Ο Ντέμης Χασάμπις, γκουρού της ΑΙ, με Νόμπελ Χημείας 2024, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα και μίλησε για την εκπαίδευση, την ηθική διάσταση της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και τον κίνδυνο να επαναληφθούν τα λάθη των social media, τονίζοντας πως ο κόσμος, όπως τον ξέραμε έχει, ήδη, αλλάξει!
Πρώην παιδί-θαύμα με ελληνικές ρίζες από την Κύπρο και καταγωγή από τη Σιγκαπούρη μέσω της μητέρας του, ο Ντέμης Χασάμπις γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1976 και μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον που, αν και δεν είχε σχέση με την τεχνολογία, φρόντισε να καλλιεργήσει τη δίψα του για γνώση. Και μπορεί να μη μιλάει άπταιστα ελληνικά, αν και καταλαβαίνει αρκετά καλά, αφού ο παππούς του έμενε μαζί με την οικογένεια και μιλούσε πάντα με τον πατέρα του έτσι, αλλά δεν κρύβει ούτε την υπερηφάνεια του για την καταγωγή του, ούτε τη βαθύτερη επιρροή της. «Φέρω μέσα μου τον ελληνικό τρόπο σκέψης», επαναλαμβάνει συχνά και καμαρώνει πως «η προσφορά της Ελλάδας στον δυτικό πολιτισμό αποτελεί βαθύ κομμάτι της προσωπικότητάς μου». Η σκέψη του διαμορφώθηκε από πολύ νωρίς. Μια από τις πρώτες του αναμνήσεις είναι από τα τέσσερά του, όταν είδε τον πατέρα του να παίζει σκάκι με τον θείο του. Μέσα σε δύο εβδομάδες έπαιζε, ήδη, με ενήλικες και πριν τα 13 του είχε γίνει ο δεύτερος κορυφαίος παίκτης στην ηλικιακή του κατηγορία παγκοσμίως. Με τα πρώτα χρήματα που κέρδισε από το σκάκι αγόρασε υπολογιστή, και στα οκτώ του άρχισε να φτιάχνει τα δικά του παιχνίδια. Τελείωσε το σχολείο δύο χρόνια νωρίτερα, και παρότι έγινε δεκτός στο Κέιμπριτζ στα 16 του, έπρεπε να περιμένει να ενηλικιωθεί για να ξεκινήσει. Στο μεταξύ, δούλεψε στην εταιρεία Bullfrog, όπου συμμετείχε στη δημιουργία του διάσημου παιχνιδιού Theme Park. Το παιχνίδι έγινε τεράστια επιτυχία τη δεκαετία του ’90, πουλώντας πάνω από 15 εκατομμύρια αντίτυπα. Η οπτική του παίκτη, ένα είδος όπως το έλεγαν «θέας του Θεού» σε μια οργανωμένη επιχειρησιακή πραγματικότητα, ίσως να προδιάγραφε ήδη τον τρόπο με τον οποίο θα αντιλαμβανόταν τον κόσμο στο μέλλον. Σπούδασε Πληροφορική στο Κέιμπριτζ και έκανε διδακτορικό στις Νευροεπιστήμες στο UCL, με ειδίκευση στη μνήμη και στη λήψη αποφάσεων. Το 2010 ίδρυσε την DeepMind, με στόχο να κατασκευάσει γενική τεχνητή νοημοσύνη με θετικό αντίκτυπο στην ανθρωπότητα. Η Google εξαγόρασε την εταιρεία το 2014 έναντι 500 εκατομμυρίων δολαρίων. Υπό την καθοδήγησή του, η DeepMind πέτυχε μερικά από τα πιο εντυπωσιακά ορόσημα στην ιστορία της AI, από τη νίκη του AlphaGo επί κορυφαίων επαγγελματιών παικτών του Go, μέχρι τη λύση του προβλήματος της αναδίπλωσης των πρωτεϊνών, ένα ζήτημα που έμοιαζε άλυτο για 50 χρόνια.
