Για δεκαετίες, η επιτυχία είχε διεύθυνση σε μεγάλη πόλη, διαμέρισμα με θέα σε πολυκατοικίες και αγχωτικούς ρυθμούς μεγάλης ταχύτητας. Κι όπως γίνεται τελευταία, όλα τριγύρω αλλάζουνε. Και ο αστικός τρόπος ζωής!
Από την Ιταλία και την Ελλάδα μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία, ολοένα και περισσότεροι νέοι εγκαταλείπουν τις μητροπόλεις για να χτίσουν μια νέα ζωή στην ύπαιθρο, σε χωριά και μικρές πόλεις. Είναι το όνειρο μιας ζωής με λιγότερο θόρυβο, πιο ανθρώπινης, χαλαρής, ουσίας. Και αυτή η επιστροφή είναι συνειδητή επιλογή.
Η κόπωση της γερασμένης πόλης
Το αυξημένο κόστος ζωής, η στεγαστική κρίση, η κυκλοφοριακή συμφόρηση, οι περιβαλλοντικές πιέσεις, η εγκληματικότητα, η αποξένωση και το χρόνιο στρες της αστικής καθημερινότητας έχουν δημιουργήσει ένα τοξικό μείγμα που ωθεί πολλούς νέους να αναζητήσουν εναλλακτικές. Σύμφωνα με στοιχεία της OECD, το 2023 πάνω από το 28 % των νέων Ευρωπαίων ηλικίας 25–35 ετών δήλωσαν ότι σκέφτονται σοβαρά να εγκαταλείψουν τις μεγάλες πόλεις για μικρότερες κοινότητες ή αγροτικές περιοχές, ποσοστό αυξημένο κατά 11 % σε σχέση με το 2015. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ετήσια έρευνα του Pew Research Center κατέγραψε ότι σχεδόν 3 στους 10 millennials μετακινήθηκαν σε αγροτικές ή ημιαστικές περιοχές μέσα στα δύο πρώτα χρόνια μετά την πανδημία. Η πανδημία, άλλωστε, υπήρξε καταλύτης αυτής της αλλαγής. Έδειξε πως η εργασία εξ αποστάσεως είναι εφικτή, πως η παραγωγικότητα δεν εξαρτάται από την παρουσία σε ένα γραφείο και πως η ποιότητα ζωής μπορεί να είναι πολύ υψηλότερη μακριά από τον αστικό θόρυβο.
Νέα ζωή μακριά από το μποτιλιάρισμα
Η επιστροφή στην ύπαιθρο δεν έχει πια σχέση με τα στερεότυπα του παρελθόντος. Δεν πρόκειται για φυγή από τον πολιτισμό, ή αναχωριτισμό, ούτε για υποχώρηση σε ένα απλό και απομονωμένο τρόπο ζωής. Είναι συνειδητή απόφαση να χτιστεί μια νέα καθημερινότητα με άλλες αξίες. Στην Ιταλία, εκατοντάδες νέοι εγκαταλείπουν το Μιλάνο και τη Ρώμη για να εγκατασταθούν σε μικρά χωριά της Τοσκάνης, της Ούμπρια ή της Καλαβρίας, επενδύοντας σε οικοτουρισμό, παραγωγή βιολογικών προϊόντων ή μικρές δημιουργικές επιχειρήσεις. Στην Ελλάδα, το φαινόμενο γίνεται αισθητό σε περιοχές όπως η Μάνη, τα Ζαγοροχώρια ή η Εύβοια, όπου νέοι επαγγελματίες δημιουργούν μικρές μονάδες αγροδιατροφής, χώρους φιλοξενίας ή εργαστήρια χειροποίητων προϊόντων. Στις ΗΠΑ, οι λεγόμενοι urban refugees μετακινούνται από τη Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο ή το Σικάγο σε πολιτείες όπως το Μοντάνα, το Βερμόντ ή το Όρεγκον, αγοράζοντας γη και δημιουργώντας μικρές επιχειρήσεις βασισμένες στην τοπική παραγωγή. Στην Ιαπωνία, όπου η ερήμωση των αγροτικών περιοχών αποτελούσε διαχρονικό πρόβλημα, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται άνοδος στα προγράμματα «U-turn» και «I-turn» – πρωτοβουλίες που ενθαρρύνουν νέους να εγκαταλείψουν το Τόκιο και την Οσάκα για να αναζωογονήσουν την επαρχία.
