Η σχέση των Ελλήνων με τον καφέ είναι μια ιστορία που ξεπερνά την απόλαυση ενός απλού ροφήματος.
Ο καφές με την πάροδο των ετών μετατράπηκε σε μια συνήθεια κοινωνικοποίησης και έναν τρόπο ζωής. Από τον ελληνικό και τον φραπέ μέχρι το freddo που έγινε διεθνές σήμα κατατεθέν, κάθε εποχή αποτυπώνεται και μέσα από την κούπα ή το ποτήρι μας.
Σήμερα, η οργανωμένη αγορά καφεστίασης ξεπερνά τα 650 εκατ. ευρώ σε ετήσιο τζίρο και συνεχίζει να επεκτείνεται, με περισσότερα από 2.000 branded σημεία σε όλη τη χώρα. Σε αυτό το περιβάλλον, δύο αλυσίδες που ξεχωρίζουν για τη διαχρονικότητά τους είναι το Flocafé και ο Γρηγόρης.
Παράλληλα όμως, η εικόνα της αγοράς διαμορφώνεται και από άλλες αλυσίδες που επηρεάζουν τις τάσεις, όπως η Coffee Island, τα Mikel, τα Coffee Lab, τα Coffee Berry και η Il Toto. Το πλούσιο αυτό μωσαϊκό αυτό δείχνει γιατί η Ελλάδα θεωρείται από τις πιο απαιτητικές αγορές καφέ στην Ευρώπη.
Flocafé: Από την Αθήνα σε δώδεκα χώρες
Το πρώτο Flocafé άνοιξε το 1994 στην Αθήνα, όταν ο espresso άρχιζε να κερδίζει έδαφος έναντι του παραδοσιακού ελληνικού καφέ.
Η αλυσίδα επέλεξε από νωρίς να δώσει έμφαση στην εμπειρία, στον χώρο, στο design, στην αίσθηση ότι ο καφές δεν είναι απλώς ένα διάλειμμα, αλλά μια στιγμή με αξία.
Σταδιακά εξελίχθηκε σε Flocafé Espresso Room, υιοθετώντας πιο premium προφίλ με χαρμάνια Arabica από Λατινική Αμερική και Αφρική, μενού brunch και γλυκών, και baristas που προσφέρουν προσωποποιημένη εξυπηρέτηση.
Σήμερα, το δίκτυο αριθμεί πάνω από 100 καταστήματα σε Ελλάδα και εξωτερικό. Εκτός από τις μεγάλες ελληνικές πόλεις, το brand έχει παρουσία σε Κύπρο, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Αίγυπτο, Κουβέιτ, Κατάρ, Ρουμανία και Σαουδική Αραβία. Πολλά από τα σημεία βρίσκονται σε αεροδρόμια, λιμάνια και εμπορικά κέντρα, υπογραμμίζοντας τη στρατηγική στόχευση σε χώρους υψηλής επισκεψιμότητας.
Επιχειρηματικά, το Flocafé ανήκει πλέον στον όμιλο Vivartia και αναπτύσσεται μέσω franchise. Οι επενδυτικές απαιτήσεις κυμαίνονται ανάλογα με το format, από τα μικρότερα “Espresso Room Street” μέχρι τα μεγαλύτερα “Espresso Room”, ενώ η υποστήριξη προς τους συνεργάτες περιλαμβάνει εκπαίδευση, marketing και συνεχή καθοδήγηση.
Η επιτυχία του έγκειται στον συνδυασμό αναγνωρισιμότητας και ευελιξίας, που το κρατά επίκαιρο τρεις δεκαετίες μετά το πρώτο του κατάστημα.
Γρηγόρης: Ο πρωτοπόρος του καφέ στο χέρι
Η ιστορία του Γρηγόρη ξεκινά το 1972 με ένα μικρό κατάστημα στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης. Στα πρώτα χρόνια το brand στηρίχθηκε στις πίτες, στους λουκουμάδες και στο παγωτό.
