Ο Σεπτέμβριος σημαίνει την επιστροφή στην μουντή καθημερινότητα μετά τη λιακάδα του καλοκαιριού. Στην οικονομία, αλλά και στην κοινωνία, έχει αποκτήσει τη φήμη του μήνα που αποκαλύπτει αδυναμίες, φέρνει πιέσεις και συχνά σημαίνει ανατροπές…
… Από τα νέα εργασιακά μοντέλα και τις περικοπές προσωπικού, μέχρι τις αλλαγές στις ταξιδιωτικές τάσεις και στην αγορά της πολυτέλειας, το φετινό φθινόπωρο ξεκινά με ένα μείγμα δυναμικής και αβεβαιότητας.
Μα, τι είναι το September effect
Το September effect είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται κυρίως στις χρηματιστηριακές και οικονομικές αγορές για να περιγράψει το ότι ο μήνας Σεπτέμβριος έχει ιστορικά χαμηλότερες αποδόσεις για τις μετοχές σε σχέση με όλους τους άλλους μήνες του χρόνου. Δεν αποτελεί, φυσικά θέσφατο, δεν είναι θεσμοθετημένος «νόμος», αλλά μια στατιστική παρατήρηση που έχει καταγραφεί ξανά και ξανά τις τελευταίες δεκαετίες. Ο όρος προέρχεται από αναλυτές της Wall Street και οικονομικούς σχολιαστές που παρατήρησαν την τάση. Δεν συνδέεται με κάποιον συγκεκριμένο επιστήμονα ή νονό της φράσης, αλλά με τη γενικότερη χρηματιστηριακή βιβλιογραφία. Ιστορικά, τα στοιχεία δείχνουν ότι από το 1928 μέχρι σήμερα, ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας με τη χειρότερη μέση απόδοση στον δείκτη S&P 500, σύμφωνα με δεδομένα της Stock Trader’s Almanac. Η μέση πτώση κυμαίνεται γύρω στο -1 %, κάτι που φαίνεται μικρό αλλά είναι σταθερό διαχρονικά. Οι εξηγήσεις για αυτό είναι πολλές και κάποιοι το αποδίδουν σε επενδυτές, που ρευστοποιούν μετά το καλοκαίρι για να πληρώσουν φόρους, άλλοι σε funds που κάνουν αναδιάρθρωση χαρτοφυλακίων, ενώ υπάρχει και η ψυχολογική διάσταση, πως πολύ απλά, ο Σεπτέμβριος συνδέεται με επιστροφή στην θλιμμένη πραγματικότητα μετά τη καλοκαιρινή χαρά των διακοπών, των εμπειριών, των ταξιδιών και της ηλιοφάνειας.
Εργασία σε νέα ισορροπία
Αυτός ο Σεπτέμβρης του 2025, βρήκε την εργασία σε μια περίοδο ανακατατάξεων. Μεγάλες πολυεθνικές, από την τεχνολογία μέχρι τα χρηματοοικονομικά, έχουν ανακοινώσει κύματα απολύσεων, προειδοποιώντας ότι το κόστος λειτουργίας δεν μπορεί πια να στηρίζεται σε φουσκωμένα μεγέθη της πανδημίας. Σύμφωνα με το Layoffs.fyi, μια πλατφόρμα που καταγράφει την ίδια στιγμή, που γίνονται τις απολύσεις στον κλάδο της τεχνολογίας, περισσότεροι από 250.000 εργαζόμενοι έχασαν τη δουλειά τους διεθνώς από την αρχή του 2025, δείχνοντας πως η ανάπτυξη-ρεκόρ των προηγούμενων ετών έχει πλέον τελειώσει, οριστικά. Και είναι, εδώ και καιρό, η πραγματικότητα που τα υβριδικά μοντέλα εργασίας δοκιμάζονται. Στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, ολοένα και περισσότερες εταιρείες καλούν τους εργαζομένους πίσω στα γραφεία τουλάχιστον τρεις ημέρες την εβδομάδα, αμφισβητώντας το αν η τηλεργασία, που υιοθετήθηκε πανηγυρικά με την πανδημία και μετά, μπορεί να παραμείνει ως μόνιμη κανονικότητα. Οι εργαζόμενοι, από την πλευρά τους, ζητούν ευελιξία και καλύτερη ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, οδηγώντας σε μια ανοιχτή σύγκρουση με τα διοικητικά συμβούλια.
