Η εργασία από το σπίτι υπήρξε μία από τις πιο ριζικές αλλαγές που έφερε η πανδημία στην καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων. Αν και αρχικά αντιμετωπίστηκε ως μια προσωρινή λύση ανάγκης, πέντε χρόνια αργότερα έχει εδραιωθεί ως πραγματική εναλλακτική στον τρόπο οργάνωσης της εργασίας.
Το ερώτημα, που απασχολεί εργαζόμενους και εργοδότες, παραμένει στο αν η τηλεργασία ευνοεί τελικά την παραγωγικότητα ή αν πρόκειται για έναν βολικό μύθο που αργά ή γρήγορα θα ξεθωριάσει. Μια νέα έρευνα του Πανεπιστημίου της Νότιας Αυστραλίας δίνει απαντήσεις, όπως παρουσιάστηκε στο περιοδικό Fortune, επιβεβαιώνοντας αυτό που πολλοί εργαζόμενοι είχαν ήδη αντιληφθεί μέσα από την προσωπική τους εμπειρία, ότι δουλεύοντας από το σπίτι αισθάνονται πιο χαρούμενοι, πιο υγιείς και σε αρκετές περιπτώσεις πιο αποτελεσματικοί.
Η μελέτη, που διήρκεσε τέσσερα χρόνια, κατέγραψε τα οφέλη και τις προκλήσεις της τηλεργασίας σε βάθος χρόνου. Το βασικό της συμπέρασμα είναι ότι η εξισορρόπηση προσωπικής και επαγγελματικής ζωής βελτιώνεται αισθητά όταν οι εργαζόμενοι έχουν τη δυνατότητα να εργάζονται από το σπίτι. Ο χρόνος που εξοικονομείται από τις μετακινήσεις αποδεικνύεται πολύτιμος. Πολλοί επιλέγουν να τον αφιερώσουν στη σωματική τους υγεία μέσα από γυμναστική ή περίπατο, άλλοι προτιμούν να επενδύσουν στη σχέση με την οικογένεια, ενώ δεν λείπουν και όσοι αξιοποιούν τις ώρες αυτές για ξεκούραση ή δημιουργικές δραστηριότητες.
Η έρευνα διαπιστώνει, επίσης, βελτίωση στις διατροφικές συνήθειες. Οι εργαζόμενοι που παραμένουν στο σπίτι αποφεύγουν το γρήγορο και πρόχειρο φαγητό που συχνά συνοδεύει τις μέρες στο γραφείο. Αντίθετα, στρέφονται περισσότερο σε σπιτικά γεύματα και σε πιο ισορροπημένες επιλογές. Παράλληλα, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα είναι ότι όσοι εργάζονται εξ αποστάσεως κοιμούνται κατά μέσο όρο μισή ώρα περισσότερο κάθε βράδυ. Η μείωση του άγχους από το καθημερινό τρέξιμο και οι λιγότερες ώρες σε κίνηση συμβάλλουν σε καλύτερη ποιότητα ύπνου, γεγονός που με τη σειρά του ενισχύει την απόδοση στην εργασία.
Η τηλεργασία συνοδεύεται από σημαντικά οφέλη, ωστόσο δεν εξαλείφει πλήρως τις δυσκολίες που συνδέονται με την εργασιακή καθημερινότητα. Οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι το άγχος από προθεσμίες, η κόπωση που προκαλεί η συνεχής χρήση ψηφιακών μέσων και η αίσθηση διαρκούς διαθεσιμότητας εξακολουθούν να επιβαρύνουν πολλούς εργαζομένους. Παρ’ όλα αυτά, σε σύγκριση με το παραδοσιακό γραφείο, το μοντέλο αυτό περιορίζει σε μεγάλο βαθμό παράγοντες πίεσης, όπως οι χρονοβόρες μετακινήσεις, οι εντάσεις με συναδέλφους και οι απαιτήσεις που σχετίζονται με την πολιτική του χώρου εργασίας. Το αποτέλεσμα είναι μια συνολικά καλύτερη αίσθηση ισορροπίας, με περισσότερη ενέργεια και λιγότερη ψυχολογική πίεση.
