθέτει δυναμική που δύσκολα αγνοείται. Τα τελευταία χρόνια οι εγγραφές εμφανίζουν σημαντική άνοδο, σε αρκετές περιπτώσεις με διψήφια ποσοστά, ενώ τα δίδακτρα κινούνται επίσης ανοδικά, με μέσες αυξήσεις 3–5% ετησίως. Οι αναλύσεις για υψηλά περιθώρια κερδοφορίας δείχνουν ότι η ιδιωτική εκπαίδευση αποτελεί κλάδο με ιδιαίτερη ανθεκτικότητα και προοπτικές.
Αυτή η ανθεκτικότητα έγινε φανερή και κατά την πανδημία. Την ώρα που άλλοι τομείς υπέστησαν σοβαρές απώλειες, τα ιδιωτικά σχολεία διατήρησαν σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία τους και ανταποκρίθηκαν με γρήγορη προσαρμογή στις νέες συνθήκες, προσελκύοντας γονείς που αναζητούσαν συνέχεια και αξιοπιστία στη μάθηση. Αυτό, το άτυπο, τεστ αντοχής λειτούργησε ως επιβεβαίωση ότι η εκπαίδευση μπορεί να λειτουργήσει ως ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους κρίσης.
Το κύμα εξαγορών που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2024 αλλάζει το σκηνικό. Η Inspired Education Group απέκτησε τη Σχολή Μωραΐτη και τα Εκπαιδευτήρια Κωστέα Γείτονα, σχεδιάζοντας νέο campus στο Ελληνικό. Ο όμιλος Dukes Education εξαγόρασε το International School of Athens και στη συνέχεια τα Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη, με στόχο τη δημιουργία ενός δικτύου υψηλού κύρους στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η Cognita, με παρουσία σε 17 χώρες, απέκτησε πλειοψηφικό πακέτο στα Εκπαιδευτήρια Δούκα, εντάσσοντας έναν ιστορικό θεσμό σε ένα διεθνές οικοσύστημα με κοινά πρότυπα και παιδαγωγικές πρακτικές.
Ανάλογη στρατηγική ακολουθεί και η International Schools Partnership, η οποία μέσα σε λίγους μήνες προχώρησε σε τρεις εξαγορές: τα Εκπαιδευτήρια Πλάτων, την Ελληνογερμανική Αγωγή και τα Εκπαιδευτήρια Αυγουλέα-Λιναρδάτου. Με τον τρόπο αυτό διαμόρφωσε μια αλυσίδα που καλύπτει μεγάλο μέρος της Αττικής τόσο γεωγραφικά όσο και σε επίπεδο προγραμμάτων. Η συστηματικότητα αυτών των κινήσεων δείχνει ότι οι διεθνείς όμιλοι δεν κινούνται ευκαιριακά, αλλά στοχεύουν σε μακροπρόθεσμη εγκατάσταση στην ελληνική αγορά.
Η εικόνα δεν περιορίζεται μόνο στους πολυεθνικούς κολοσσούς. Ο όμιλος Πουκαμισά, με πολυετή παρουσία στην ενισχυτική διδασκαλία και περισσότερους από 15.000 μαθητές ετησίως, ανακοίνωσε επένδυση ύψους 29 εκατ. ευρώ για την κατασκευή νέου ιδιωτικού σχολείου στην Παλλήνη, που προγραμματίζεται να λειτουργήσει το 2027. Η πρωτοβουλία αυτή δείχνει ότι και οι ελληνικοί όμιλοι επιδιώκουν να διατηρήσουν ισχυρή θέση στο νέο ανταγωνιστικό τοπίο, διεκδικώντας μερίδιο απέναντι στις πολυεθνικές.
Η συγκέντρωση της αγοράς σε λίγα χέρια γεννά αναπόφευκτα ερωτήματα. Τι θα σημαίνει για την ποιότητα της εκπαίδευσης η ένταξη τόσων σχολείων σε διεθνή σχήματα; Θα υπάρξει αναβάθμιση υποδομών και προγραμμάτων ή θα επικρατήσει η πίεση για υψηλότερη κερδοφορία; Μέχρι στιγμής, οι ξένοι όμιλοι δηλώνουν ότι θα σεβαστούν την ελληνική ταυτότητα των σχολείων, ωστόσο η εμπειρία άλλων χωρών δείχνει πως η τυποποίηση συχνά περιορίζει την αυτονομία στη διδασκαλία. Από την άλλη πλευρά, η ένταξη σε διεθνή δίκτυα δίνει πρόσβαση σε βέλτιστες πρακτικές, ευκαιρίες κινητικότητας και ανταλλαγής εμπειριών, στοιχεία που μπορούν να λειτουργήσουν υπέρ της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Είναι βέβαιο ότι η ιδιωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα δεν θυμίζει το παρελθόν. Η εποχή όπου τα σχολεία διοικούνταν αποκλειστικά από οικογένειες με ιστορία στον χώρο δίνει τη θέση της σε μια νέα πραγματικότητα, όπου οι διεθνείς όμιλοι θέτουν τους κανόνες. Το μέλλον θα δείξει αν αυτός ο μετασχηματισμός θα οδηγήσει σε πραγματική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού προϊόντος ή αν η εκπαίδευση θα λειτουργήσει πρωτίστως ως πεδίο οικονομικής ανάπτυξης. Σε κάθε περίπτωση, το διακύβευμα ξεπερνά τα οικονομικά αποτελέσματα και αφορά τη διαμόρφωση της επόμενης γενιάς.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
