Όταν οι δισεκατομμυριούχοι της τεχνολογίας ετοιμάζουν καταφύγια για την επόμενη μέρα, κάτι έχει ήδη καταρρεύσει… και δεν είναι η οικονομία!
Η Silicon Valley δεν κοιτά πλέον μόνο το μέλλον. Το φοβάται. Οι ίδιοι άνθρωποι που έχτισαν την ψηφιακή αυτοκρατορία του 21ου αιώνα επενδύουν τώρα δισεκατομμύρια στην επιβίωσή τους, σαν να προετοιμάζονται όχι για την επόμενη τεχνολογική επανάσταση, αλλά για το τέλος του πολιτισμού. Η λέξη prepping, δηλαδή η προετοιμασία για καταστροφή, έγινε επιχειρηματικό μοντέλο. Ο Ριντ Χόφμαν, συνιδρυτής του LinkedIn, έχει δηλώσει ότι περισσότεροι από το 50% των δισεκατομμυριούχων της τεχνολογίας έχουν έξοδο διαφυγής στη Νέα Ζηλανδία. Εκεί, εταιρείες όπως η Rising S Company πουλούν υπόγεια καταφύγια πολυτελείας, με ιδιωτικές γεννήτριες, αποθέματα τροφίμων, συστήματα καθαρισμού αέρα και –φυσικά– πρόσβαση στο διαδίκτυο. Το tech bunker, το τεχνολογικό καταφύγιο που υποκαθιστά τη βίλα, τη σιγουριά και -νομίζουν- και τον Θεό τον ίδιο, έγινε status symbol. Οι παλιοί έχτιζαν βίλες στο Μανχάταν, οι νέοι χτίζουν το μέλλον τους κάτω από τη γη.
Οι αποθήκες του φόβου
Η νέα μόδα της ελίτ δεν είναι οι επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη, αλλά τα υπόγεια. Στο Silicon Valley, οι συζητήσεις για startups έχουν αρχίσει να δίνουν τη θέση τους σε κουβέντες για καταφύγια, συστήματα αέρα, γεννήτριες και πυρηνική ανθεκτικότητα. Η επιβίωση έγινε premium προϊόν, με τιμή εισόδου που ξεκινά από εκατομμύρια δολάρια. Ο Πίτερ Τιλ, ο άνθρωπος που πίστεψε πρώτος στο Facebook και κήρυξε το τέλος της δημοκρατίας ως «ασύμβατης με την καινοτομία», έχει αγοράσει πάνω από 190 εκτάρια στη Νέα Ζηλανδία, με άδεια για υπόγειες εγκαταστάσεις και σύστημα αυτόνομης ύδρευσης. Εκεί σχεδιάζει ένα «καταφύγιο πολιτισμού», σα να λέμε έναν μικρό, ιδιωτικό κόσμο, σε περίπτωση παγκόσμιας κρίσης. Ο Σαμ Άλτμαν, ο ιδρυτής της OpenAI, έχει δηλώσει σε συνέντευξή του στο New Yorker ότι «κρατά έτοιμα όπλα, μάσκες και χρυσό» για την ημέρα που η τεχνητή νοημοσύνη ή μια πανδημία θα βγει εκτός ελέγχου. Ο Στιβ Χάφμαν, διευθύνων σύμβουλος του Reddit, έχει καταφύγιο πλήρως εξοπλισμένο με ηλιακή ενέργεια, γεννήτριες και αποθέματα φαγητού για μήνες. Ο Λάρι Έλισον, ιδρυτής της Oracle, έχει ξεπεράσει κάθε μέτρο, αγοράζοντας ολόκληρο νησί, το Lanai, στη Χαβάη, που είναι 365 τετραγωνικά χιλιόμετρα αυτάρκειας με ιδιωτική παραγωγή ενέργειας και καλλιέργειες. Είναι το δικό του ασφαλές και χωρίς καμία πρόσβαση βασίλειο σε περίπτωση που ο κόσμος καταρρεύσει. Ο meta και μέγας Μάρκ Ζάκερμπεργκ, χτίζει το δικό του φυσικό metaverse, με ένα υπερσύγχρονο συγκρότημα στη Χαβάη, αξίας 270 εκατομμυρίων δολαρίων, που διαθέτει υπόγειο καταφύγιο έκτακτης ανάγκης, συστήματα παρακολούθησης και αντιαεροπορική προστασία. Ο Τζεφ Μπέζος έχει δημιουργήσει ένα υπόγειο κέντρο επιβίωσης στο Τέξας, ενσωματωμένο γύρω από το Ρολόι Long Now, σχεδιασμένο να λειτουργεί για 10.000 χρόνια. Είναι το απόλυτο σύμβολο της φιλοδοξίας του να ελέγξει το χρόνο. Ο Μπιλ Γκέιτς, με τη σειρά του, φέρεται να διαθέτει bunker σε κάθε κατοικία του στις ΗΠΑ, στο Γουάσινγκτον, στην Καλιφόρνια και στο Ουαϊόμινγκ. Πρώην συνεργάτες ασφαλείας του επιβεβαιώνουν ότι οι χώροι αυτοί είναι εξοπλισμένοι με ιατρικά εργαστήρια, αποθήκες καυσίμων και απομονωμένα δίκτυα επικοινωνίας.
