Η έννοια των «έξυπνων πόλεων» μετασχηματίζει σταδιακά τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται, διαχειρίζονται και αξιοποιούνται οι αστικοί χώροι. Από την κυκλοφορία και την ενέργεια έως τις δημόσιες υπηρεσίες και τη διαχείριση ακινήτων, η τεχνολογία καθίσταται πλέον θεμέλιο της σύγχρονης πολεοδομίας.
Η τεχνολογική αυτή «παρέμβαση» εκτείνεται από τα «έξυπνα» φανάρια και τα ασύρματα δίκτυα έως την προηγμένη διαχείριση ενέργειας, κυκλοφορίας και απορριμμάτων. Ο ψηφιακός αστικός σχεδιασμός δημιουργεί πιο βιώσιμες, λειτουργικές και διασυνδεδεμένες πόλεις, που με τη σειρά τους καθίστανται ελκυστικότερες για κατοικία, επιχειρηματική δραστηριότητα και επενδύσεις. Αυξάνοντας παράλληλα την αξία που δημιουργεί στην περιοχή.
Μια έξυπνη πόλη αξιοποιεί τεχνολογίες πληροφορικής, αισθητήρες IoT (Internet of Things) και δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, προκειμένου να βελτιώσει την καθημερινή ζωή των πολιτών και την αποδοτικότητα των δημόσιων υποδομών.
Ωστόσο, στην Ελλάδα, η μετάβαση σε μια πραγματικά έξυπνη πόλη παραμένει αργή, ασυντόνιστη και, συχνά, αποσπασματική, χωρίς να συνδέεται ουσιαστικά με την παραγωγή αξίας στον τομέα των ακινήτων.
Οι αλλαγές και οι προσπάθειες στην Ελλάδα
Στην ελληνική πραγματικότητα, κατά την περίοδο 2021–2025 έγιναν ορισμένα θετικά βήματα, κυρίως μέσω συγχρηματοδοτούμενων δράσεων και τοπικών πρωτοβουλιών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Δήμος Τρικκαίων, που θεωρείται πρωτοπόρος, έχοντας εφαρμόσει υπηρεσίες όπως έξυπνη στάθμευση, δωρεάν WiFi, ψηφιακές εφαρμογές εξυπηρέτησης πολιτών και ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Πέρυσι μάλιστα υπεγράφη η σύμβαση για το νέο «Smart Trikala» που αφορά στην υλοποίηση του στρατηγικού πλάνου “restart mAI city” (υποδομές έξυπνης πόλης), project που τρέχει η κοινοπραξία Nova ICT – Dotsoft.
Πριν μερικά χρόνια, η Mytilineos έφτιαξε τα «Άσπρα Σπίτια» στο Δίστομο, στο πλαίσιο του νέου project της εταιρείας, «MYTILINEOS Smart Cities».
Παράλληλα από το 2024 τρέχει το έργο “Smart Cities” του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ύψους 320 εκατ. ευρώ. Βάσει του προγράμματος, περισσότεροι από 300 δήμοι της χώρας μπορούν να λάβουν πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις για την υλοποίηση τεχνολογικών υποδομών, όπως πλατφόρμες διαχείρισης απορριμμάτων, εφαρμογές έξυπνης ασφάλειας και καινοτόμες ψηφιακές υπηρεσίες. Τα έργα αυτά βρίσκονται σε διάφορες φάσης υλοποίησης (ανάλογα τον δήμο), ωστόσο ακόμα και σήμερα οι δυσκολίες είναι πολλές.
Οι δυσκολίες
Ωστόσο, παρά τις μεμονωμένες αυτές προσπάθειες, η συνολική εικόνα παραμένει κατακερματισμένη.
Οι δυσκολίες είναι πολλές και διαχρονικές. Η απουσία συντονισμένης στρατηγικής μεταξύ κεντρικού κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης οδηγεί σε ευκαιριακές εφαρμογές χωρίς συνέργειες, διαλειτουργικότητα, και πολλές φορές χωρίς συνεννόηση και επαρκή δεδομένα.
