Το cold ironing, γνωστό και ως Shore-Side Electricity, είναι μια τεχνολογία που επιτρέπει στα πλοία να κλείνουν τους κινητήρες τους όταν βρίσκονται δεμένα σε λιμάνι και να τροφοδοτούνται με ηλεκτρική ενέργεια απευθείας από τη στεριά. Η παροχή αυτή μπορεί να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, κάτι που μετατρέπει τη διαδικασία σε έναν από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους περιορισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της ναυτιλίας.
Τα οφέλη της πρακτικής αυτής είναι πολλαπλά. Μειώνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και άλλων ρύπων, όπως τα οξείδια του αζώτου και τα μικροσωματίδια, που επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα του αέρα στις παράκτιες περιοχές. Παράλληλα, περιορίζει αισθητά την ηχορύπανση, δημιουργώντας πιο ήσυχο και υγιές περιβάλλον για τους κατοίκους και τους επισκέπτες. Πρόκειται για μια τεχνολογία που, πέρα από το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα, έχει και κοινωνική διάσταση, καθώς συμβάλλει στην αναβάθμιση της καθημερινότητας στις πόλεις που φιλοξενούν μεγάλες λιμενικές εγκαταστάσεις.
Στην Ευρώπη, η ανάπτυξη υποδομών cold ironing αποτελεί βασικό πυλώνα του Green Deal και του πακέτου «Fit for 55», καθώς και του νέου κανονισμού για τις εναλλακτικές υποδομές καυσίμων (AFIR), που επιβάλλει στα μεγάλα λιμάνια της Ε.Ε. να διαθέτουν εγκαταστάσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε πλοία έως το 2030. Οι υποδομές αυτές θεωρούνται κρίσιμες για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας και τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις παράκτιες περιοχές.
Σε κεντρικά ευρωπαϊκά λιμάνια έχουν ήδη γίνει σημαντικές επενδύσεις. Στο Ρότερνταμ, το σχέδιο πλήρους ηλεκτροδότησης των container terminals και των θέσεων για κρουαζιερόπλοια έως το 2028 συνδυάζεται με σύνδεση στο δίκτυο ανανεώσιμων πηγών της Ολλανδίας, με εκτιμώμενη ετήσια μείωση εκπομπών περίπου 35.000 τόνων CO₂ και σημαντική μείωση οξειδίων του αζώτου. Στη Βαρκελώνη, το πρόγραμμα «Nexigen» επενδύει πάνω από 110 εκατ. ευρώ σε συστήματα shore power για κρουαζιερόπλοια, πλοία γραμμής και εμπορευματοκιβωτίων, με στόχο την πλήρη κάλυψη των αναγκών τους έως το 2030 και τη μείωση των εκπομπών ρύπων κατά σχεδόν 40% στις θέσεις πρόσδεσης. Στη Μασσαλία, οι εγκαταστάσεις ηλεκτροδότησης έχουν επεκταθεί ώστε να καλύπτουν ήδη μεγάλο μέρος των αναγκών πλοίων κρουαζιέρας και ακτοπλοΐας, με τις τοπικές αρχές να σχεδιάζουν περαιτέρω επενδύσεις για το σύνολο του λιμανιού μέσα στην επόμενη πενταετία.
Η εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας στην Ε.Ε. δεν έχει μόνο περιβαλλοντικό αλλά και οικονομικό αντίκτυπο. Μελέτες του EMSA (European Maritime Safety Agency) δείχνουν ότι η μείωση των εκπομπών και της ρύπανσης αυξάνει την κοινωνική αξία των λιμένων, ενισχύει την τουριστική εικόνα των πόλεων και μειώνει τα κόστη δημόσιας υγείας που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Παράλληλα, η υιοθέτηση cold ironing ενισχύει την ανταγωνιστικότητα των λιμένων, καθώς όλο και περισσότερες ναυτιλιακές δίνουν προτεραιότητα σε προορισμούς που διαθέτουν τέτοιες υποδομές, προκειμένου να συμμορφωθούν με τους διεθνείς κανονισμούς εκπομπών.
Στην Ελλάδα, η στρατηγική ανάπτυξης του cold ironing συνδέεται με τις εθνικές δεσμεύσεις για απανθρακοποίηση και τον ενεργειακό μετασχηματισμό των λιμένων. Η χώρα στοχεύει στην πλήρη επιχειρησιακή λειτουργία πράσινων λιμενικών υποδομών μέχρι το 2028, ξεκινώντας με πιλοτικά έργα σε Λαύριο και Ραφήνα. Στο Λαύριο, το σχέδιο προβλέπει αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από 1.500 MWh ετησίως σήμερα, στις 26.000 MWh μέσα στην επόμενη δεκαετία, και έως τις 35.000 MWh το 2050. Η επένδυση περιλαμβάνει εγκατάσταση φωτοβολταϊκών 1,45 MW, 150 σταθμών ταχείας φόρτισης, τεσσάρων υπερταχείας και 60 «έξυπνων» πίλαρ για παροχή ρεύματος και νερού. Στη Ραφήνα, το σχέδιο περιλαμβάνει τέσσερις θέσεις ηλεκτροδότησης ακτοπλοϊκών πλοίων, ενισχύοντας σημαντικά τις υποδομές για καθαρή ενέργεια.
Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται εν μέρει από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό «CEF II» με 10 εκατ. ευρώ, ενώ συμπληρωματικές επενδύσεις προέρχονται από το Ταμείο Απανθρακοποίησης, το οποίο κατευθύνει 100 εκατ. ευρώ σε έργα εγκατάστασης cold ironing, φωτοβολταϊκών και αποθήκευσης ενέργειας σε λιμάνια του Ιονίου, των Κυκλάδων και της Κρήτης. Παράλληλα, ο ΔΕΔΔΗΕ έχει ολοκληρώσει μελέτες για επτά μεγάλους λιμένες (Πειραιάς, Ηγουμενίτσα, Ραφήνα, Βόλος, Θεσσαλονίκη, Λαύριο, Ηράκλειο) και σχεδιάζει επεκτάσεις σε άλλα 14, μεταξύ των οποίων η Πάτρα, η Ελευσίνα, η Καλαμάτα, το Κατάκολο, η Κέρκυρα και η Μύκονος.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και η εμπλοκή του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς, ο οποίος, μέσω των έργων CIPORT και EALING, έχει εκπονήσει μελέτες για την εγκατάσταση πέντε θέσεων ηλεκτροδότησης ακτοπλοϊκών πλοίων και τεσσάρων για κρουαζιερόπλοια, με συνολικό εκτιμώμενο κόστος 18 εκατ. ευρώ. Αυτά τα έργα, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες δράσεις, αναμένεται να δημιουργήσουν ένα δίκτυο «πράσινων» λιμανιών που θα ανταγωνίζονται επάξια τα πιο προηγμένα ευρωπαϊκά.
Τέλος, νέοι διαγωνισμοί βρίσκονται σε εξέλιξη, τόσο από το Υπερταμείο, που αναζητά σύμβουλο για τον στρατηγικό και επιχειρησιακό σχεδιασμό λιμένων όπως η Πάτρα, η Ραφήνα, η Ελευσίνα, η Κέρκυρα και η Καβάλα, όσο και από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που προωθεί δράσεις για την παρακολούθηση και μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης. Ο συνδυασμός περιβαλλοντικής στόχευσης, τεχνολογικής καινοτομίας και χρηματοδοτικής υποστήριξης καθιστά την ελληνική στρατηγική για το cold ironing μία από τις πλέον ολοκληρωμένες στη Μεσόγειο.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