Ο καφές μπήκε δυναμικά στο προσκήνιο το 1991, όταν η νέα γενιά της οικογένειας Γεωργάτου αποφάσισε να προσφέρει espresso-based ροφήματα σε μορφή take-away. Την εποχή εκείνη, ο Έλληνας είχε συνηθίσει να πίνει καφέ κυρίως σε καφετέρια. Ο Γρηγόρης αντιλήφθηκε νωρίς την ανάγκη για ταχύτητα και δημιούργησε τη βάση για αυτό που σήμερα θεωρούμε αυτονόητο, τον καφέ στο χέρι.
Από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 η αλυσίδα υιοθέτησε το franchise, δίνοντας τη δυνατότητα σε μικρούς επιχειρηματίες να μπουν στο δίκτυο με οργανωμένη υποστήριξη. Το 2000 έκανε την είσοδό της στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», ενώ στη δεκαετία του 2000 εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα. Σήμερα διαθέτει πάνω από 345 καταστήματα στην Ελλάδα και άλλα 14 σε Κύπρο, Ρουμανία και Γερμανία.
Η στρατηγική της αλυσίδας συνδυάζει τον καφέ με μικρογεύματα. Παράλληλα, η επένδυση στον ψηφιακό μετασχηματισμό, με εφαρμογή παραγγελιών και e-learning για το προσωπικό, βοήθησε τον Γρηγόρη να προσαρμοστεί γρήγορα στις νέες ανάγκες της αγοράς.
Παρότι δεν είναι η μεγαλύτερη αλυσίδα σε αριθμό καταστημάτων, θεωρείται σημείο αναφοράς για την ελληνική κουλτούρα του take-away.
Coffee Island: Πρώτη σε αριθμό καταστημάτων
Η Coffee Island, με τη σφραγίδα του Βαγγέλη Λιόλιου, ξεκίνησε το 1999 στην Πάτρα ως καφεκοπτείο. Η λογική ήταν διαφορετική από τις υπόλοιπες αλυσίδες καθώς ο πελάτης μπορούσε να δοκιμάσει τον καφέ και να αγοράσει χαρμάνια για το σπίτι. Με την πάροδο των χρόνων, και ιδιαίτερα μετά το 2009, η εταιρεία επένδυσε στην κατηγορία του specialty coffee και στη δημιουργία roastery στην Πάτρα.
Σήμερα μετρά ένα δίκτυο που αγγίζει σχεδόν τα 500 καταστήματα σε Ελλάδα και εξωτερικό (Κύπρος, Αγγλία, Ρουμανία, Ελβετία, Αίγυπτος, Καναδάς και ΗΑΕ) και κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο της ελληνικής αγοράς (29-30%).
Η έμφαση στην απευθείας συνεργασία με παραγωγούς (direct trade) και σε προγράμματα όπως το Microfarm Project διαφοροποίησαν την Coffee Island από τον ανταγωνισμό, κάνοντάς την τον «μεγάλο παίκτη» του specialty στη χώρα.
Mikel: Η εξωστρεφής αλυσίδα από τη Λάρισα
Η αλυσίδα Mikel ιδρύθηκε το 2008 στη Λάρισα και αναπτύχθηκε με ταχύτητα, στηριζόμενη σε έντονο branding και το δυναμικό franchise.
Το χαρακτηριστικό της λογότυπο και η ιδιαίτερη αισθητική των καταστημάτων της έδωσαν από νωρίς αναγνωρισιμότητα.
Σήμερα τα Mikel διαθέτουν πάνω από 370 σημεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με πολύ έντονη παρουσία στην Τουρκία στην οποία έχει στόχο να φτάσει τα 120 καταστήματα μέχρι το τέλος του χρόνου.
Το concept στηρίζεται στον καφέ στο χέρι, με έμφαση στη νεανική αγορά, ενώ η εξωστρεφής στρατηγική έχει δημιουργήσει μια από τις πιο αναγνωρίσιμες εικόνες στον κλάδο.
Η μεγάλη ανάπτυξη συνοδεύεται από την πρόκληση της διατήρησης σταθερής ποιότητας σε όλο το δίκτυο, ενώ και η ελληνική αγορά αγορά τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει αρκετές προκλήσεις για το brand, με αποτέλεσμα να στρέφεται σε μεγάλο βαθμό εκτός των ελληνικών συνόρων.