Νόμπελ Χημείας, Βιολόγια, Τεχνητή Νοημοσύνη και… πόκερ!
Το 2024, τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Χημείας για το έργο του στο AlphaFold, μαζί με τους Τζον Τζάμπετ και Ντέιβιντ Μπέικερ, αναγνωρίζοντας τη σημαντική συμβολή τους στην κατανόηση των πρωτεϊνικών δομών και την επιτάχυνση της επιστημονικής ανακάλυψης. Γιόρτασε τη βράβευσή του με Νόμπελ διοργανώνοντας μια βραδιά πόκερ με φίλους, συμπεριλαμβανομένου του παγκόσμιου πρωταθλητή σκακιού Μάγκνους Κάρλσεν. Ο Χασάμπις είναι παντρεμένος με την Ιταλίδα μοριακή βιολόγο Dr. Τερέσα Νικόλι και έχουν δύο γιους. Ζουν στο Βόρειο Λονδίνο. Είναι φανατικός οπαδός της Λίβερπουλ και συνεχίζει να παίζει επιτραπέζια παιχνίδια και να διαβάζει βιβλία με τα παιδιά του. Απολαμβάνει το σκάκι, το πόκερ και άλλα επιτραπέζια παιχνίδια. Έχει κερδίσει πέντε φορές το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Παιχνιδιών Σκέψης, το Pentamind και έχει συμμετάσχει σε τουρνουά πόκερ, συμπεριλαμβανομένου του World Series of Poker. Το 2023, το TIME τον συμπεριέλαβε στη λίστα με τους 100 πιο επιδραστικούς ανθρώπους στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης, ενώ η Guardian τον χαρακτήρισε «σούπερ-ήρωα της AI». Μετά την άνοδο του ChatGPT, η Google αποφάσισε να ενοποιήσει τα δύο μεγάλα της εργαστήρια τεχνητής νοημοσύνης, τη DeepMind και το Google Brain και έδωσε στον Χασάμπις την ηγεσία του νέου σχήματος. Πρόκειται για μια κίνηση με βαρύνουσα στρατηγική σημασία, καθώς ο ανταγωνισμός για την πρωτοκαθεδρία στην AI έχει πλέον παγκόσμιο χαρακτήρα. Η δουλειά του στην τεχνητή νοημοσύνη και τη βιολογία δεν έχει μόνο αλλάξει τον επιστημονικό κόσμο αλλά έχει επίσης ανοίξει νέους δρόμους για την κατανόηση της ζωής και της νόησης. Ο ίδιος, ωστόσο, δείχνει να κινείται μεθοδικά και μακριά από τον θόρυβο. Δηλώνει πως ο κόσμος είναι γεμάτος ενδιαφέροντα πράγματα, πως βαριέται εύκολα, αλλά παραμένει σταθερός στο στόχο του να χρησιμοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη για το συλλογικό καλό, με ηθικούς όρους και προσοχή. Όπως έχει πει, δεν τον ενδιαφέρει απλώς να χτίσει έξυπνες μηχανές, αλλά να κατανοήσει τη νοημοσύνη σε βάθος. Κι αν κοιτάξει κανείς την πορεία του, από ένα παιδί που έμαθε σκάκι σε δύο εβδομάδες μέχρι τον άνθρωπο, που ηγείται του μέλλοντος της τεχνολογίας, το μόνο σίγουρο είναι ότι εκείνος δεν έπαιξε ποτέ με τον χρόνο. Τον αξιοποίησε, όπως μόνο ένας αληθινός σκακιστής κι ένας σύγχρονος Έλληνας του κόσμου, ξέρει να κάνει.
