Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φέρνει στο τραπέζι ένα νέο μέτρο που αναμένεται να προκαλέσει έντονες συζητήσεις στο πεδίο του ηλεκτρονικού εμπορίου και της διεθνούς ανταγωνιστικότητας. Συγκεκριμένα, προτείνει την επιβολή τέλους, ύψους 2 ευρώ, σε κάθε εισαγόμενο δέμα μικρής αξίας που καταφθάνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ανεξαρτήτως του τελικού αποδέκτη ή της χώρας προέλευσης. Παρότι το μέτρο χαρακτηρίζεται οριζόντιο, ο βασικός του αποδέκτης είναι σαφής και αφορά τις κινεζικές πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου, όπως η Shein και η Temu, οι οποίες έχουν κατακλύσει την ευρωπαϊκή αγορά με φθηνά προϊόντα, κατά κανόνα χωρίς δασμούς ή ουσιαστικούς ελέγχους.
Η λογική πίσω από την πρόταση της Κομισιόν είναι πολυεπίπεδη. Αφενός, επιδιώκει να χρηματοδοτήσει την ενίσχυση των τελωνειακών ελέγχων που κρίνονται πλέον αναγκαίοι, καθώς ο όγκος εισαγόμενων δεμάτων έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Το 2023 μόνο, περισσότερα από 4,6 δισεκατομμύρια πακέτα χαμηλής αξίας εισήχθησαν στην ΕΕ, με τη συντριπτική πλειονότητα να προέρχεται από κινεζικές πλατφόρμες. Αυτή η αθρόα, και συχνά κατακερματισμένη, ροή εισαγωγών καθιστά δύσκολη την επιτήρηση των ποιοτικών, φορολογικών και καταναλωτικών προδιαγραφών που ισχύουν για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Αφετέρου, η πρόταση εντάσσεται σε ένα πλαίσιο αντίδρασης στον αθέμιτο ανταγωνισμό, καθώς οι κινεζικές εταιρείες εκμεταλλεύονται τα υπάρχοντα «κενά» στο ευρωπαϊκό τελωνειακό δίκτυο. Μέχρι σήμερα, δεκάδες εκατομμύρια πακέτα εισέρχονταν στην Ευρώπη σε καθημερινή βάση, επωφελούμενα από κανονιστικές εξαιρέσεις λόγω χαμηλής δηλωμένης αξίας, χωρίς να καταβάλλονται αναλογικοί φόροι, τέλη ή να εφαρμόζονται οι ίδιες απαιτήσεις ελέγχου που ισχύουν για τις εγχώριες επιχειρήσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο να μειώνεται η φορολογική βάση των κρατών-μελών, αλλά και να πλήττεται η βιωσιμότητα μικρομεσαίων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, οι οποίες δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τις τιμές ή τους όρους παράδοσης αυτών των γιγάντων του διαδικτύου.
Η διείσδυση της Κίνας στην ευρωπαϊκή αγορά μέσω e-commerce δεν είναι τυχαία, αλλά αποτελεί στρατηγική επιλογή. Μεγάλες κινεζικές πλατφόρμες, οι οποίες δέχονται άμεσα ή έμμεσα κρατική στήριξη, επεκτείνονται σε αγορές όπου το ρυθμιστικό περιβάλλον τους επιτρέπει να λειτουργούν χωρίς ουσιαστικά εμπόδια. Η Ευρώπη – λόγω της ανοιχτής φύσης της, των πολλών εθνικών κανονιστικών συστημάτων και της καθυστέρησης σε κοινές ψηφιακές πολιτικές – έχει αποδειχθεί προνομιακό πεδίο για τέτοιου είδους επιχειρηματικά μοντέλα. Με εργαλεία όπως dropshipping, απευθείας πωλήσεις από αποθήκες στην Κίνα και κατακερματισμένες παραγγελίες, εταιρείες, όπως η Shein και η Temu, παρακάμπτουν τη συλλογική ρύθμιση και συχνά μετακυλούν κόστη στους καταναλωτές και στις δημόσιες αρχές των χωρών-υποδοχής.
Επιπλέον, η πρόταση έρχεται σε μια περίοδο διεθνούς εμπορικής έντασης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να αυξήσουν σημαντικά τους δασμούς σε κινεζικά προϊόντα, κάτι που ωθεί πολλές κινεζικές εταιρείες να στραφούν περισσότερο προς την Ευρώπη ως εναλλακτική και πιο ανεκτική αγορά. Οι Βρυξέλλες, βλέποντας αυτή την ανακατανομή δυνάμεων, επιδιώκουν να προστατεύσουν προληπτικά την εσωτερική αγορά. Το τέλος των 2 ευρώ, δεν είναι τόσο ένα εργαλείο εσόδων, όσο ένα ρυθμιστικό «φράγμα», ένα συμβολικό και λειτουργικό μέτρο για να καταστήσει λιγότερο συμφέρουσα την άναρχη μαζική εξαγωγή φθηνών προϊόντων στην ΕΕ, χωρίς αντίκρισμα σε όρους εποπτείας, ποιότητας και ανταποδοτικότητας.
Η Γαλλία ήταν η πρώτη χώρα που κατέθεσε επισήμως παρόμοια πρόταση στα ευρωπαϊκά όργανα στα τέλη Απριλίου, κάνοντας λόγο για την ανάγκη επιβολής ενός «τέλους διαχείρισης» σε κάθε μικρό δέμα. Η πρωτοβουλία υποστηρίχθηκε από άλλες χώρες του πυρήνα της ΕΕ, με κοινό σκεπτικό την ανάγκη ρύθμισης της ροής των εισαγωγών μικρής αξίας, οι οποίες δεν είναι ούτε αμελητέες σε όγκο ούτε αθώες σε επιπτώσεις. Στην ουσία, η Ευρώπη έρχεται αντιμέτωπη με ένα νέο μοντέλο «ψηφιακού οικονομικού αποικισμού», όπου η κατανάλωση καθοδηγείται από έξω-ευρωπαϊκούς γίγαντες, χωρίς όμως η ίδια η ήπειρος να διατηρεί τον έλεγχο των όρων.
Εφόσον η πρόταση της Κομισιόν προχωρήσει και εγκριθεί από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα αποτελέσει ένα σημαντικό προηγούμενο για την ψηφιακή φορολογία και εμπορική πολιτική της ΕΕ. Ενδέχεται να αλλάξει τους όρους λειτουργίας για πολλές πλατφόρμες, να προκαλέσει αλλαγές στα κόστη μεταφοράς και – ενδεχομένως – να επαναφέρει τις ισορροπίες υπέρ των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που λειτουργούν υπό αυστηρότερο πλαίσιο.
Το διακύβευμα πλέον ξεπερνά τα 2 ευρώ ανά δέμα. Είναι η συνολική θέση της Ευρώπης σε έναν κόσμο όπου το εμπόριο δεν είναι πια μόνο ανταλλαγή προϊόντων, αλλά μέσο γεωοικονομικής επιρροής.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
