Αν κάποιος ρωτούσε τι είναι αυτό που κάνει μια ομάδα πραγματικά δυνατή, αποτελεσματική και δημιουργική, οι απαντήσεις που θα έπαιρνε, θα ήταν πολλές και διαφορετικές. Κάποιες από τις πιθανές απαντήσεις θα ήταν η εμπειρία, η τεχνογνωσία, η οργάνωση και ο καλός συντονισμός. Όλα αυτά, αναμφίβολα, παίζουν ρόλο. Όμως υπάρχει ένα στοιχείο που συνήθως υποτιμάται, παρότι είναι αυτό που διαμορφώνει το θεμέλιο κάθε ουσιαστικής ανθρώπινης συνεργασίας και δεν είναι άλλο από το θάρρος.
Το θάρρος δεν είναι μονάχα η τόλμη να πάρει κανείς ένα μεγάλο ρίσκο ή να κάνει μια ηρωική πράξη. Είναι, κυρίως, η καθημερινή εσωτερική δύναμη του να είσαι αληθινός. Να εκφράζεις την άποψή σου, να δείχνεις διαφωνία όταν χρειάζεται, να παραδέχεσαι ότι δεν έχεις όλες τις απαντήσεις ή ότι έκανες λάθος. Είναι η ικανότητα να μιλήσεις όταν όλοι σιωπούν, να πεις την αλήθεια ακόμα κι αν είναι άβολη, να υπερασπιστείς το δίκαιο ακόμα κι αν είσαι μόνος.
Στις περισσότερες ομάδες, οι δυσκολίες δεν ξεκινούν επειδή οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τι πρέπει να γίνει ή ποιο πρόβλημα υπάρχει. Αντιθέτως, συχνά όλοι βλέπουν το ίδιο εμπόδιο. Αυτό που λείπει δεν είναι η επίγνωση, αλλά η διάθεση να εκφραστεί αυτή η επίγνωση. Οι άνθρωποι επιλέγουν να σιωπούν. Και δεν σιωπούν γιατί αδιαφορούν ή γιατί δεν έχουν κάτι να πουν. Σιωπούν γιατί φοβούνται να μην κριθούν, μην έρθουν σε σύγκρουση, μην απομονωθούν, μην χάσουν τη συμπάθεια ή την αποδοχή των άλλων.
Αυτή η σιωπή μπορεί να φαίνεται ακίνδυνη ή ακόμα και ευγενική, όμως στην πραγματικότητα είναι βαθιά επιζήμια. Όταν δεν λέγονται αυτά που πρέπει να ειπωθούν, όταν δεν εκφράζονται οι σκέψεις, όταν αποφεύγεται ο διάλογος και η διαφορετική γνώμη, χάνεται η αλήθεια. Και μαζί της χάνεται και η δυνατότητα να παρθούν σωστές αποφάσεις, να αναδειχθούν καλύτερες λύσεις, να δημιουργηθεί κάτι ουσιαστικό.
Ομάδες που επιδιώκουν απλώς την αρμονία χωρίς ειλικρίνεια, καταλήγουν να γίνονται χώροι επιφανειακής επικοινωνίας. Όλοι φαίνεται να συμφωνούν, αλλά στην πραγματικότητα οι σημαντικές συζητήσεις δεν γίνονται ποτέ. Οι δυσκολίες κρύβονται κάτω από το χαλί, οι ευκαιρίες χάνονται και η δημιουργικότητα μαραζώνει. Όπου υπάρχει σιωπή αντί για θάρρος, δεν υπάρχει αληθινή εμπιστοσύνη. Και χωρίς εμπιστοσύνη, δεν υπάρχει συνεργασία, παρά μόνο συγκατάθεση από συνήθεια ή φόβο.
Το θάρρος, όμως, δεν είναι προνόμιο των λίγων. Δεν είναι κάτι που “έχεις ή δεν έχεις”. Είναι μια στάση, μια απόφαση που μπορεί να καλλιεργηθεί μέσα από τις πράξεις. Και η αρχή γίνεται με το να αναγνωρίσουμε τη σημασία του. Να καταλάβουμε ότι το να πεις κάτι δύσκολο με σεβασμό, δεν είναι επιθετικότητα, αλλά είναι μια μορφή φροντίδας. Το να αμφισβητείς με επιχειρήματα, δεν είναι ασέβεια, αλλά υποδηλώνει συμμετοχή. Και η ανάληψη της ευθύνης ενός λάθους, δεν σε αποδυναμώνει, αλλά σε κάνει αξιόπιστο.
Κάθε φορά που ένα μέλος μιας ομάδας τολμά να εκφραστεί με ειλικρίνεια, δημιουργεί χώρο και για τους υπόλοιπους να κάνουν το ίδιο. Το θάρρος, όπως και ο φόβος, είναι μεταδοτικό. Μια γενναία στάση δεν παρακινεί μόνο. Απελευθερώνει. Ανοίγει δρόμους. Όταν μια ομάδα ενθαρρύνει την ειλικρίνεια, ακούει τις απόψεις χωρίς να τις απορρίπτει βιαστικά, δίνει χώρο στην αμφισβήτηση, τότε καλλιεργεί μια κουλτούρα στην οποία όλοι νιώθουν ότι μπορούν να είναι ο εαυτός τους. Όπου το λάθος δεν τιμωρείται, παρά αντιμετωπίζεται ως μάθημα. Όπου δεν χρειάζεται να συμφωνούμε πάντα, αλλά μαθαίνουμε να ακούμε και να συνδημιουργούμε.
Δεν σημαίνει πως όλα θα είναι εύκολα. Η αλήθεια κάποιες φορές πονάει. Η διαφωνία μπορεί να προκαλέσει ένταση. Αλλά είναι ακριβώς μέσα από αυτή τη δημιουργική ένταση που αναπτύσσονται οι πιο υγιείς δυναμικές. Ο σεβασμός δεν σημαίνει σιωπή. Σημαίνει να λες την αλήθεια σου με τρόπο που τιμά τους άλλους. Το θάρρος δεν είναι αντίθετο της συνεργασίας. Είναι η προϋπόθεσή της.
Τα ερωτήματα που αξίζει να θέτει κάθε ομάδα στον εαυτό της είναι: ποια είναι η συζήτηση που αποφεύγουμε; Ποιο είναι το θέμα που πρέπει να ανοίξουμε, αλλά όλοι διστάζουμε; Και ποιος θα κάνει την αρχή;
Δεν χρειάζεται να είναι πάντα ο επικεφαλής. Καθένας έχει τη δύναμη να επηρεάσει το κλίμα. Καθένας μπορεί να αποτελέσει το παράδειγμα. Το θάρρος δεν είναι πολυτέλεια. Είναι απαραίτητο. Είναι εκείνο που μας επιτρέπει να σταθούμε όρθιοι μέσα στην αβεβαιότητα, να κρατήσουμε ανοιχτή την επικοινωνία, να μάθουμε από τις προκλήσεις και να δημιουργήσουμε κάτι που έχει διάρκεια και νόημα.
Οι καλύτερες ομάδες δεν είναι εκείνες που έχουν τους πιο λαμπρούς τίτλους ή τις πιο φανταχτερές επιτυχίες. Είναι αυτές που έχουν το θάρρος να είναι αληθινές. Και μέσα από αυτή την αλήθεια, χτίζουν εμπιστοσύνη, ποιότητα, και έναν κοινό δρόμο που αξίζει να τον περπατήσει κανείς.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