Ο κόσμος μας, δεν είναι πια ο ίδιος και θα αλλάζει συνεχώς
Ο Ντέμης Χασάμπις μίλησε στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στο πλαίσιο του 2ου Athens Innovation Summit, σε εκδήλωση που οργάνωσε η Endeavor Greece, τονίζοντας κυρίως, ως στο μέλλον η ικανότητα «να μαθαίνεις πώς να μαθαίνεις» θα είναι η πιο κρίσιμη δεξιότητα για τη νέα γενιά. Η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται με ρυθμούς που δεν έχουν προηγούμενο και αλλάζει συνεχώς τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίζουμε την εκπαίδευση και την εργασία. Η μετάδοση γνώσεων που γερνούν μέσα σε λίγους μήνες δεν αρκεί. Η αξία μετατοπίζεται από τη συσσώρευση δεδομένων στην ικανότητα προσαρμογής. Οπως είπε, το ζητούμενο δεν είναι να ξέρεις ένα επάγγελμα αλλά να παραμένεις ανοιχτός στη δημιουργία και να αντέχεις στην αβεβαιότητα. Ο Χασάμπις στάθηκε ιδιαίτερα στο παράδειγμα των social media που σημάδεψαν την προηγούμενη εικοσαετία αλλάζοντας κοσμογονικά, σχεδόν την επικοινωνία, τη πληροφορία, τις κοινωνικές δομές. Στην αρχή θεωρήθηκαν εργαλείο ελευθερίας και επικοινωνίας, αλλά κατέληξαν να παράγουν παραπληροφόρηση, εθισμό και τοξικότητα. Η λογική της άνευ όρων ταχύτητας και της καινοτομίας χωρίς πρόβλεψη για τις συνέπειες δημιούργησε μια βιομηχανία που ευνόησε το κέρδος εις βάρος της κοινωνικής συνοχής. Προειδοποίησε δε, πως αν εφαρμοστούν οι ίδιες στρατηγικές στην ΑΙ, οι συνέπειες θα είναι πολύ πιο ανυπολόγιστα σοβαρές. Η ΑΙ δεν αφορά απλώς την ψυχαγωγία ή την κοινωνική δικτύωση αλλά την υγεία, την οικονομία, την εκπαίδευση, ακόμη και τη διακυβέρνηση. Η ηθική διάσταση, για αυτόν, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ούτε ως πολυτέλεια, αλλά ούτε ως προσθήκη εκ των υστέρων, που μπορεί να είναι πια αργά. Πρέπει να ενσωματώνεται από την πρώτη στιγμή στον σχεδιασμό των συστημάτων. Μίλησε με την ευθύνη ανθρώπου που έχει δει από πρώτο χέρι τη δύναμη της επιστήμης να λύνει αινίγματα που έμοιαζαν άλυτα. Γι’ αυτό επιμένει ότι οι κοινωνίες οφείλουν να θέσουν όρια και κανόνες, ώστε η τεχνητή νοημοσύνη να υπηρετεί την πρόοδο και όχι να γίνεται απειλή. Το πιο ηχηρό μήνυμα του Χασάμπις ήταν πως ο κόσμος έχει ήδη αλλάξει. Οι ρυθμοί της τεχνητής νοημοσύνης κάνουν τα παραδοσιακά μέτρα και τα γνωστά πλαίσια σκέψης ανεπαρκή. Εκπαίδευση, πολιτική, επιχειρήσεις αμήχανα καταλαβαινουν πως πρεπει να ανταπεξέλθουν σε νέους κανόνες, που ακόμη διαμορφώνονται. Η καινοτομία συμβαίνει, τόσο γρήγορα ώστε να μην υπάρχει χρόνος για αδράνεια. Αυτό που μοιάζει σήμερα σταθερό, αύριο θα είναι παρωχημένο. Για τον Χασάμπις είναι αναγκαιότητα όχι το φανταστούμε ένα μελλοντικό σενάριο, αλλά να αναγνωρίσουμε ότι ζούμε, ήδη, μέσα σε αυτό.
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει μετατοπίσει τα όρια της γνώσης και έχει φέρει την παγκόσμια πραγματικότητα σε ένα καθεστώς συνεχούς μεταβολής και το μέλλον μας γράφεται με την ικανότητα της συνεχούς προσαρμογής μας.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
