Aν γύριζε κανείς στο μακρινό 1932, θα έβλεπε ότι οι άνθρωποι που γεννήθηκαν στην Ελλάδα τη συγκεκριμένη χρονιά, ήταν κατά πολύ περισσότεροι από εκείνους που εγκατέλειψαν τον μάταιο τούτο κόσμο. Σήμερα βέβαια τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά και οι αιτίες που προκαλούν το δημογραφικό πολλές και διαφορετικές.
Σε μεγάλο βαθμό όμως είναι και απόρροια πολιτικών που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια αλλά και της δεκαετούς οικονομικής κρίσης. Παράγοντες που δημιούργησαν ανασφάλεια στους νέους ανθρώπους και τα ζευγάρια, αποφεύγοντας να κάνουν παιδιά. Ταυτόχρονα βέβαια έχει αλλάξει ο τρόπος ζωής, καθώς οι σημερινοί εν δυνάμει γονείς έχουν πληθώρα δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων, που κατακλύζουν την καθημερινότητά τους και η έλευση ενός παιδιού συχνά θεωρείται από αρκετούς ως ευθύνη στην οποία δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν. Αλλά και στοιχείο της κατακρύμνισης της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων του σήμερα, είναι η έλλειψη πίστης από πολλούς millennials η εκπροσώπους της γενιάς Gen Z, ότι μπορούν να τα καταφέρουν ή να προχωρήσουν μαζί με τον άλλο για αρκετά χρόνια υπό την ίδια στέγη. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η αναλογία διαζυγίων ανά 100 γάμους το 2024, ήταν 42,4. Σε αυτό το περιβάλλον, η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοίνωσε τα προσωρινά στατιστικά στοιχεία για τη φυσική κίνηση πληθυσμού στην Ελλάδα για το έτος 2024, βάσει των ληξιαρχικών πράξεων που εκδίδονται από τις αρμόδιες δημοτικές αρχές και καταχωρίζονται στο πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Εσωτερικών.
Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν με δραματικό τρόπο τη διαρκώς επιδεινούμενη δημογραφική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία.
Κατακόρυφη πτώση στις γεννήσεις – Νέο ιστορικό χαμηλό
Το 2024 καταγράφηκαν 68.467 γεννήσεις (35.216 αγόρια και 33.251 κορίτσια), σημειώνοντας μείωση 4,2% σε σχέση με το 2023, όπου οι γεννήσεις ήταν 71.455. Πρόκειται για τον χαμηλότερο αριθμό γεννήσεων που έχει καταγραφεί στην Ελλάδα από το 1932, βάσει των διαθέσιμων στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ. Ταυτόχρονα όμως καταγράφηκαν και 126.916 θάνατοι.
Για λόγους σύγκρισης αναφέρουμε:
-Το 1980 οι γεννήσεις ανέρχονταν σε 148.134
-Το 2000 ήταν 103.274
-Το 2015, χρονιά έντονης κρίσης, έπεσαν στις 91.847
-Το 2020, στην αρχή της πανδημίας, οι γεννήσεις ήταν 84.764
Οι θάνατοι εξακολουθούν να υπερβαίνουν τις γεννήσεις – Μικρή μείωση φέτος
Το 2024 καταγράφηκαν 126.916 θάνατοι (64.144 άνδρες και 62.772 γυναίκες), μειωμένοι κατά 0,9% σε σχέση με το 2023 (128.101). Παρά τη μικρή πτώση, οι θάνατοι συνεχίζουν να υπερβαίνουν κατά πολύ τις γεννήσεις, με αποτέλεσμα η φυσική μεταβολή του πληθυσμού να είναι αρνητική κατά -58.449 άτομα.
