Η στεγαστική κρίση έχει πλέον αναδειχθεί σε μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία. Τα νοικοκυριά σηκώνουν ολοένα και μεγαλύτερο βάρος, με αποτέλεσμα η καθημερινότητα να γίνεται δυσβάστακτη.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, περισσότερες από μία στις τρεις οικογένειες δαπανούν πάνω από το 40% του εισοδήματός τους αποκλειστικά για τη στέγαση. Την ίδια στιγμή, τα ενοίκια συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία, με αύξηση 11,4% τον Ιούνιο του 2025 σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα, ενώ ο πληθωρισμός στη στέγη ξεπέρασε το 10%. Παρόμοια εικόνα παρουσιάζει και η αγορά κατοικίας, όπου οι τιμές ανέβηκαν σχεδόν 7% στο πρώτο τρίμηνο του 2025, έπειτα από ετήσια άνοδο 9% το 2024 και 13% το 2023. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι δεν πρόκειται για μια παροδική δυσκολία, αλλά για ένα δομικό πρόβλημα που βαθαίνει με τον χρόνο.
Η ανισορροπία ανάμεσα σε προσφορά και ζήτηση επιδεινώνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Στην περίοδο 2011–2021 δημιουργήθηκαν 225.000 νέες κατοικίες, ενώ η ζήτηση αυξήθηκε κατά 405.000, αφήνοντας έλλειμμα περίπου 180.000. Ταυτόχρονα, μεγάλος αριθμός ακινήτων παραμένει αναξιοποίητος. Περισσότερα από 75.000 δημόσια ακίνητα μένουν χωρίς χρήση, 25.000 κατοικίες έχουν εγκλωβιστεί σε εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, ενώ η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει πάνω από δύο εκατομμύρια κενές κατοικίες, πολλές από τις οποίες είναι δευτερεύουσες ή εξοχικές. Το αποτέλεσμα είναι χιλιάδες σπίτια να μένουν κλειστά την ώρα που η ζήτηση για προσιτή στέγη αυξάνεται με εκρηκτικούς ρυθμούς.
Ιδιαίτερα έντονες είναι οι πιέσεις στη φοιτητική στέγη. Από το 2016 έως το 2025 τα ενοίκια για φοιτητικές κατοικίες στην Αθήνα αυξήθηκαν κατά 147%, ενώ μόνο την τελευταία χρονιά η άνοδος έφτασε το 12,6%. Σε άλλες φοιτητουπόλεις η αύξηση για το διάστημα 2024–2025 ανήλθε σε 7,3%. Η εξέλιξη αυτή καθιστά ολοένα και πιο δύσκολη τη φοιτητική ζωή για χιλιάδες οικογένειες, καθώς το κόστος στέγασης έχει γίνει απαγορευτικό για πολλούς.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η θέση της Ελλάδας είναι εξίσου ανησυχητική. Σύμφωνα με την Eurostat, ένας μέσος εργαζόμενος χρειάζεται περισσότερους από δεκαπέντε ετήσιους μισθούς για να αποκτήσει κατοικία, τη στιγμή που ο αντίστοιχος μέσος όρος στην ΕΕ είναι πολύ χαμηλότερος. Η χώρα βρίσκεται στη δεύτερη χειρότερη θέση πανευρωπαϊκά σε ό,τι αφορά την προσβασιμότητα στην κατοικία, γεγονός που δείχνει το βάθος του προβλήματος.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η πολιτεία παρουσίασε ένα πακέτο μέτρων με στόχο την ανακούφιση των πολιτών και την ενίσχυση της διαθεσιμότητας στέγης. Στον πυρήνα του σχεδίου βρίσκεται η φορολογική ελάφρυνση εισοδημάτων από ενοίκια. Για ποσά μεταξύ 12.000 και 24.000 ευρώ θεσπίζεται συντελεστής 25%, ενώ κάθε Νοέμβριο θα επιστρέφεται στους φορολογούμενους ποσό που θα λειτουργεί ως μόνιμη στήριξη. Η ρύθμιση αυτή στοχεύει να ενθαρρύνει τη δήλωση του πραγματικού ύψους των μισθωμάτων και να περιορίσει την αδήλωτη αγορά.
Παράλληλα, έως το 2027 παρατείνεται η απαγόρευση νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων τύπου Airbnb, ώστε να ανασάνει η αγορά κατοικίας, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου η τουριστική ανάπτυξη έχει περιορίσει δραματικά τη διαθεσιμότητα διαμερισμάτων για μακροχρόνια μίσθωση. Η πολιτεία φιλοδοξεί ότι με αυτόν τον τρόπο θα αυξηθεί το διαθέσιμο απόθεμα για μόνιμη στέγη.
Η πιο φιλόδοξη πλευρά του σχεδίου αφορά την εισαγωγή της κοινωνικής αντιπαροχής. Μέσω αυτού του μηχανισμού, αδρανή ακίνητα του Δημοσίου θα αξιοποιηθούν για τη δημιουργία νέων κατοικιών. Σε στρατόπεδα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα προγραμματίζεται η κατασκευή περίπου 2.000 διαμερισμάτων. Ένα μέρος θα παραχωρηθεί σε στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό θα διατεθεί σε πολίτες που αναζητούν πρώτη κατοικία. Έτσι, δημόσια περιουσία που παρέμενε ανεκμετάλλευτη μετατρέπεται σε πολύτιμο αποθεματικό στέγης.
Το σχέδιο περιλαμβάνει και στοχευμένες παρεμβάσεις για την περιφέρεια. Από το 2026 ο ΕΝΦΙΑ θα μειωθεί κατά 50% για τα χωριά έως 1.500 κατοίκους και από το 2027 θα καταργηθεί εντελώς. Στα νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 20.000 κατοίκων θα ισχύσει μείωση 30% στον ΦΠΑ. Στόχος είναι να καταστούν πιο ελκυστικές οι μικρές και απομακρυσμένες κοινότητες, όπου η πληθυσμιακή συρρίκνωση έχει χτυπήσει καμπανάκι.
Το πακέτο συνοδεύεται και από θεσμικές αλλαγές. Οι πολεοδομίες απομακρύνονται από τους δήμους και εντάσσονται στην Κτηματολόγιο Α.Ε., με σκοπό να μειωθεί η γραφειοκρατία, να περιοριστούν τα φαινόμενα διαφθοράς και να επιταχυνθεί η έκδοση οικοδομικών αδειών. Σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, η μεταρρύθμιση αυτή στοχεύει να αντιμετωπίσει χρόνιες παθογένειες που καθυστερούν την ανάπτυξη.
Η επιτυχία των μέτρων θα φανεί στην πράξη. Η στεγαστική κρίση έχει ήδη αναδειχθεί σε κοινωνικό ζήτημα πρώτης γραμμής και οι παρεμβάσεις θα κριθούν από το κατά πόσο θα καταφέρουν να συγκρατήσουν την εκτόξευση τιμών και ενοικίων και να αυξήσουν την προσφορά προσιτής στέγης. Μέχρι τότε, η αγορά κατοικίας παραμένει μια από τις μεγαλύτερες «ανοιχτές πληγές» για την ελληνική κοινωνία.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
