Είναι κοινώς αποδεκτό ότι ορισμένα τρόφιμα δεν αποτελούν απλώς προϊόντα αλλά κομμάτια μιας ολόκληρης κουλτούρας. Κουβαλάνε μέσα τους τον τόπο, την ιστορία, την παράδοση και τους ανθρώπους που τα δημιούργησαν.
Η χώρα μας, με τη βαθιά γευστική παράδοση έχει καταφέρει να κατοχυρώσει πολλά από αυτά ως ΠΟΠ, δηλαδή με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης.
Η φράση μπορεί να ακούγεται τεχνική, όμως στην πραγματικότητα είναι κάτι βαθιά ανθρώπινο και ουσιαστικό.
Πρόκειται για προϊόντα που παράγονται σε μια συγκεκριμένη περιοχή, με παραδοσιακές μεθόδους, ακολουθώντας κανόνες που διασφαλίζουν την αυθεντικότητά τους. Κάθε ΠΟΠ προϊόν κουβαλά τη γεύση ενός τόπου.
Και αυτή η γεύση, σήμερα, δεν αποτελεί απλώς ένα κομμάτι της παράδοσης αλλά και ένα πολύτιμο οικονομικό κεφάλαιο.
Η ταυτότητα ως σφραγίδα ποιότητας
Ο θεσμός των ΠΟΠ προϊόντων δημιουργήθηκε για να προστατεύει μοναδικές παραγωγές από απομιμήσεις και για να διασφαλίζει την αυθεντικότητα της προέλευσης.
Όταν ένα προϊόν φέρει τη σήμανση ΠΟΠ, σημαίνει ότι έχει παραχθεί και μεταποιηθεί σε μια συγκεκριμένη περιοχή, με συγκεκριμένες τεχνικές και προδιαγραφές. Δεν πρόκειται για μια τυπική τυπική διαδικασία αλλά για μια δήλωση ταυτότητας που εξασφαλίζει την υψηλή ποιότητα και την αυθεντικότητα του προϊόντος. .
Για αυτό άλλωστε, για τον καταναλωτή, η ένδειξη ΠΟΠ αποτελεί εγγύηση ποιότητας και εμπιστοσύνης, ενώ για τον παραγωγό, είναι ένα εργαλείο εξωστρέφειας, κύρους και οικονομικής ενίσχυσης.
Φυσικά αντίκτυπος υπάρχει και για τη χώρα συνολικά, καθώς κάθε ΠΟΠ προϊόν αποτελεί ένα ισχυρό brand με παγκόσμια απήχηση. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα διαθέτει δεκάδες ΠΟΠ προϊόντα, καταλαμβάνοντας εξέχουσα θέση στον ευρωπαϊκό χάρτη της παραδοσιακής παραγωγής.
Οι πρωταγωνιστές των ελληνικών ΠΟΠ προϊόντων
Ανάμεσα στα πιο εμβληματικά ΠΟΠ προϊόντα της χώρας, η φέτα ξεχωρίζει με διαφορά. Είναι αναγνωρίσιμη σε κάθε γωνιά του κόσμου και συνδέεται άρρηκτα με την ελληνική κουζίνα. Παράγεται αποκλειστικά στην Ελλάδα από πρόβειο ή και λίγο κατσικίσιο γάλα, με συγκεκριμένες τεχνικές που μεταφέρονται εδώ και γενιές.
Δε θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η φέτα αποτελεί ένα κομμάτι του γευστικού πολιτισμού μας. Συνοδεύει σαλάτες, μαγειρευτά και ψητά, έχει ταυτιστεί με τη μεσογειακή διατροφή και αποτελεί το δημοφιλέστερο εξαγώγιμο ελληνικό τυρί.
Στην ίδια κατηγορία ξεχωρίζει το ελαιόλαδο Καλαμάτας, ένα προϊόν που δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις στους γνώστες της γαστρονομίας. Η πλούσια φρουτώδης γεύση του και η εξαιρετικά χαμηλή οξύτητα το κατατάσσουν στα κορυφαία ελαιόλαδα του κόσμου. Το ελαιόλαδο δεν είναι μόνο βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής· είναι και ένας από τους ισχυρότερους πυλώνες των ελληνικών εξαγωγών.
