Η ηγεσία είναι συχνά ένα δύσκολο και μοναχικό μονοπάτι. Η ευθύνη που συνοδεύει τη θέση του επικεφαλής δεν περιορίζεται στη λήψη αποφάσεων, αλλά εκτείνεται σε κάθε πτυχή της λειτουργίας ενός οργανισμού. Όταν οι αποφάσεις αυτές καθορίζουν την πορεία μιας εταιρείας ή ενός συνόλου ανθρώπων, το βάρος τους γίνεται ακόμη πιο αισθητό. Ο ηγέτης καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα, στην ανάλυση των δεδομένων και στη διαίσθηση, στην ανάγκη για τόλμη και στον φόβο του λάθους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είναι εύκολο να απομονωθεί, να περιοριστεί σε έναν εσωτερικό διάλογο και να παραβλέψει εναλλακτικές οπτικές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καλύτερα αποτελέσματα.
Αυτός είναι ο λόγος που η ύπαρξη ενός critical friend, όπως αναφέρουν οι Forbes, αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για κάθε ηγέτη. Ο όρος περιγράφει έναν άνθρωπο που συνδυάζει την υποστήριξη με την ειλικρίνεια, την κατανόηση με τη διάθεση να προκαλέσει τον άλλον να σκεφτεί διαφορετικά. Ένας τέτοιος συνομιλητής μπορεί να προέρχεται είτε από τον στενό κύκλο της διοίκησης είτε από το εξωτερικό περιβάλλον. Μπορεί να είναι ένας έμπειρος μέντορας, ένας συνεργάτης με ανεξάρτητη σκέψη ή ακόμη και ένας επαγγελματίας σύμβουλος που λειτουργεί ως καθρέφτης του ηγέτη, χωρίς να επιδιώκει να επιβάλει τη δική του άποψη. Το ουσιώδες στοιχείο είναι ότι αυτή η σχέση στηρίζεται στην εμπιστοσύνη, στην εχεμύθεια και στον αμοιβαίο σεβασμό.
Ο critical friend δεν έχει ουσιαστικά ρόλο αντιπολιτευτικό, αλλά συμπληρωματικό. Είναι εκείνος που θα εντοπίσει τα αδύναμα σημεία μιας στρατηγικής, θα ρωτήσει αν οι στόχοι είναι ρεαλιστικοί και θα ζητήσει τεκμηρίωση για τις βασικές υποθέσεις που οδηγούν σε μια απόφαση. Θα φωτίσει τα τυφλά σημεία της σκέψης του ηγέτη και θα του υπενθυμίσει κινδύνους ή ευκαιρίες που ενδέχεται να έχει αγνοήσει. Θα επισημάνει πιθανές αντιφάσεις, θα ενθαρρύνει την αυτοκριτική και θα προσφέρει διαφορετικές προοπτικές με τρόπο που ενισχύει την καθαρότητα της κρίσης. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι θα το κάνει με σεβασμό, χωρίς ανταγωνισμό ή διάθεση επιβολής.
Η σχέση αυτή μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Σε κάποιες περιπτώσεις ο ρόλος του critical friend μπορεί να αναληφθεί από ένα μέλος του διοικητικού συμβουλίου ή από έναν συνάδελφο που κατέχει υψηλή θέση. Σε άλλες, ο ηγέτης μπορεί να αναζητήσει καθοδήγηση εκτός του οργανισμού, από κάποιον που έχει ήδη διανύσει παρόμοια πορεία και κατανοεί τα βάρη της ευθύνης. Υπάρχουν επίσης παραδείγματα ηγετών που επιλέγουν περισσότερους από έναν συνομιλητές, συνδυάζοντας διαφορετικές εμπειρίες και προσεγγίσεις. Στον σύγχρονο επιχειρηματικό κόσμο, όπου η τεχνολογία αλλάζει τη μάθηση και τη διασύνδεση, υπάρχουν ακόμη και πλατφόρμες που συνδέουν ηγέτες με μέντορες βάσει κοινών στόχων και αξιών.