Η νέα οικονομία της υπαίθρου
Οι νέοι που εγκαταλείπουν τις πόλεις δεν το κάνουν για να ζήσουν καλύτερα και πιο ανθρώπινα, μόνο. Επιλέγουν τα χωριά, την ύπαιθρο, τις μικρές κωμοπόλεις και για να επενδύσουν διαφορετικά. Ο αγροτουρισμός, οι μικρές παραγωγικές μονάδες, τα εργαστήρια τοπικών προϊόντων, οι αγρο-τεχνολογικές startups και οι πρωτοβουλίες πράσινης οικονομίας αναπτύσσονται με ταχύτητα και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμά ότι μέχρι το 2030, πάνω από 1,3 εκατομμύρια νέες θέσεις θα δημιουργηθούν σε αγροτικές περιοχές της Ευρώπης χάρη σε πρωτοβουλίες βιώσιμης παραγωγής και εναλλακτικού τουρισμού. Στην Ιαπωνία, το κρατικό πρόγραμμα «Chiiki Okoshi Kyoryokutai», που στηρίζει νέους επαγγελματίες που εγκαθίστανται στην ύπαιθρο, έχει ήδη οδηγήσει σε αύξηση 18 % των μικρών επιχειρήσεων εκτός μητροπολιτικών περιοχών από το 2020. Η ύπαιθρος μετατρέπεται σε εργαστήριο καινοτομίας. Η τεχνολογία επιτρέπει την παραγωγή υψηλής αξίας προϊόντων, τη δημιουργία online επιχειρήσεων από απομακρυσμένες περιοχές και την προσέλκυση διεθνών πελατών. Το χωριό δεν είναι πια σύμβολο στασιμότητας, ίσως πνιγηρό που περιορίζει ορίζοντες, αλλά είναι πλατφόρμα δημιουργικότητας και ανάπτυξης.
Αλλαγή αξιών και νοοτροπίας
Πίσω από την επιστροφή στην ύπαιθρο κρύβεται και μια βαθύτερη αλλαγή νοοτροπίας. Η σημερινή γενιά δεν ορίζει την επιτυχία αποκλειστικά με βάση το εισόδημα ή τη θέση εργασίας. Δίνει μεγαλύτερη αξία στον χρόνο, στην ευελιξία, στην ποιότητα των ανθρώπινων σχέσεων, στην ισορροπία με το περιβάλλον. Η ζωή στο χωριό, με τις εποχές, τον ρυθμό της φύσης, την αίσθηση της κοινότητας και την απουσία του αέναου αστικού άγχους, αντιπροσωπεύει ένα διαφορετικό μοντέλο ευημερίας. Δεν είναι ζωή λιγότερο φιλόδοξη. Είναι ζωή πιο συνειδητή. Αυτή η μετατόπιση έχει και κοινωνικές επιπτώσεις. Η επανασύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες ενισχύει την κοινωνική συνοχή, αναβιώνει παραδοσιακές πρακτικές και δημιουργεί νέες μορφές συνεργασίας. Η ύπαιθρος δεν είναι πλέον το εγκαταλειμμένο περιθώριο της κοινωνίας, αλλά ένας δυναμικός χώρος όπου δοκιμάζονται νέες μορφές διαβίωσης και συλλογικότητας.
Η μεγάλη επιστροφή
Το φαινόμενο back to village δεν είναι μια παροδική μόδα. Είναι μέρος μιας ευρύτερης αναζήτησης ισορροπίας ανάμεσα στην τεχνολογία και τη φύση, την παραγωγικότητα και την ποιότητα ζωής. Είναι ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που υπογράφεται σιωπηλά από μια γενιά που δεν θέλει να ζήσει όπως οι προηγούμενες. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πόλεις θα αδειάσουν ή ότι η αστική ζωή θα πάψει να είναι ελκυστική. Σημαίνει όμως ότι το μονοπώλιο της επιτυχίας και της προόδου που κάποτε είχαν, αμφισβητείται…
Η ύπαιθρος επιστρέφει στο προσκήνιο όχι ως εναλλακτική, αλλά ως ισότιμη επιλογή. Και αν αυτό δεν είναι η πιο ριζική αλλαγή απ’ όλες, τότε τι άλλο μπορεί;
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