Coffee Lab: Το εργαστήριο του τρίτου κύματος
Ο Στέλιος Ρουμελιώτης ίδρυσε το Coffee Lab το 2009 με φιλοσοφία «micro-roastery» και στόχο να φέρει την κουλτούρα του τρίτου κύματος πιο κοντά στον καταναλωτή. Από το 2012 η εταιρεία πήρε τη σημερινή της μορφή και επεκτάθηκε με franchise.
Σήμερα αριθμεί 170 καταστήματα σε Ελλάδα και εξωτερικό. Η έμφαση σε single origin ποικιλίες, στην ιχνηλασιμότητα και στην εκπαίδευση barista αποτέλεσαν τα βασικά στοιχεία διαφοροποίησης. Μετά την πανδημία, η αλυσίδα εμπλούτισε το concept με την Coffee Lab Croissanterie, προσφέροντας φρέσκα αρτοσκευάσματα στο δίκτυό της.
Coffee Berry: Πρωτοποριακό σύστημα franchise
Η Coffee Berry ξεκίνησε το 2016 στη Γλυφάδα και μέσα σε λίγα χρόνια δημιούργησε ένα εκτεταμένο δίκτυο.
Σήμερα διαθέτει 129 καταστήματα στην Ελλάδα, 88 στην Κύπρο, 6 στην Αίγυπτο και από 1 στη Σαουδική Αραβία, στη Γερμανία και στο Μαρόκο, ενώ στα άμεσα σχέδια βρίσκεται το Κουβέιτ και η Ρουμανία.
Το μοντέλο της είναι υβριδικό και συνδυάζει τον καφέ στο χέρι αλλά και προϊόντα λιανικής, από ξηρούς καρπούς και σοκολάτες μέχρι βιολογικά είδη.
Η λογική αυτή επιτρέπει μεγαλύτερο «καλάθι» ανά επίσκεψη και διαφοροποιεί την αλυσίδα από τον ανταγωνισμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανάπτυξη του δικτύου οφείλεται σε έναν βαθμό ακι στο μοντέλο που ακολουθεί η εταιρεία που χρηματοδοτεί μέρος της αρχικής επένδυσης.
Il Toto: Ο «γάτος» που μεγάλωσε γρήγορα
Η Il Toto ιδρύθηκε το 2017 στην Αθήνα από τον Βασίλη Θεοδωρή και μέσα σε λιγότερο από μια δεκαετία έχει φτάσει τα 180 καταστήματα. Στόχος της εταιρείας είναι να ξεπεράσει τα 200 σημεία, επενδύοντας παράλληλα σε νέες παραγωγικές υποδομές.
Το σήμα με τον γάτο και η τοποθέτηση ως «5th wave of coffee» της έδωσαν ξεχωριστή ταυτότητα. Το franchise χαμηλότερου κόστους σε σχέση με τους μεγάλους ανταγωνιστές επέτρεψε σε πολλούς επιχειρηματίες να μπουν στο δίκτυο.
Παράλληλα, η συνεργασία με αλυσίδες όπως τα My Market Local έφερε τον καφέ πιο κοντά στην καθημερινή αγορά. Η πρόκληση για την Il Toto είναι να αποδείξει ότι η ανάπτυξή της δεν είναι απλώς «μόδα», αλλά μια σταθερή στρατηγική.
Η παράδοση ως πλεονέκτημα
Η σημερινή εικόνα δείχνει ότι η ελληνική αγορά καφέ είναι πολυεπίπεδη. Όμως τα Flocafé και ο Γρηγόρης παραμένουν οι πιο ισχυρές αναφορές, εκείνα τα brands που έχουν συνδεθεί βαθύτερα με την κουλτούρα του Έλληνα καταναλωτή.
Το Flocafé έκανε τον καφέ εμπειρία που αξίζει να της αφιερώσεις χρόνο, ο Γρηγόρης έκανε mainstream τον καφέ στο χέρι.
Σε μια αγορά όπου η καινοτομία και οι νέες αφίξεις είναι καθημερινό φαινόμενο, τα δύο αυτά ονόματα ξεχωρίζουν για τη συνέπειά τους. Και ίσως αυτή η συνέπεια να είναι το πιο δυνατό τους όπλο.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
