Μπορεί η παγκόσμια οικονομία να βρίσκεται σε τροχιά αβεβαιότητας και οι κυβερνήσεις να προειδοποιούν για κινδύνους ύφεσης, ωστόσο για μια μικρή ομάδα ανθρώπων το 2024 ήταν μια ακόμη χρονιά μεγάλων κερδών.
Σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση της Oxfam, οι δέκα πιο πλούσιοι Αμερικανοί αύξησαν τη συνολική τους περιουσία κατά 365 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε μόλις έναν χρόνο. Αυτό σημαίνει πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια την ημέρα.
Πρόκειται για ένα νούμερο που ξεπερνά κάθε φαντασία, ιδιαίτερα αν συγκριθεί με τα εισοδήματα της συντριπτικής πλειοψηφίας των εργαζομένων στις ΗΠΑ. Ο μέσος Αμερικανός εργαζόμενος, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, κέρδισε λίγο πάνω από 50.000 δολάρια το 2023. Με αυτόν τον ρυθμό, θα χρειαζόταν 726.000 χρόνια για 10 Αμερικανούς να συγκεντρώσουν το ίδιο ποσό που απέκτησαν δέκα δισεκατομμυριούχοι μέσα σε δώδεκα μήνες.
Στην κορυφή των κερδισμένων βρίσκεται ο Ίλον Μασκ. Ο ισχυρός άνδρας της Tesla και της SpaceX είδε την περιουσία του να εκτοξεύεται κατά 186,1 δισ. δολάρια μέσα στο έτος, ξεπερνώντας το μισό των συνολικών κερδών της πρώτης δεκάδας. Μαζί του, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, οι κληρονόμοι της Walmart, Ρομπ και Τζιμ Γουόλτον, και ο Γουόρεν Μπάφετ, που είδαν επίσης τις περιουσίες τους να ενισχύονται δεκάδες δισεκατομμύρια.
Απέναντι σε αυτά τα αστρονομικά ποσά, στέκονται κοινωνίες που προσπαθούν να ανασάνουν. Η Oxfam προειδοποιεί ότι η ανισότητα βαθαίνει με ραγδαίους ρυθμούς, και η ψαλίδα ανάμεσα στους υπερπλούσιους και την υπόλοιπη κοινωνία ανοίγει διαρκώς. Οι φτωχότεροι δίνουν μάχη για να ανταπεξέλθουν στο αυξανόμενο κόστος ζωής, την ανεργία και τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, την ώρα που μια πολύ μικρή ομάδα πλουτίζει με ρυθμούς που μοιάζουν εξωπραγματικοί.
Κι αν τα παραπάνω προκαλούν εντύπωση, η πολιτική διάσταση της ανισότητας τα κάνει ακόμη πιο ανησυχητικά. Η Oxfam σημειώνει ότι το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που προωθείται στις ΗΠΑ –με τη στήριξη Ρεπουμπλικανών και του Ντόναλντ Τραμπ– όχι μόνο δεν περιορίζει τις ανισότητες, αλλά αντίθετα τις ενισχύει. Το νομοσχέδιο, γνωστό ως “One Big Beautiful Bill Act”, προβλέπει γενναίες φοροαπαλλαγές για τα υψηλά εισοδήματα, ενώ παράλληλα φέρνει περικοπές σε βασικά κοινωνικά προγράμματα, όπως το Medicaid και τα κουπόνια τροφίμων. Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO), θα είναι οι πλούσιοι να γίνουν πλουσιότεροι και οι φτωχότεροι να χάσουν ακόμη και όσα ελάχιστα έχουν.
Η Oxfam εκτιμά ότι τα δύο τρίτα των συνολικών ωφελειών από την εφαρμογή του νομοσχεδίου θα καταλήξουν στο πλουσιότερο 10% των Αμερικανών, ενώ τα φτωχότερα νοικοκυριά θα δουν μείωση εισοδημάτων έως και 4% μέχρι το 2033. Την ίδια ώρα, διακεκριμένοι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι αν αυτός ο κύκλος δεν ανακοπεί, το οικονομικό μοντέλο των ΗΠΑ κινδυνεύει να αποσταθεροποιηθεί.
Σε αυτό το πλαίσιο, προοδευτικοί πολιτικοί και οργανώσεις όπως η Oxfam, επαναφέρουν στο προσκήνιο την ιδέα της φορολόγησης του πλούτου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της οργάνωσης, ένας ετήσιος φόρος μόλις 3% στον πλούτο που ξεπερνά το 1 δισ. δολάρια θα μπορούσε να αποφέρει 50 δισ. δολάρια ετησίως, αρκετά για να εξασφαλιστεί επισιτιστική βοήθεια σε 22,5 εκατομμύρια ανθρώπους για έναν ολόκληρο χρόνο.
Όμως ο δρόμος προς τη φορολόγηση του πλούτου είναι γεμάτος εμπόδια. Η εκτίμηση της πραγματικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων δεν είναι πάντα εύκολη, ενώ υπάρχουν και νομικά εμπόδια, καθώς αρκετοί συνταγματολόγοι αμφισβητούν αν ένας τέτοιος φόρος μπορεί να επιβληθεί χωρίς αλλαγή του νομικού πλαισίου.
Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν οι κοινωνίες –και ειδικά οι δημοκρατίες– μπορούν να αντέξουν μια τέτοια συγκέντρωση πλούτου και εξουσίας στα χέρια ελάχιστων. Γιατί, όταν οι ανισότητες ξεφεύγουν από κάθε λογική, αυτό που διακυβεύεται δεν είναι μόνο η οικονομία. Είναι η ίδια η συνοχή και το μέλλον της ίδιας της κοινωνίας.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