Ταξίδια με νέα δεδομένα και πολυτέλεια σε κρίση
Στον τουρισμό, ο Σεπτέμβριος που ήταν κάποτε ο πιο θλιβερά πληκτικός μήνας, εξελίσσεται σε κομβικό σημείο για τη βιομηχανία ταξιδιών. Έρευνα της Airbnb δείχνει ότι οι κρατήσεις για τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο αυξήθηκαν κατά 26 % από τη Gen Z, ενώ το HomeToGo καταγράφει άνοδο 27 % στις φθινοπωρινές κρατήσεις σε σχέση με το 2023. Οι ταξιδιώτες αναζητούν καλύτερες τιμές, λιγότερο συνωστισμό και πιο ήπιες καιρικές συνθήκες, ειδικά στην Ευρώπη όπου οι καύσωνες του καλοκαιριού και οι πυρκαγιές που συνήθως φέρνουν, έκαναν τις διακοπές του Αυγούστου πολύ λιγότερο ποθητές. Η Ασία εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο δυναμικά κέντρα του παγκόσμιου τουρισμού. Στην Κίνα, η περίοδος του Σεπτεμβρίου συμπίπτει με τις μεγάλες μετακινήσεις για την Εθνική Ημέρα, που οδηγεί σε εκατομμύρια εσωτερικά ταξίδια και πιέζει τις υποδομές. Στην Ιαπωνία, η εποχή των φθινοπωρινών φύλλων αρχίζει να προσελκύει ταξιδιώτες που αναζητούν αυθεντικές εμπειρίες πολιτισμού και φύσης. Στην Ταϊλάνδη, οι ήπιοι καιροί μετά τους μουσώνες δίνουν ώθηση στον τουρισμό υψηλότερης κατηγορίας, με ξενοδοχεία και resorts να γεμίζουν από επισκέπτες, που επιλέγουν πολυτελείς εμπειρίες αντί για τον μαζικό τουρισμό του καλοκαιριού. Η αγορά της πολυτέλειας, που άντεξε εντυπωσιακά την πανδημία, δείχνει τώρα σημάδια κόπωσης. Σύμφωνα με τη Bain & Company, η παγκόσμια αγορά luxury αγαθών αναμένεται να αναπτυχθεί μόλις κατά 2 % το 2024, μετά από χρόνια διψήφιων αυξήσεων. Ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας όπου οι οίκοι μόδας παρουσιάζουν τις νέες συλλογές σε Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Μιλάνο και Παρίσι, αλλά οι προσδοκίες για οικονομικές επιτυχίες, είναι τουλάχιστον συγκρατημένες, αν όχι ασθενικές. Οι επενδυτές ανησυχούν για την πτώση της ζήτησης στην Κίνα, που αποτελεί έως και το 25 % της παγκόσμιας αγοράς πολυτελών ειδών. Ακόμη και οι μεγάλες εταιρείες κολοσσοί, όπως η LVMH, βλέπουν τις μετοχές τους να κλονίζονται από την αβεβαιότητα. Η νέα γενιά καταναλωτών ενδιαφέρεται λιγότερο για το logo και περισσότερο για την εμπειρία, κάτι που αναγκάζει τα brands να καταβάλουν κάθε προσπάθεια ώστε να προσαρμοστούν. Αν μπορούν.
Ανασφάλειες και αβεβαιότητες
Η μελαγχολική δύναμη του Σεπτεμβρίου είναι ότι λειτουργεί σαν προβολέας, που φωτίζει όσα μεγάλωναν στο ημίφως και φέρνει στην επιφάνεια τις αντοχές ή τις αδυναμίες. Από τα νέα εργασιακά μοντέλα και τις ταξιδιωτικές συνήθειες, μέχρι το άγχος για το κόστος ζωής, την αβεβαιότητα της κλιματικής κρίσης ή την ανασφάλεια γύρω από τις κοινωνικές ισορροπίες, ο μήνας αυτός μοιάζει λιγότερο με ομαλή συνέχεια και περισσότερο με τεστ αντοχής…
… Μοιάζει με υπενθύμιση ότι η εποχή μας μετριέται πια σε κρίσεις που πάντα επιστρέφουν, όπως ακριβώς και ο ίδιος ο Σεπτέμβρης.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