Το φαινόμενο billionaire bunkerism
Η αγορά των υπόγειων παραδείσων ευδοκιμεί. Εταιρείες όπως η Rising S Bunkers στο Τέξας και η Vivos Group στην Καλιφόρνια έχουν εκτιναχθεί σε πωλήσεις, προσφέροντας καταφύγια πολυτελείας με πισίνες, αίθουσες προβολής, ακόμη και τεχνητούς ουρανούς με προσομοιωμένο φως ημέρας. Ένα μεσαίο bunker κοστίζει περίπου 3 εκατομμύρια δολάρια, ενώ το πιο ακριβό της Rising S φτάνει τα 20 εκατομμύρια. Η Νέα Ζηλανδία, όπως ήδη, σημειώσαμε πιο πάνω, είναι το πιο μακρινό ασφαλές σημείο του πλανήτη, έχοντας γίνει ο επίγειος παράδεισος των φοβισμένων κροίσων. Οι τοπικές αρχές το γνωρίζουν, βλέποντας μεταξύ του 2015 και του 2022, τις αγορές ακινήτων από Αμερικανούς δισεκατομμυριούχους να έχουν αυξηθεί κατά 480%. Οι κάτοικοι μιλούν για «νέα αποικία των εύπορων», ενώ τα ακίνητα της ενδοχώρας μετατρέπονται σε ιδιωτικές βάσεις επιβίωσης, με γεωθερμική ενέργεια και βιολογικές καλλιέργειες. Το φαινόμενο έχει όνομα: billionaire bunkerism. Ένα νέο κοινωνικό ρήγμα, όπου η ελίτ αγοράζει την ελπίδα και η υπόλοιπη ανθρωπότητα απλώς περιμένει το τέλος online. Οι κατασκευές αυτές δεν είναι πλέον σύμβολα παρανοϊκού φόβου, αλλά μια μορφή ασφάλειας πολυτελείας, που πωλείται όπως άλλοτε οι βίλες και τα ιδιωτικά jets. Και κάπως έτσι ο φόβος έγινε νέα μορφή επένδυσης!
Η νέα θρησκεία της αυτοσυντήρησης
Πίσω από τις κλειστές πόρτες αυτών των υπόγειων πολυτελειών, η Silicon Valley οραματίζεται τη δική της εκδοχή παραδείσου. Δεν πρόκειται για φυγή από τον κόσμο, αλλά για επανεκκίνηση του κόσμου, με τους ίδιους στα ηνία. Ο Νταγκλας Ράσκωφ, κοινωνιολόγος και συγγραφέας του Survival of the Richest, περιγράφει πώς τον κάλεσαν δισεκατομμυριούχοι να τους συμβουλέψει «πώς να κρατήσουν ζωντανούς τους φρουρούς τους μετά το τέλος του κόσμου». Και βέβαια δεν ρώτησαν πώς να αποτρέψουν την κατάρρευση, αλλά πώς να τη διαχειριστούν! Η ιδεολογία της Silicon Valley βασίστηκε στην πίστη ότι η τεχνολογία σώζει. Σήμερα μετατρέπεται σε δόγμα που πιστεύει πως η τεχνολογία σώζει μόνο όσους μπορούν να την αγοράσουν. Ο φόβος του τέλους έγινε προνόμιο των λίγων. Το escape plan είναι η νέα μορφή ασφάλειας ζωής.
