Το καλοκαίρι του 2025 διαμόρφωσε μια εικόνα του ελληνικού τουρισμού διαφορετική από εκείνη που έχουμε συνηθίσει. Η παραδοσιακή εικόνα με τα γεμάτα τραπέζια σε ταβέρνες και εστιατόρια υποχώρησε, ενώ στη θέση της κυριάρχησαν τα γεμάτα καρότσια στις αλυσίδες τροφίμων. Όλο και περισσότεροι ξένοι επισκέπτες που κατέκλυσαν τις τουριστικές περιοχές περιόρισαν τη δαπάνη τους στην εστίαση σε σχέση με το παρελθόν και κάλυψαν τις ανάγκες τους αγοράζοντας προϊόντα από το ράφι για κατανάλωση στα καταλύματα. Η τάση αυτή, που στην αγορά περιγράφεται ως φαινόμενο homing, εκφράζει έναν πιο εσωστρεφή τρόπο κατανάλωσης και συνδέεται τόσο με οικονομικούς όσο και με κοινωνικούς παράγοντες.
Τα στοιχεία της NielsenIQ για το διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου 2025 επιβεβαιώνουν τη σημαντική ενίσχυση του λιανεμπορίου τροφίμων. Ο συνολικός τζίρος ανήλθε σε 10,445 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 7,8% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Η μεγαλύτερη δυναμική καταγράφηκε στην Κρήτη και στα νησιά, όπου οι αυξημένες αφίξεις μεταφράστηκαν άμεσα σε υψηλότερη κατανάλωση. Στα νησιά οι πωλήσεις ενισχύθηκαν κατά 11,3%, ενώ στην Κρήτη η άνοδος έφθασε το 9,7%. Το νησί αντιπροσωπεύει μόνο του σχεδόν το 7% του εθνικού τζίρου, επιβεβαιώνοντας τον ρόλο του ως κεντρικού πυλώνα του τουρισμού και της κατανάλωσης. Σε απόλυτα μεγέθη, η κατανάλωση σε αυτές τις δύο περιοχές ανήλθε σε 1,69 δισ. ευρώ, έναντι 1,53 δισ. ευρώ το 2024.
Η ανάλυση της αγοράς δείχνει ότι η αυξημένη τουριστική κίνηση ενίσχυσε κυρίως τα μικρά και πολύ μικρά καταστήματα τροφίμων, τα οποία βρίσκονται κοντά σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Η άνοδος στις πωλήσεις αυτών των καταστημάτων διαμορφώθηκε στο 9,7% και 9,5% αντίστοιχα, γεγονός που υπογραμμίζει την αξία της εγγύτητας και της ευκολίας πρόσβασης. Στην πράξη, η τουριστική ζήτηση λειτούργησε ως μέσο περαιτέρω ανάπτυξης για το λιανεμπόριο, εντάσσοντας τις αγορές τροφίμων στην καθημερινότητα των διακοπών.
Η γενικότερη τουριστική δυναμική εξηγεί σε μεγάλο βαθμό αυτές τις εξελίξεις. Το ΙΝΣΕΤΕ κατέγραψε αύξηση αφίξεων το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουλίου στην Κρήτη κατά 4,2%, στα Δωδεκάνησα κατά 1,4% και στα Ιόνια Νησιά κατά 4,5%. Αντίθετα, οι Κυκλάδες εμφάνισαν κάμψη 7,4%, φτάνοντας τις 638 χιλιάδες αφίξεις. Συνολικά, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις ενισχύθηκαν κατά 11% και ανήλθαν σε 7,659 δισ. ευρώ. Το Ηνωμένο Βασίλειο παρέμεινε κορυφαία αγορά για την Ελλάδα με έσοδα 1,082 δισ. ευρώ (+7,3%), ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες σημείωσαν εντυπωσιακή αύξηση 29,4%, με τις δαπάνες να φθάνουν τα 704 εκατ. ευρώ. Παρά τις υψηλές εισπράξεις, σύμφωνα με εκτιμήσεις επαγγελματιών του κλάδου, ένα μέρος αυτών των χρημάτων κατευθύνθηκε στα ράφια του λιανεμπορίου τροφίμων αντί για τα τραπέζια των εστιατορίων.
Ο κλάδος της εστίασης επηρεάστηκε από αυτή τη μετατόπιση της κατανάλωσης. Σε πολλές περιοχές, εκτός των πιο ακριβών προορισμών, οι επιχειρήσεις κατέγραψαν χαμηλότερα έσοδα, καθώς οι επισκέπτες περιόρισαν τις δαπάνες τους για φαγητό εκτός σπιτιού και στράφηκαν σε πιο οικονομικές επιλογές. Την ίδια στιγμή, οι Έλληνες καταναλωτές, πιεσμένοι από την ακρίβεια, περιόρισαν τις εξόδους τους ώστε να εξοικονομήσουν χρήματα για τις διακοπές. Η πρακτική αγοράς τροφίμων από καταστήματα λιανεμπορίου, για κατανάλωση στα καταλύματα, έγινε ιδιαίτερα διαδεδομένη, οδηγώντας σε απώλεια τζίρου για αρκετές επιχειρήσεις της εστίασης.
Η μετατόπιση αυτή αντικατοπτρίζει μια αλλαγή στο μοντέλο ανάπτυξης της αγοράς. Η NielsenIQ καταγράφει ότι η κατανάλωση δεν βασίζεται πλέον μόνο στις αυξήσεις τιμών, αλλά σε μεγαλύτερους όγκους πωλήσεων. Η ιδιωτική ετικέτα διατηρεί υψηλό μερίδιο αγοράς (24,3%), επιβεβαιώνοντας την προτίμηση των καταναλωτών σε πιο οικονομικές επιλογές. Παράλληλα, η προωθητική ένταση μειώθηκε κατά περίπου 20 μονάδες, χωρίς αυτό να ανακόψει τη ζήτηση, που παρέμεινε ισχυρή ακόμη και χωρίς εκπτώσεις.
Το καλοκαίρι του 2025 αποτυπώνεται έτσι ως περίοδος αντιθέσεων. Από τη μία πλευρά, οι αφίξεις και οι εισπράξεις αυξήθηκαν, ενισχύοντας το αποτύπωμα του τουρισμού στην ελληνική οικονομία. Από την άλλη, η ανακατανομή της κατανάλωσης ανέδειξε νέους κερδισμένους και χαμένους. Το λιανεμπόριο τροφίμων και τα μικρά καταστήματα βγήκαν ενισχυμένα, ενώ η εστίαση, εκτός κορυφαίων προορισμών, βρέθηκε υπό πίεση. Η συμπεριφορά των επισκεπτών δείχνει μια στροφή προς την πιο προσεκτική διαχείριση των εξόδων, που ίσως αντανακλά βαθύτερες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο οι ταξιδιώτες προσεγγίζουν τις διακοπές τους. Το ερώτημα είναι αν αυτή η τάση θα παγιωθεί ή αν πρόκειται για μια συγκυριακή προσαρμογή στις οικονομικές πιέσεις και τις συνθήκες της στιγμής.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