Από την πλευρά των εργοδοτών, η βασική ένσταση απέναντι στην τηλεργασία παραμένει η παραγωγικότητα. Διευθύνοντες σύμβουλοι, όπως ο Ίλον Μασκ, ο Τζέιμι Ντάιμον της JPMorgan και ο Άντι Τζάσι της Amazon, υποστηρίζουν ότι η φυσική παρουσία είναι απαραίτητη για να καλλιεργηθεί η καινοτομία και η συνεργασία. Ωστόσο, τα δεδομένα της αυστραλιανής μελέτης δείχνουν ότι η εργασία από το σπίτι όχι μόνο δεν υπονομεύει την απόδοση, αλλά σε πολλές περιπτώσεις τη βελτιώνει. Η παραγωγικότητα παρέμεινε σταθερή και σε ορισμένα δείγματα αυξήθηκε, κυρίως επειδή οι εργαζόμενοι είχαν μεγαλύτερο έλεγχο στον χρόνο και στον ρυθμό της εργασίας τους.
Το σημείο που αναδεικνύουν οι ερευνητές είναι η σημασία της επιλογής. Όταν η τηλεργασία επιβάλλεται χωρίς περιθώρια ευελιξίας, τα αποτελέσματα είναι λιγότερο θετικά. Όταν, αντίθετα, ο εργαζόμενος μπορεί να διαλέξει αν θα δουλέψει από το σπίτι ή από το γραφείο, η ικανοποίηση, η ψυχική ανθεκτικότητα και η αποδοτικότητα αυξάνονται αισθητά. Το ίδιο ισχύει και για την αντίστροφη περίπτωση. Όσοι θέλουν να βρίσκονται σε ένα περιβάλλον με συναδέλφους επωφελούνται περισσότερο από τη δυνατότητα επιστροφής στο γραφείο.
Το ζήτημα της τηλεργασίας, λοιπόν, δεν είναι αν λειτουργεί ή όχι, αλλά υπό ποιες συνθήκες μπορεί να αποδώσει τα μέγιστα. Και οι συνθήκες αυτές σχετίζονται με την ελευθερία επιλογής, την προσαρμογή στις ανάγκες κάθε εργαζομένου και την εμπιστοσύνη που δείχνει η εταιρεία στο προσωπικό της.
Για την Ελλάδα, όπου η τηλεργασία εφαρμόστηκε σε μεγάλη κλίμακα μόνο μετά το 2020, η συζήτηση έχει ιδιαίτερη σημασία. Πολλές επιχειρήσεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη το μοντέλο, κυρίως λόγω κουλτούρας διοίκησης και όχι πάντα λόγω αντικειμενικών δυσκολιών. Η διεθνής εμπειρία όμως δείχνει ότι η ευελιξία και η δυνατότητα επιλογής μπορούν να γίνουν εργαλεία ενίσχυσης της παραγωγικότητας και της ικανοποίησης των εργαζομένων ακόμη και σε αγορές με παραδοσιακές αντιλήψεις γύρω από την εργασία.
Το βέβαιο είναι ότι η τηλεργασία δεν πρόκειται να εξαφανιστεί. Αντίθετα, εξελίσσεται σε σταθερό κομμάτι του εργασιακού τοπίου, με νέες ισορροπίες να διαμορφώνονται ανάμεσα στο σπίτι και στο γραφείο. Το πώς θα αξιοποιηθεί στο μέλλον θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των εταιρειών να προσαρμοστούν, να ακούσουν τις ανάγκες του προσωπικού τους και να δημιουργήσουν συνθήκες που ευνοούν την ευελιξία χωρίς να θυσιάζεται η συνεργασία.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