Ιδιαίτερη θέση κατέχει και η Μαστίχα Χίου, ένα μοναδικό προϊόν που παράγεται αποκλειστικά σε ορισμένα χωριά της Χίου. Η μαστίχα κουβαλάει στο dna της την παράδοση ετών, μια τελετουργία και ιστορία αιώνων. Από την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι σήμερα, η παραγωγή της γίνεται με χειρωνακτικό τρόπο, μέσα σε αυστηρά καθορισμένα όρια. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο την καθιστά ένα πραγματικό παγκόσμιο διαμάντι.
Στην πλούσια παλέτα των ελληνικών ΠΟΠ προϊόντων ξεχωρίζουν επίσης, μεταξύ άλλων, η Γραβιέρα Κρήτης, το Κασέρι, η Σφέλα, ο Κρόκος Κοζάνης, τα Φασόλια Πρεσπών, η Σταφίδα Βοστίτσα, το Φιστίκι Αίγινας και πολλά ακόμη.
Η βαθιά σύνδεση με τον τόπο
Το καθένα από αυτά κουβαλά μια διαφορετική ιστορία. Άλλο είναι προϊόν κτηνοτροφίας, άλλο γεωργίας, άλλο ειδικών συνθηκών μικροκλίματος που δεν μπορούν να αναπαραχθούν αλλού. Όλα όμως έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό που δεν είναι άλλο από τη βαθιά σύνδεση με τον τόπο τους.
Άλλωστε, πίσω από κάθε ΠΟΠ προϊόν υπάρχει ένας τόπος και μια κοινότητα που κρατά ζωντανή την παράδοση. Στη Χίο, οι μαστιχοπαραγωγοί συνεχίζουν μια τέχνη που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά.
Στις Πρέσπες, οι παραγωγοί φασολιών διατηρούν μια γεωργική πρακτική που έχει διαμορφωθεί από το μικροκλίμα και το υψόμετρο της περιοχής. Στην Κρήτη, οι τυροκόμοι εξακολουθούν να παρασκευάζουν γραβιέρα με μεθόδους που δύσκολα μεταφέρονται σε βιομηχανική κλίμακα χωρίς να χαθεί η ψυχή του προϊόντος.
Αυτός ο συνδυασμός ανθρώπου, γης και τεχνικής δημιουργεί προϊόντα που δεν αντιγράφονται. Δεν είναι μόνο θέμα συνταγής αλλά και θέμα περιβάλλοντος, συνθηκών και γνώσης. Και αυτή η μη αναπαραγωγιμότητα είναι που δίνει στα ελληνικά ΠΟΠ προϊόντα την ξεχωριστή τους αξία.
Η εξωστρέφεια που φέρνει ανάπτυξη
Τα τελευταία χρόνια, η παρουσία των ελληνικών ΠΟΠ προϊόντων στις διεθνείς αγορές έχει ενισχυθεί εντυπωσιακά. Το ελαιόλαδο, η φέτα και το κρασί βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των εξαγωγών, αλλά ακολουθούν και άλλες κατηγορίες με συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον.
Οι παραγωγοί, με τη βοήθεια σύγχρονων εργαλείων, επενδύουν σε branding, αναγνωρίσιμη και καλαίσθητη συσκευασία, ηλεκτρονικό εμπόριο και στρατηγικές συνεργασίες με καταστήματα delicatessen και εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας.
Η ελληνική φέτα σε ένα γκουρμέ κατάστημα του Παρισιού ή η μαστίχα σε cocktail bars της Νέας Υόρκης δεν είναι πια εξαιρέσεις αλλά κομμάτι της καθημερινότητας. Το ελληνικό ελαιόλαδο κατακτά σταθερά θέσεις στις διεθνείς λίστες κορυφαίων ελαιολάδων. Και σε αυτή τη διαδρομή, η πιστοποίηση ΠΟΠ λειτουργεί ως διαβατήριο.
Δίνει κύρος, αυξάνει την εμπορική αξία και προσφέρει στους παραγωγούς τη δυνατότητα να σταθούν ισότιμα απέναντι σε ανταγωνιστές με πολύ μεγαλύτερη παραγωγική δύναμη.
Οικονομικός πνεύμονας για πολλές περιοχές
Η σημασία των ΠΟΠ προϊόντων για την ελληνική οικονομία είναι τεράστια και πολυεπίπεδη. Πρώτα απ’ όλα, αποτελούν σημαντική πηγή εισοδήματος για αγροτικές και ημιαστικές περιοχές. Χιλιάδες οικογένειες ζουν από την παραγωγή φέτας, ελαιολάδου, μαστίχας, τυριών και οίνου.