Επιπλέον, δεν υπάρχει χωρικός σχεδιασμός που να αξιοποιεί τα δεδομένα που προκύπτουν από τις τεχνολογικές υποδομές, όπως στοιχεία για την κυκλοφορία, την ατμοσφαιρική ρύπανση, τη ζήτηση υπηρεσιών ή τις μετακινήσεις των πολιτών.
Η γραφειοκρατία και η αδυναμία αξιοποίησης των big data αποτελούν ακόμη ένα σημαντικό εμπόδιο. Παρά τα ψηφιακά έργα που έχουν υλοποιηθεί, οι δημοτικές υπηρεσίες, οι πολεοδομίες και οι επενδυτικοί φορείς έχουν μείνει πολύ πίσω στα ψηφιακά ρτγαλεία που διαθέτουν, εξακολουθώντας να λειτουργούν με αποσπασματικά ή παρωχημένα δεδομένα, χωρίς εργαλεία προγνωστικής ανάλυσης ή real-time πληροφοριών.
Την ίδια ώρα, ο κλάδος του real estate στην Ελλάδα δεν έχει ακόμη ενσωματώσει επαρκώς τις ευκαιρίες που προσφέρει ο ψηφιακός σχεδιασμός πόλεων, καθώς λίγες μόνο εταιρείες και επενδυτικά funds χρησιμοποιούν τεχνολογικά κριτήρια για την αξιολόγηση μιας περιοχής ή ενός έργου.
Για να αποκτήσει αξία ο ψηφιακός αστικός σχεδιασμός στην Ελλάδα –και να επηρεάσει ουσιαστικά την αξία γης και ακινήτων– πρέπει να αλλάξουν θεμελιώδη πράγματα όπως ο τρόπος σχεδιασμού, η διαχείριση των δεδομένων, η θεσμική συνεργασία, τα κίνητρα για επενδύσεις και ο ρόλος της αγοράς ακινήτων. Ενώ κρίσιμη κρίνεται και η σωστή απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Όπως αναφέρουν φορείς της αγοράς, είναι αναγκαία η σύσταση ενός εθνικού φορέα ή παρατηρητηρίου για τη συλλογή, ανάλυση και δημοσιοποίηση αστικών δεδομένων, με τρόπο που να ενισχύει τη διαφάνεια, τον σχεδιασμό και την προσέλκυση επενδύσεων.
Οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης ακινήτων θα πρέπει να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα ώστε να ενσωματώνουν την πληροφορία στον σχεδιασμό, την κοστολόγηση και την προώθηση ακινήτων.
Τα παραδείγματα σε ΗΠΑ και Ευρώπη
Σε διεθνές επίπεδο, παραδείγματα έξυπνων πόλεων αποδεικνύουν την αξία της τεχνολογίας για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων. Στην Ευρώπη, η Κοπεγχάγη χρησιμοποιεί το λεγόμενο Copenhagen Solutions Lab για να παρακολουθεί ροές ενέργειας, μετακινήσεις και ατμοσφαιρικούς ρύπους σε πραγματικό χρόνο, προκειμένου να ενισχύσει τη βιώσιμη κινητικότητα και την ποιότητα ζωής.
Το Άμστερνταμ, από την πλευρά του, ενσωματώνει open data στον σχεδιασμό γειτονιών, με σκοπό να προσελκύσει βιώσιμες επενδύσεις και να ρυθμίσει την αγορά ενοικίων. Στις ΗΠΑ, η Νέα Υόρκη και το Σαν Φρανσίσκο χρησιμοποιούν αστικά δεδομένα για να σχεδιάσουν την πολιτική τιμολόγησης ακινήτων, την προγραμματισμένη ανακαίνιση υποδομών και την προσέλκυση επιχειρήσεων.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
