Η υπόθεση των εκκαθαρίσεων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για τα έτη 2021 έως 2023 εξελίσσεται σε μείζον σημείο τριβής μεταξύ των παρόχων και του διαχειριστή συστήματος μεταφοράς, οδηγώντας ήδη σε δικαστικές προσφυγές.
Σύμφωνα με πληροφορίες από την αγορά, αρκετοί πάροχοι έχουν καταθέσει αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων, ζητώντας την προσωρινή αναστολή της διαδικασίας επανυπολογισμού που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ, κατόπιν εντολής της ΡΑΑΕΥ. Ο επανυπολογισμός αφορά τις εξοφλητικές εκκαθαρίσεις και βασίζεται στα πραγματικά ποσοστά απωλειών ισχύος, κυρίως λόγω ρευματοκλοπών, καθώς και στα ακριβή μερίδια αγοράς που κατείχε κάθε προμηθευτής την επίμαχη περίοδο.
Το πρόβλημα αφορά τον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιούνταν οι αρχικές εκκαθαρίσεις, στις οποίες δεν είχαν ενσωματωθεί επικαιροποιημένα στοιχεία για τα μερίδια των παρόχων. Ως αποτέλεσμα, η ΔΕΗ επιβαρύνθηκε με υψηλότερα ποσά απ’ όσα της αναλογούσαν με βάση τη μειούμενη συμμετοχή της στην αγορά, ενώ οι εναλλακτικοί πάροχοι χρεώθηκαν με μικρότερα ποσά από τα αναλογούντα. Η συνολική οικονομική έκταση του ζητήματος εκτιμάται ότι μπορεί να προσεγγίζει τα 200 εκατ. ευρώ.
Οι πάροχοι επισημαίνουν ότι οι πρόσθετες απώλειες ισχύος, οι οποίες αυξήθηκαν αισθητά κατά την ενεργειακή κρίση του 2022, φθάνοντας, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ, από 9% σε πάνω από 11%, δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν, ούτε να αποτυπωθούν εκ των προτέρων στις τιμολογιακές πολιτικές τους. Ως εκ τούτου, υποστηρίζουν ότι αδυνατούν να απορροφήσουν το αντίστοιχο κόστος και ζητούν τη λογιστική ενσωμάτωση της επιπλέον ενέργειας, της λεγόμενης «ενέργειας κανονικοποίησης», στο ρυθμιζόμενο έσοδο του ΔΕΔΔΗΕ. Μια τέτοια ενέργεια, υποστηρίζουν, θα επέτρεπε να κατανεμηθεί το βάρος με πιο δίκαιο τρόπο και να μην επιβαρυνθούν μονομερώς οι ίδιοι.
Ωστόσο, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει καταστήσει σαφές ότι δεν προτίθεται να αποδεχθεί αυτό το σενάριο. Το επιχείρημα είναι πως οι καταναλωτές έχουν ήδη καλύψει τις σχετικές χρεώσεις μέσω των τιμολογίων της ΔΕΗ, τα οποία ενσωμάτωναν το υψηλότερο κόστος των απωλειών. Η μετακύλιση του ίδιου κόστους στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις θα οδηγούσε σε διπλή επιβάρυνση των καταναλωτών. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η ΡΑΑΕΥ, η οποία όχι μόνο έχει απορρίψει σχετικές εισηγήσεις, αλλά έχει δώσει σαφή εντολή στον ΑΔΜΗΕ να συνεχίσει τις διαδικασίες επανεκκαθάρισης.
Το τεχνικό πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός ότι μεγάλο μέρος της κατανάλωσης ενέργειας δεν μετριέται σε πραγματικό χρόνο, με αποτέλεσμα οι αρχικές και ενδιάμεσες εκκαθαρίσεις να βασίζονται σε εκτιμήσεις. Μόνο η τελική εκκαθάριση γίνεται με πλήρη δεδομένα, οδηγώντας συχνά σε σημαντικές αποκλίσεις από τις αρχικές χρεώσεις. Έτσι, ενώ το μερίδιο της ΔΕΗ μειωνόταν, η εταιρεία επιβαρυνόταν με βάση παρωχημένα στοιχεία, ενώ οι υπόλοιποι πάροχοι χρεώνονταν με αναλογίες μικρότερες των πραγματικών, πληρώνοντας λιγότερο ρεύμα απ’ όσο τελικά κατανάλωσαν οι πελάτες τους.
Το ευρωπαϊκό μοντέλο αγοράς (Target Model) προβλέπει ότι η εκκαθάριση των αποκλίσεων θα ολοκληρώνεται εντός 18 μηνών από την περίοδο κατανάλωσης. Στην πράξη, ωστόσο, η πολυπλοκότητα των δεδομένων και οι τεχνικές προκλήσεις έχουν οδηγήσει σε σοβαρές καθυστερήσεις. Ενδεικτικά, η εκκαθάριση για τους τελευταίους μήνες του 2020 πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2023, ενώ οι διαδικασίες για το πρώτο εξάμηνο του 2021 ολοκληρώθηκαν στις αρχές του 2024. Η εκκαθάριση για το πρώτο τρίμηνο του 2022, που συμπίπτει με την κορύφωση της ενεργειακής κρίσης, ολοκληρώθηκε μεταξύ Μαΐου και Ιουλίου 2025, σχεδόν τρία χρόνια αργότερα.
Η επανεκκίνηση της διαδικασίας έγινε έπειτα από παρεμβάσεις της ΔΕΗ και σχετική εντολή της ΡΑΑΕΥ. Η προσφυγή των παρόχων στα δικαστήρια αντανακλά τη σοβαρότητα και την ένταση που έχει προκαλέσει το ζήτημα. Παρότι αναγνωρίζεται από την πλευρά τους ότι ο επανυπολογισμός βάσει των πραγματικών μεριδίων είναι εν γένει δικαιότερος, εκφράζουν έντονη αντίρρηση ως προς την αναδρομική επιβάρυνση με τις αυξημένες απώλειες. Το επιχείρημά τους είναι ότι το κόστος αυτό δεν προβλεπόταν και, επομένως, δεν ενσωματώθηκε στα τιμολόγια, γεγονός που δημιουργεί σήμερα συνθήκες οικονομικής πίεσης.
Η τελική απόφαση επί της δικαστικής διαμάχης δεν θα καθορίσει μόνο την εκκαθάριση της επίμαχης περιόδου, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα επιμερίζεται εφεξής το κόστος απωλειών στην αγορά ενέργειας. Η έκβαση αναμένεται να επηρεάσει τόσο τις τελικές χρεώσεις για τους καταναλωτές όσο και τη σταθερότητα του ευρύτερου ενεργειακού πλαισίου της χώρας.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
