Σε παγκόσμιο επίπεδο, η προστασία του περιβάλλοντος έχει αναδειχθεί σε κρίσιμο ζήτημα για τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και τις κοινωνίες. Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης, από την απώλεια βιοποικιλότητας και την κλιματική αλλαγή έως τη ρύπανση και την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, έχουν οδηγήσει σε ένα νέο κύμα δράσεων και τάσεων που φιλοδοξούν να ανατρέψουν τη σημερινή πορεία. Οι βασικές παγκόσμιες τάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος διαμορφώνονται γύρω από μια σειρά καινοτόμων, θεσμικών και κοινωνικών αλλαγών.
Μία από τις πλέον κυρίαρχες τάσεις είναι η μετάβαση στην κυκλική οικονομία. Σε αντίθεση με το γραμμικό μοντέλο «παίρνω-καταναλώνω-απορρίπτω», η κυκλική οικονομία στοχεύει στην επαναχρησιμοποίηση προϊόντων, την ανάκτηση υλικών και τη μείωση των αποβλήτων. Οι επιχειρήσεις ενσωματώνουν ολοένα και περισσότερο πρακτικές κυκλικότητας στην παραγωγή τους, ενώ κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμοί υιοθετούν σχετικές πολιτικές. Αυτό έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ανακύκλωσης, στην εμφάνιση αγορών δεύτερης χρήσης και στην αλλαγή των καταναλωτικών προτύπων, ιδίως στις νεότερες γενιές.
Παράλληλα, η ενσωμάτωση της φύσης στις επιχειρηματικές στρατηγικές γίνεται όλο και πιο ορατή. Εταιρείες αναγνωρίζουν πως η προστασία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας δεν είναι μόνο ηθική υποχρέωση, αλλά και επένδυση στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους. Αναγεννητικές γεωργικές πρακτικές, αποκατάσταση φυσικών τοπίων, πράσινες υποδομές και βιώσιμος τουρισμός είναι μερικές από τις εφαρμογές που υλοποιούνται παγκοσμίως. Αυτή η προσέγγιση υποστηρίζεται και από αυξανόμενο επενδυτικό ενδιαφέρον για περιβαλλοντικά βιώσιμα έργα.
Σημαντική είναι η διεθνής προσπάθεια για προστασία των ωκεανών. Με πρωτοβουλίες, όπως η διάσκεψη του ΟΗΕ στη Νίκαια και η προώθηση της συμφωνίας BBNJ για τις θαλάσσιες περιοχές, πέρα από τις εθνικές δικαιοδοσίες, επιδιώκεται η θέσπιση δεσμευτικών κανόνων για την αντιμετώπιση της υπεραλίευσης, της θαλάσσιας ρύπανσης και των απειλών από εξορυκτικές δραστηριότητες. Η θάλασσα παύει να είναι ο αόρατος αποδέκτης των αποβλήτων και αναγνωρίζεται ως ζωτικός οικολογικός πόρος.
Η ενεργειακή μετάβαση αποτελεί θεμέλιο λίθο της περιβαλλοντικής στρατηγικής διεθνώς. Οι επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αυξάνονται εκθετικά, με χώρες, όπως η Κίνα, να ηγούνται στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, ανεμογεννητριών και υβριδικών συστημάτων. Η αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας, η αποθήκευση σε μπαταρίες, αλλά και τα μικροδίκτυα ενέργειας μεταμορφώνουν το ενεργειακό τοπίο, μειώνοντας την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια.
Η προστασία του περιβάλλοντος προϋποθέτει διεθνή συνεργασία. Παρά τις γεωπολιτικές προκλήσεις, πολυμερείς πρωτοβουλίες και συμφωνίες συνεχίζουν να λειτουργούν ως καταλύτες για τη λήψη μέτρων, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη Συμφωνία του Παρισιού και τη Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα. Όλο και περισσότερες χώρες ενσωματώνουν στόχους για την προστασία του 30% της χερσαίας και θαλάσσιας επικράτειάς τους έως το 2030.
Η αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης βρίσκεται επίσης ψηλά στην ατζέντα. Πρωτοβουλίες για τη μείωση της παραγωγής και κατανάλωσης πλαστικών, την απαγόρευση των πλαστικών μίας χρήσης και την ενίσχυση των συστημάτων ανακύκλωσης υλοποιούνται σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Ο ΟΗΕ προχωρά στη σύναψη διεθνούς συμφωνίας κατά των πλαστικών αποβλήτων, που θα μπορούσε να επηρεάσει δραστικά τη βιομηχανία συσκευασίας και κατανάλωσης.
Συνολικά, οι παγκόσμιες τάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος αναδεικνύουν την ανάγκη για βαθιές αλλαγές στο παραγωγικό, θεσμικό και κοινωνικό μοντέλο. Ο δρόμος προς τη βιωσιμότητα δεν είναι εύκολος ούτε γρήγορος, αλλά η κατεύθυνση είναι σαφής κι αφορά ένα μέλλον όπου το περιβάλλον παύει να αγνοείται και αναγνωρίζεται ως βασικό στοιχείο της ανθρώπινης προόδου και ευημερίας.
Ωστόσο, οι πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις δημιουργούν ανησυχίες για επιβράδυνση αυτών των προσπαθειών. Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ συνοδεύεται από την αποχώρηση της χώρας από τη Συμφωνία του Παρισιού και από εκτεταμένες περικοπές σε προγράμματα περιβαλλοντικής παρακολούθησης και καθαρής ενέργειας. Στην Ευρώπη, η ενίσχυση των αμυντικών δαπανών, ιδίως μέσω του σχεδίου “ReArm Europe”, ενδέχεται να αποσπάσει κρίσιμους πόρους από την πράσινη μετάβαση. Παράλληλα, μελέτες εκτιμούν ότι οι αυξημένες στρατιωτικές δραστηριότητες μπορούν να προσθέσουν δεκάδες εκατομμύρια τόνους CO₂ ετησίως στο παγκόσμιο ισοζύγιο εκπομπών.
Η προστασία του περιβάλλοντος προϋποθέτει διεθνή συνεργασία. Παρά τις γεωπολιτικές προκλήσεις, πολυμερείς πρωτοβουλίες και συμφωνίες συνεχίζουν να λειτουργούν ως καταλύτες για τη λήψη μέτρων. Όλο και περισσότερες χώρες ενσωματώνουν στόχους για την προστασία του 30% της χερσαίας και θαλάσσιας επικράτειάς τους έως το 2030
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
