Οι άμεσες πληρωμές είναι αποτέλεσμα μιας πορείας που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Σε εκείνη την περίοδο, οι ευρωπαϊκές αγορές συνειδητοποίησαν πως οι παραδοσιακές τραπεζικές μεταφορές, που συχνά χρειάζονταν μία ή και περισσότερες εργάσιμες ημέρες για να ολοκληρωθούν, δεν συμβάδιζαν πλέον με τις απαιτήσεις μιας ψηφιακής οικονομίας που ήθελε ταχύτητα, ευελιξία και διαφάνεια.
Οι σκανδιναβικές χώρες, με την υψηλή τους τεχνολογική ωριμότητα, ήταν οι πρώτες που ανέπτυξαν εθνικά δίκτυα άμεσων πληρωμών, φέρνοντας μια νέα εμπειρία στις καθημερινές συναλλαγές. Η Βρετανία ακολούθησε με το Faster Payments, ενώ στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δημιούργησε το TIPS, μια πανευρωπαϊκή υποδομή που στόχευε να καλύψει όλη την ήπειρο. Η βασική αρχή ήταν απλή, αλλά επαναστατική, με μεταφορά χρημάτων από λογαριασμό σε λογαριασμό μέσα σε δευτερόλεπτα, χωρίς αναμονή και χωρίς τα «παγώματα» που χαρακτήριζαν το παλιό σύστημα.
Η Ελλάδα εισήλθε σε αυτή τη νέα πραγματικότητα με μια μικρή καθυστέρηση, αλλά μέσα σε λιγότερο από δέκα χρόνια κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα σύστημα που άλλαξε τις συνήθειες πολιτών και επιχειρήσεων. Το IRIS, που ανέπτυξε η ΔΙΑΣ Α.Ε., ήταν η απάντηση της χώρας στο παγκόσμιο αίτημα για άμεσες πληρωμές. Η ΔΙΑΣ, ως ο οργανισμός, που από το 1989 συντονίζει τις διατραπεζικές συναλλαγές, ξεκίνησε να εργάζεται πάνω στο έργο το 2014. Αρχικά το IRIS παρουσιάστηκε ως εργαλείο για γρήγορες μεταφορές χρημάτων μεταξύ ιδιωτών, όμως η επιτυχία του οδήγησε στη δημιουργία νέων προϊόντων που κάλυψαν τις ανάγκες επαγγελματιών και επιχειρήσεων.
Σήμερα το IRIS αποτελείται από τρεις βασικούς πυλώνες. Το IRIS P2P ήταν το πρώτο βήμα, δίνοντας τη δυνατότητα στους πολίτες να μεταφέρουν χρήματα σε δευτερόλεπτα με μια απλή διαδικασία, χρησιμοποιώντας μόνο τον αριθμό τηλεφώνου του παραλήπτη. Η εξάπλωσή του υπήρξε εντυπωσιακή, καθώς, πλέον, πάνω από τέσσερα εκατομμύρια χρήστες το αξιοποιούν, με δεκάδες εκατομμύρια συναλλαγές τον χρόνο. Το IRIS P2B ήρθε να καλύψει τις ανάγκες ελεύθερων επαγγελματιών και μικρών επιχειρήσεων, επιτρέποντάς τους να εισπράττουν ηλεκτρονικά χωρίς να εξαρτώνται από μετρητά, κάτι που ενισχύει τα έσοδά τους, αλλά και τη διαφάνεια της οικονομίας. Ο τρίτος πυλώνας, το IRIS Commerce, είναι ίσως ο πιο στρατηγικός, αφού από τον Νοέμβριο του 2025 θα καταστεί υποχρεωτικός σε όλα τα φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα. Με ήδη 8.700 επιχειρήσεις να συμμετέχουν και συναλλαγές ύψους 3,1 δισ. ευρώ μόνο φέτος, το Commerce δεν έχει ημερήσιο όριο ποσού, πράγμα που το καθιστά κατάλληλο και για μεγάλες πληρωμές, όπως φόρους και σημαντικές εμπορικές συναλλαγές.
