Η σιωπή των μελισσών είναι μια εκκωφαντική προειδοποίηση της εφιαλτικής απουσίας τους και σε παγκόσμιο επίπεδο, οι πληθυσμοί των μελισσών καταρρέουν με ρυθμό που οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν ανησυχητικά μη αναστρέψιμο…
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι μελισσοκόμοι κατέγραψαν απώλειες που ξεπερνούν το 60 % των κυψελών σε έναν μόνο χειμώνα, ενώ στην Ευρώπη φτάνουν κατά μέσο όρο το 35 %. Από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, περίπου το 25 % των ειδών μελισσών έχει εξαφανιστεί από τους καταλόγους παρακολούθησης. Αυτό δεν αφορά μόνο τη βιοποικιλότητα. Σχεδόν το 90 % των ανθοφόρων φυτών και πάνω από το 75 % των βασικών παγκόσμιων καλλιεργειών εξαρτώνται από τις μέλισσες. Χωρίς αυτές, η διατροφική αλυσίδα υποχωρεί. Οι οικονομίες που στηρίζονται στη γεωργία πλήττονται, οι τιμές αυξάνονται, η σταθερότητα κλονίζεται. Η εξαφάνιση των μελισσών δεν είναι περιβαλλοντικό ζήτημα αλλά ζήτημα της ανθρώπινης επιβίωσης.
Οι πόλεμοι δεν τελειώνουν ποτέ
Οι σύγχρονες συγκρούσεις δεν καταστρέφουν μόνο πόλεις, υποδομές και ζωές, αλλά καίνε και τον ίδιο τον ιστό της φύσης. Στην Ουκρανία, πριν από τον πόλεμο, η ετήσια παραγωγή μελιού ξεπερνούσε τους 70.000 τόνους. Σήμερα, χιλιάδες στρέμματα ανθοφόρων φυτών έχουν εξαφανιστεί, φυσικοί βιότοποι έχουν καταστραφεί και κυψέλες σιωπούν για πάντα. Οι τοξικές ουσίες από τα εκρηκτικά μολύνουν το έδαφος και το νερό, επηρεάζοντας όχι μόνο τις μέλισσες αλλά ολόκληρες τροφικές αλυσίδες. Η εικόνα επαναλαμβάνεται στη Μέση Ανατολή. Από τη Συρία έως την Υεμένη, οι βομβαρδισμοί έχουν καταστρέψει εκτάσεις πλούσιες σε επικονιαστές, προκαλώντας κατάρρευση αποικιών. Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως η ανάκαμψη τέτοιων οικοσυστημάτων μπορεί να χρειαστεί δεκαετίες, ίσως και περισσότερο. Οι πόλεμοι δεν τελειώνουν όταν σιγούν τα όπλα. Συνεχίζουν σιωπηλά, στο χώμα, στα λουλούδια, στις κυψέλες που δεν επιστρέφουν.
Η αόρατη εισβολή των μικροπλαστικών
Υπάρχει μια απειλή που δεν έχει ήχο, χρώμα, μυρωδιά. Τα μικροπλαστικά βρίσκονται παντού γύρω μας, στο έδαφος, στον αέρα, στο νερό, στα φυτά, στο νέκταρ που συλλέγουν οι μέλισσες. Έρευνες έχουν δείξει πως τα μικροσωματίδια αυτά εντοπίζονται πλέον στα σώματα των μελισσών, επηρεάζοντας τη μνήμη, τον προσανατολισμό και την ικανότητα εύρεσης τροφής. Μολύνουν το μέλι και μειώνουν τη γονιμότητα των αποικιών. Οι μέλισσες γίνονται πιο ευάλωτες σε ασθένειες, πεθαίνουν πρόωρα και συχνά χάνονται στον δρόμο προς την κυψέλη τους. Ένα αόρατο δηλητήριο που περνά από τα λουλούδια στο σώμα τους, από το σώμα τους στα προϊόντα τους, κι από εκεί σε εμάς.