Η πιστοποίηση αυξάνει την αξία του προϊόντος και διασφαλίζει καλύτερες τιμές, δίνοντας στους παραγωγούς ένα ισχυρότερο διαπραγματευτικό χαρτί.
Παράλληλα, τα ΠΟΠ προϊόντα αποτελούν ισχυρό μοχλό εξαγωγών. Σε μια περίοδο που η Ελλάδα αναζητά τρόπους να ενισχύσει το εμπορικό της ισοζύγιο, η αγροδιατροφική παραγωγή υψηλής προστιθέμενης αξίας λειτουργεί ως καταλύτης.
Η φέτα, για παράδειγμα, αντιπροσωπεύει σημαντικό ποσοστό των εξαγωγών τροφίμων και ποτών, ενώ το ελαιόλαδο αποτελεί στρατηγικό εξαγωγικό προϊόν εδώ και δεκαετίες.
Η σημασία για τα εστιατόρια και τον Τουρισμό
Η αξία των ΠΟΠ προϊόντων δεν σταματά στα ράφια των καταστημάτων. Επεκτείνεται στην ίδια τη γαστρονομία και τον τουρισμό. Τα ελληνικά εστιατόρια, από τις παραδοσιακές ταβέρνες έως τα εστιατόρια υψηλής κουζίνας, βασίζουν μεγάλο μέρος της ταυτότητάς τους στη χρήση αυθεντικών προϊόντων.
Ένα πιάτο που σερβίρεται στην Αθήνα ή τη Σαντορίνη και περιλαμβάνει φέτα, λάδι Καλαμάτας ή κάποιο άλλο ΠΟΠ προϊόν, εκτός από μια γευστική απόλυαση αποτελεί και ένα αφήγημα.
Αξίζει άλλωστε να σημειωθεί ότι η γαστρονομία αποτελεί σήμερα έναν από τους βασικούς λόγους για τους οποίους ένας επισκέπτης επιλέγει έναν προορισμό. Ο ταξιδιώτης θέλει να ζήσει μια εμπειρία και η γεύση είναι αναπόσπαστο κομμάτι αυτής.
Όταν ο τουρίστας δοκιμάζει τοπικά προϊόντα, συμμετέχει σε μια πολιτισμική αφήγηση. Γι’ αυτό και ολοένα περισσότερες περιοχές αναπτύσσουν γαστρονομικές διαδρομές, φεστιβάλ και επισκέψιμες μονάδες παραγωγής.
Ο τουρίστας που θα επισκεφθεί τη Χίο και θα δει από κοντά πώς παράγεται η μαστίχα ή εκείνος που θα δοκιμάσει φρέσκια φέτα σε ένα αγρόκτημα στη Θεσσαλία, θα πάρει μαζί του μια εμπειρία, η οποία συχνά οδηγεί σε επαναλαμβανόμενη κατανάλωση και εξαγωγές μέσω του τουρισμού.
Το μεγάλο ελληνικό πλεονέκτημα
Οι προοπτικές των ελληνικών ΠΟΠ προϊόντων είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρες. Η παγκόσμια αγορά δείχνει αυξανόμενο ενδιαφέρον για προϊόντα αυθεντικά, με ξεκάθαρη ταυτότητα και βιώσιμη παραγωγή.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα έχει ένα ανεκτίμητο συγκριτικό πλεονέκτημα. Οι παραγωγοί που παραμένουν πιστοί στην ποιότητα, αλλά ταυτόχρονα επενδύουν σε σύγχρονα εργαλεία, branding και συνεργασίες, μπορούν να μετατρέψουν τα παραδοσιακά προϊόντα σε διεθνή σύμβολα γεύσης.
Η αυθεντικότητα είναι πιο πολύτιμη από ποτέ
Τα ΠΟΠ προϊόντα εκτός από προϊόντα παραγωγής είναι και η ψυχή ενός τόπου, η ιστορία του, η γεύση του. Και αυτή η γεύση, όταν φτάνει στο πιάτο κάποιου στην Ευρώπη, την Αμερική ή την Ασία, δεν μεταφέρει απλώς διατροφική αξία αλλά μεταφέρει πολιτισμό, ταυτότητα και υπερηφάνεια.
Σε έναν κόσμο όπου τα πάντα μπορούν να παραχθούν μαζικά, η αυθεντικότητα γίνεται πολυτιμότερη από ποτέ. Και η Ελλάδα, με τον πλούτο των ΠΟΠ προϊόντων της, κρατά στα χέρια της ένα πραγματικό χαρτί ανάπτυξης, ένα brand με ιστορία, γεύση και ψυχή.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