Αυτό είναι το 14ο συνεχόμενο έτος αρνητικής φυσικής μεταβολής, φαινόμενο που ξεκίνησε το 2011 και έκτοτε εντείνεται:
-2015: -29.336
-2017: -35.942
-2019: -41.198
-2021: -58.558
-2022: -64.697 (χειρότερο έτος)
-2024: -58.449
Η συνολική μείωση πληθυσμού από φυσικά αίτια ξεπερνά τις 500.000 απώλειες από το 2011 μέχρι σήμερα.
Παράλληλα, αυξάνεται και η βρεφική θνησιμότητα, με τον σχετικό δείκτη να ανεβαίνει από 3,5 το 2023 σε 3,8 θανάτους βρεφών κάτω του έτους ανά 1.000 γεννήσεις το 2024, γεγονός που αποδίδεται σε ελλείψεις στη μητρική φροντίδα και τις υποδομές υγείας.
Μείωση γάμων – Αύξηση διαζυγίων
Το 2024 τελέστηκαν 36.649 γάμοι, μειωμένοι κατά 9,2% σε σχέση με το 2023 (40.351). Από αυτούς, οι 19.695 ήταν θρησκευτικοί και οι 16.954 πολιτικοί. Πρόκειται για μία από τις χαμηλότερες ετήσιες καταγραφές γάμων στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες.
Ανάλογη τάση καταγράφεται και στα σύμφωνα συμβίωσης, τα οποία ανήλθαν σε 14.486, μειωμένα κατά 3,9% σε σχέση με το 2023 (15.069). Από αυτά, 192 αφορούν ζευγάρια ανδρών και 96 ζευγάρια γυναικών, αποτυπώνοντας την αυξανόμενη κοινωνική αποδοχή των ομόφυλων ενώσεων.
Αντίθετα, τα διαζύγια αυξήθηκαν κατά 2,8%, φτάνοντας τις 15.532 το 2024, από 15.114 το προηγούμενο έτος. Το 82,4% ήταν συναινετικά, το 12,1% κατ’ αντιδικία, ενώ για το 5,4% δεν δηλώθηκε ο τύπος.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι το 66,4% των διαζυγίων αφορούσε γάμους διάρκειας άνω των 10 ετών, γεγονός που μαρτυρά δομικές αλλαγές στη σταθερότητα της οικογένειας.
Η αναλογία διαζυγίων ανά 100 γάμους αυξήθηκε επίσης και διαμορφώθηκε στο 42,4, όταν:
Το 2023 ήταν 37,5
Το 2022: 33,4
Το 2021: 34,2
Το 2020: 41,2
Το δημογραφικό ως εθνικό πρόβλημα πρώτης γραμμής
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαιώνουν ότι το δημογραφικό αποτελεί τη σοβαρότερη μακροπρόθεσμη απειλή για την κοινωνική συνοχή, την αγορά εργασίας, το ασφαλιστικό σύστημα και τη βιωσιμότητα των περιφερειών.
Με τη γήρανση του πληθυσμού να επιτείνεται, τις γεννήσεις να μειώνονται κάθε χρόνο και τους νέους να μεταναστεύουν, ειδικοί και δημογραφολόγοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για άμεση χάραξη εθνικής στρατηγικής δημογραφικής πολιτικής.
Μεταξύ των μέτρων που προτείνονται είναι:
Η ενίσχυση των νέων οικογενειών και των εργαζόμενων γονέων
Η πρόσβαση σε ποιοτική δημόσια προσχολική φροντίδα
Η στήριξη της γονιμότητας μέσω φορολογικών κινήτρων και επιδομάτων
Η πολιτική επαναπατρισμού νέων Ελλήνων του εξωτερικού
Το δημογραφικό δεν είναι πια πρόβλημα του μέλλοντος αλλά αποτελεί ίσως μία από τις σοβαρότερες κρίσεις της περιόδου που διανύουμε. Χωρίς άμεσες, στοχευμένες και συνεκτικές πολιτικές, η Ελλάδα δείχνει να έχει εισέλθει ήδη σε τροχιά πληθυσμιακής συρρίκνωσης χωρίς επιστροφή.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