Η νύχτα χωρίς σκοτάδι
Οι μέλισσες, όπως και οι περισσότεροι επικονιαστές, έχουν έναν εσωτερικό βιολογικό ρυθμό που εξαρτάται απόλυτα από την εναλλαγή φωτός και σκοταδιού. Η φωτορύπανση διαταράσσει αυτόν τον ρυθμό με συνέπειες που οι επιστήμονες αρχίζουν τώρα να κατανοούν πλήρως. Σε περιοχές με έντονο τεχνητό φωτισμό, οι μέλισσες κοιμούνται λιγότερο, χάνουν τον συγχρονισμό τους και αποτυγχάνουν να βρουν τον δρόμο πίσω στην κυψέλη. Η περίφημη χορευτική τους επικοινωνία, μέσω της οποίας καθοδηγούν η μία την άλλη προς τροφή, μπερδεύεται, οδηγώντας σε λιγότερη συλλογή νέκταρ και τελικά σε λιμοκτονία ολόκληρων αποικιών. Από το 1992 έως το 2017, η ένταση του τεχνητού φωτισμού αυξήθηκε κατά 49 %, αλλάζοντας για πάντα τον νυχτερινό ουρανό. Η φύση δεν έχει μάθει να ζει χωρίς σκοτάδι και εμείς, την αναγκάζουμε.
Οικοσυστήματα που αργοπεθαίνουν
Όταν εξαφανίζονται οι μέλισσες, η σιωπή απλώνεται σταδιακά και στα οικοσυστήματα. Οι αγρότες χάνουν έως και το ένα τρίτο της παραγωγής τους. Οι τιμές τροφίμων εκτοξεύονται. Οι εφοδιαστικές αλυσίδες γίνονται εύθραυστες. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών εκτιμά πως η συνολική αξία των υπηρεσιών επικονίασης ξεπερνά τα 577 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Μια απώλεια αυτού του μεγέθους θα προκαλούσε οικονομικό σοκ που θα άλλαζε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι κοινωνίες. Η βιοποικιλότητα δεν είναι αφηρημένη έννοια. Είναι η ασφάλεια τροφής, η σταθερότητα του κλίματος, η ίδια η βιωσιμότητα του πλανήτη. Κι όταν αυτή καταρρέει, η ίδια ζωή αργοσβήνει. Η μείωση των πληθυσμών μελισσών επηρεάζει την τροφή, τις αγορές, τα οικοσυστήματα. Ο ΟΗΕ υπολογίζει ότι η αξία των υπηρεσιών επικονίασης υπερβαίνει τα 577 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο. Η απώλειά τους θα πυροδοτήσει ένα ντόμινο οικονομικής και κοινωνικής αστάθειας.
Ο κόσμος μετά τις μέλισσες
Οι επιστήμονες προειδοποιούν εδώ και καιρό πως χωρίς επείγοντα μέτρα για τη μείωση της ρύπανσης, της φωτορύπανσης και της καταστροφής των ενδιαιτημάτων, οι μέλισσες θα μπορούσαν να μειωθούν σε επίπεδα ολέθρια και χωρίς δυνατότητα επανόρθωσης τους. Δεν μιλάμε πια για μακρινό μέλλον. Μιλάμε για το τώρα. Η μάχη για τις μέλισσες δεν είναι περιβαλλοντικό χρέος, αλλά πολιτική επιλογή, οικονομική αναγκαιότητα, επιβίωση. Κάθε μέρα που περνά χωρίς δράση μάς φέρνει πιο κοντά σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή.
Η σιωπή των μελισσών είναι η σιωπή του πλανήτη. Και όσο αυτή απλώνεται, τόσο πλησιάζουμε στο τέλος ενός κόσμου, που η ζωή δεν ανθίζει, κυριολεκτικά και όχι μεταφορικά.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