Η χρησιμότητα ενός τέτοιου ανθρώπου φαίνεται πιο καθαρά σε περιόδους κρίσης ή αλλαγής. Όταν ένας ηγέτης καλείται να λάβει αποφάσεις για νέες επενδύσεις, για αναδιάρθρωση ή για επέκταση σε μια άγνωστη αγορά, ο critical friend μπορεί να θέσει τις σωστές ερωτήσεις. Μπορεί να ρωτήσει αν τα δεδομένα στα οποία βασίζεται η στρατηγική είναι επαρκή, αν έχουν προβλεφθεί οι πιθανοί κίνδυνοι, αν η ομάδα είναι έτοιμη να υποστηρίξει την αλλαγή ή αν υπάρχουν ασυμβατότητες μεταξύ στόχων και πόρων. Μέσα από αυτές τις ερωτήσεις, ο ηγέτης αναγκάζεται να ξανασκεφτεί, να αναλύσει, να επανεκτιμήσει τις επιλογές του και να δει το πρόβλημα από διαφορετική οπτική.
Η σχέση αυτή όμως δεν αφορά μόνο την ορθότητα των αποφάσεων.
Είναι, επίσης, ένας τρόπος να καλλιεργηθεί μια πιο υγιής κουλτούρα ηγεσίας. Όταν ένας ηγέτης δείχνει ότι αποδέχεται την ειλικρινή αμφισβήτηση, δίνει το παράδειγμα στους συνεργάτες του. Δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου η ανατροφοδότηση θεωρείται πολύτιμη και όχι απειλητική, όπου οι άνθρωποι αισθάνονται ότι μπορούν να εκφράσουν τη γνώμη τους χωρίς φόβο και όπου η αναζήτηση της βελτίωσης αποτελεί κοινό στόχο. Με αυτόν τον τρόπο η επιχείρηση αποκτά βαθύτερη ανθεκτικότητα και αναπτύσσει μια κουλτούρα μάθησης που προωθεί τη συνεργασία και τη δημιουργικότητα.
Η πρακτική του να έχει κανείς έναν critical friend δεν περιορίζεται στον επιχειρηματικό κόσμο. Υπάρχει εδώ και χρόνια στον αθλητισμό, στην πολιτική, ακόμη και στις τέχνες. Οι σπουδαίοι προπονητές βασίζονται σε ανθρώπους που τους λένε την αλήθεια όταν κάτι δεν λειτουργεί. Οι επιτυχημένοι πολιτικοί περιβάλλονται από συμβούλους που τους προστατεύουν από την αυταρέσκεια. Οι καλλιτέχνες αναζητούν συχνά ειλικρινείς συνομιλητές που τους βοηθούν να εξελιχθούν χωρίς να χάσουν την ταυτότητά τους. Σε κάθε περίπτωση, ο κοινός παρονομαστής είναι η ανάγκη για μια φωνή που συνδυάζει κατανόηση και αντικειμενικότητα.
Σε προσωπικό επίπεδο, η ύπαρξη ενός critical friend λειτουργεί σαν αντίβαρο στη μοναξιά της ηγεσίας. Υπενθυμίζει ότι κανείς δεν μπορεί να έχει όλες τις απαντήσεις, ότι η αμφιβολία δεν είναι αδυναμία αλλά ένδειξη ωριμότητας και ότι η μάθηση είναι μια συνεχής διαδικασία. Ο critical friend δεν είναι εκεί για να πει τι πρέπει να γίνει, αλλά για να βοηθήσει τον ηγέτη να ανακαλύψει ο ίδιος την καλύτερη λύση. Είναι μια σχέση που προάγει τη διορατικότητα, την αυτογνωσία και την ψυχραιμία.
Σε έναν κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και όπου η πίεση για άμεση λήψη αποφάσεων είναι διαρκής, η αξία της ειλικρινούς, στοχαστικής συνομιλίας είναι ανεκτίμητη. Ένας ηγέτης που έχει το θάρρος να ακούσει, να δεχθεί κριτική και να αμφισβητήσει τον εαυτό του είναι εκείνος που μπορεί να εξελιχθεί πραγματικά. Γιατί τελικά η διαφορά ανάμεσα στην καλή και τη σπουδαία ηγεσία δεν βρίσκεται μόνο στις αποφάσεις που λαμβάνονται, αλλά και στους ανθρώπους που ο ηγέτης επιλέγει να έχει δίπλα του όταν τις παίρνει.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