Η φαντασίωση του ελέγχου
Αυτό που πραγματικά αγοράζουν οι δισεκατομμυριούχοι δεν είναι προστασία από μια πυρηνική απειλή ή μια πανδημία. Είναι η ψευδαίσθηση του ελέγχου. Στον πυρήνα αυτής της παράνοιας βρίσκεται η αδυναμία αποδοχής του απρόβλεπτου. Η Silicon Valley έμαθε να μετρά, να προβλέπει και να ελέγχει τα πάντα. Όμως το χάος δεν κωδικοποιείται. Η ίδια λογική που έφτιαξε αλγόριθμους για να προβλέπουν τη συμπεριφορά των καταναλωτών προσπαθεί τώρα να προβλέψει την κατάρρευση της ανθρωπότητας. Και όσο πιο έξυπνοι γίνονται οι υπολογιστές, τόσο πιο φοβισμένοι φαίνονται οι δημιουργοί τους και τα καταφύγια επιβίωσης είναι το νέο λογισμικό άρνησης της θνητότητας με τη βιομηχανία της καταστροφής να αποδίδει. Το 2024, η αγορά προϊόντων doomsday prepping ή προετοιμασίας Αποκάλυψης, στις ΗΠΑ ξεπέρασε τα 11,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Εταιρείες τεχνολογίας πειραματίζονται με drones που θα μεταφέρουν εφόδια, με AI που θα προβλέπει φυσικές καταστροφές, με «έξυπνα» καταφύγια που λειτουργούν με blockchain πρόσβαση. Ο φόβος έγινε επιχειρηματική καινοτομία. Από τη μια πλευρά του κόσμου, άνθρωποι αναζητούν απαντήσεις για την ενεργειακή κρίση και την κλιματική κατάρρευση. Από την άλλη, οι πλουσιότεροι άνθρωποι στον πλανήτη ετοιμάζουν τις προσωπικές τους Κιβωτούς του Νώε, που αντί για ζώα, θα σώσουν δεδομένα και αντί για ελπίδα, θα διαφυλάξουν τους κωδικούς τους.
Όταν ο κόσμος τους, έχει, ήδη, τελειώσει
Η προετοιμασία για το τέλος είναι, στην πραγματικότητα, η παραδοχή ότι αυτός ο κόσμος δεν διορθώνεται. Όταν ο Ελον Μασκ μιλά για αποικίες στον Άρη, οραματίζεται ένα Plan B για όσους μπορούν να πληρώσουν το εισιτήριο. Η ιδέα ότι η ανθρωπότητα μπορεί να μετακομίσει αλλού είναι η πιο προνομιούχα ψευδαίσθηση της εποχής. Η Silicon Valley, που κάποτε πουλούσε αισιοδοξία, τώρα εμπορεύεται τρόμο. Κάθε κώδικας ασφάλειας, κάθε καταφύγιο, κάθε προσομοίωση του “τέλους” κρύβει την ίδια ενοχή του ότι αυτοί που δημιούργησαν το σύστημα γνωρίζουν πως δεν θα αντέξει. Ο πολιτισμός δεν χρειάζεται εξωτερικό εχθρό για να καταρρεύσει. Αρκεί να πάψουν οι δημιουργοί του να πιστεύουν σ’ αυτόν. Η Silicon Valley δεν φτιάχνει πια προϊόντα για να βελτιώσει τη ζωή, αλλά για να διασφαλίσει την επιβίωση. Η τεχνητή νοημοσύνη, οι αυτόνομες μεταφορές, οι αγορές δεδομένων, όλα συνδέονται με την ίδια αγωνία του ποιος θα επιβιώσει όταν το δίκτυο πέσει. Ο τεχνολογικός μεσσιανισμός έχει αντικατασταθεί από μια ψηφιακή αποκαλυπτική αφήγηση. Η επιβίωση έγινε ηθική. Το δικαίωμα στο μέλλον, προνόμιο. Οι εταιρείες που υπόσχονταν να ενώσουν την ανθρωπότητα χτίζουν τώρα τοίχους πιο γερους και πιο βαθιούς από ποτέ. Ο πολιτισμός της διασύνδεσης επιστρέφει στην απομόνωση. Ίσως η πραγματική κατάρρευση να μην είναι οικονομική, περιβαλλοντική ή τεχνολογική, αλλά ηθική. Για πρώτη φορά στην ιστορία, η ελίτ που δημιούργησε τον σύγχρονο κόσμο ετοιμάζεται να τον εγκαταλείψει. Όχι για να τον σώσει, αλλά για να σωθεί από αυτόν.
Η Silicon Valley έχτισε έναν πλανήτη που λειτουργεί σαν server και τώρα απλώς ετοιμάζεται να κάνει logout.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