Οι αριθμοί δείχνουν το μέγεθος της αλλαγής. Από την αρχή του 2025 οι συναλλαγές μέσω IRIS ξεπερνούν τα 81 εκατομμύρια, με συνολική αξία σχεδόν 7 δισ. ευρώ. Στο IRIS P2B έχουν εγγραφεί πάνω από 560.000 επαγγελματίες, με ρυθμούς ανάπτυξης που φτάνουν το 300% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Πέρα από την καθημερινή χρήση από τους πολίτες, η τεχνολογία έχει μπει βαθιά και στη λειτουργία του κράτους, καθώς σημαντικό μέρος των πληρωμών μέσω Commerce αφορά την κάλυψη φορολογικών υποχρεώσεων, ενισχύοντας την είσπραξη εσόδων και περιορίζοντας τις απώλειες από συναλλαγές σε μετρητά.
Η επίδραση των άμεσων πληρωμών είναι πολύπλευρη. Σε οικονομικό επίπεδο, η ταχύτερη κυκλοφορία του χρήματος ενισχύει τη ρευστότητα, καθώς ποσά που παλαιότερα έμεναν «παγωμένα» για ημέρες, διατίθενται άμεσα στην αγορά. Σε κοινωνικό επίπεδο, η μείωση της χρήσης μετρητών ενισχύει τη διαφάνεια, περιορίζει τη φοροδιαφυγή και φέρνει περισσότερους πόρους στο κράτος. Σε επιχειρηματικό επίπεδο, οι επαγγελματίες έχουν πλέον διαθέσιμα τα έσοδά τους σε δευτερόλεπτα, πράγμα που τους επιτρέπει να προγραμματίζουν καλύτερα και να επανεπενδύουν τα κεφάλαιά τους.
Η ασφάλεια του συστήματος αποτελεί ακόμη ένα ισχυρό πλεονέκτημα. Σε αντίθεση με τις συναλλαγές μέσω καρτών, όπου υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο διαρροής στοιχείων, το IRIS βασίζεται σε μοναδικές συνεδρίες που ανοίγουν και κλείνουν σε πραγματικό χρόνο, χωρίς αποθήκευση προσωπικών δεδομένων. Αυτό έχει οδηγήσει σε μηδενικά περιστατικά απάτης, στοιχείο που ενισχύει την εμπιστοσύνη των χρηστών και προωθεί περαιτέρω την εξάπλωσή του.
Το μέλλον δείχνει ακόμη πιο δυναμικό. Από το φθινόπωρο του 2025 το IRIS Commerce θα είναι παντού, δίνοντας στους πολίτες τη δυνατότητα να πληρώνουν με τον ίδιο τρόπο σε κάθε κατάστημα, φυσικό ή ηλεκτρονικό. Στη συνέχεια, από το 2026, θα ενσωματωθεί η τεχνολογία NFC, ώστε οι πληρωμές να ολοκληρώνονται με ένα άγγιγμα του κινητού στο POS, όπως συμβαίνει ήδη με διεθνείς υπηρεσίες, όπως το Google Wallet και το Apple Wallet. Αυτή η αναβάθμιση θα καταστήσει το IRIS ακόμη πιο εύχρηστο και ανταγωνιστικό σε παγκόσμιο επίπεδο.
Μέσα σε λιγότερο από δέκα χρόνια, οι άμεσες πληρωμές στην Ελλάδα εξελίχθηκαν από τεχνολογική καινοτομία σε βασικό εργαλείο της καθημερινότητας. Το IRIS, που αναπτύχθηκε από τη ΔΙΑΣ και τις ελληνικές τράπεζες, έχει πλέον καθιερωθεί ως αξιόπιστη υποδομή για συναλλαγές, με σταθερά αυξημένη χρήση και προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
