Στον σημερινό ψηφιακό κόσμο, οι εφαρμογές δεν ανταγωνίζονται μόνο σε καινοτομία ή λειτουργικότητα, αλλά κυρίως για το πιο πολύτιμο αγαθό των χρηστών, τον χρόνο τους. Με τα smartphones να έχουν κατακτήσει την παγκόσμια αγορά και την είσοδο νέων χρηστών να περιορίζεται, οι πλατφόρμες πλέον επικεντρώνονται στη διατήρηση και τη μεγαλύτερη εμπλοκή του υπάρχοντος κοινού. Ο χρόνος είναι περιορισμένος και η μάχη για την προσοχή γίνεται πιο σκληρή από ποτέ, σε ένα περιβάλλον όπου κάθε δευτερόλεπτο παραμονής στην οθόνη μετράει.
Η Meta, η εταιρεία πίσω από τα Facebook, Instagram και WhatsApp, είναι ένας από τους πρωταγωνιστές αυτής της μάχης. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ, η Meta κατέχει το 85% του χρόνου που αφιερώνεται σε εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης όταν εξαιρεθούν ανταγωνιστές όπως το TikTok και το YouTube. Όταν όμως προστεθούν αυτοί οι ανταγωνιστές στην εξίσωση, το ποσοστό πέφτει στο 60%, και μειώνεται ακόμη περισσότερο στο 30% όταν συμπεριληφθεί και το YouTube. Αυτοί οι αριθμοί δείχνουν ότι παρόλο που η Meta κυριαρχεί, η πίτα μοιράζεται όλο και περισσότερο, καθώς οι χρήστες αναζητούν διαφορετικούς τρόπους να διασκεδάσουν, να ενημερωθούν ή να κοινωνικοποιηθούν διαδικτυακά.
Η FTC έχει μηνύσει τη Meta για αντιανταγωνιστική συμπεριφορά, θεωρώντας ότι οι εξαγορές του Instagram το 2012 και του WhatsApp το 2014 έγιναν για να εξαλειφθεί ο ανταγωνισμός και να ενισχυθεί ο έλεγχός της στον τομέα των κοινωνικών μέσων. Από την πλευρά της, η Meta υποστηρίζει ότι οι εξαγορές βοήθησαν να εξελιχθούν οι εφαρμογές προς όφελος του χρήστη, με καλύτερα εργαλεία επικοινωνίας, μεγαλύτερη ασφάλεια και πιο σύγχρονες εμπειρίες. Η συζήτηση για την επιρροή των τεχνολογικών κολοσσών στην αγορά και στον τρόπο με τον οποίο χειρίζονται τον ανταγωνισμό παραμένει ανοιχτή, καθώς τίθενται ευρύτερα ερωτήματα για την ελευθερία της αγοράς και την καινοτομία.
Οι συνήθειες των χρηστών μεταβάλλονται συνεχώς και με μεγάλη ταχύτητα. Το Instagram, για παράδειγμα, δεν είναι πια η πλατφόρμα όπου οι χρήστες παρακολουθούν τους φίλους τους και βλέπουν προσωπικές στιγμές. Το 2025, εκτιμάται ότι μόλις το 7% του χρόνου που αφιερώνεται στην πλατφόρμα θα αφορά περιεχόμενο από φίλους. Το υπόλοιπο 93% θα κατευθύνεται σε βίντεο από δημιουργούς, διαφημίσεις και περιεχόμενο ψυχαγωγίας. Η κοινωνική δικτύωση δίνει τη θέση της στην κατανάλωση περιεχομένου, προσαρμοσμένου στους αλγόριθμους κάθε χρήστη, γεγονός που επηρεάζει τόσο τις πλατφόρμες όσο και τον τρόπο που οι άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους.
Ο χρόνος που αφιερώνεται συνολικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι εντυπωσιακός και συνεχώς αυξανόμενος. Κατά μέσο όρο, οι χρήστες ξοδεύουν 2 ώρες και 24 λεπτά την ημέρα σε τέτοιες πλατφόρμες. Το TikTok, συγκεκριμένα, κρατά τους χρήστες του απασχολημένους για σχεδόν 44 ώρες τον μήνα μόνο στις ΗΠΑ, ξεπερνώντας σημαντικά τον ανταγωνισμό. Αυτός ο χρόνος προέρχεται από άλλες δραστηριότητες – από την ανάγνωση βιβλίων μέχρι την κοινωνική επαφή στον φυσικό κόσμο. Η ψηφιακή κατανάλωση κερδίζει συνεχώς έδαφος και μεταβάλλει τις καθημερινές μας συνήθειες.
Η πίεση για διατήρηση της προσοχής των χρηστών οδηγεί τις εταιρείες σε συνεχείς αλλαγές και επενδύσεις. Η Meta έχει δώσει έμφαση στην ανάπτυξη των Reels, ενσωματώνοντας μια εμπειρία παρόμοια με αυτή του TikTok στο Instagram. Ο στόχος είναι ξεκάθαρος: να κρατηθεί ο χρήστης μέσα στην εφαρμογή όσο το δυνατόν περισσότερο. Κάθε scroll, κάθε like, κάθε παρακολούθηση ενός βίντεο έχει αξία, όχι μόνο για την πλατφόρμα, αλλά και για τους διαφημιστές που στηρίζουν το οικονομικό της μοντέλο. Η οικονομία της προσοχής βασίζεται στη δέσμευση, και όσο περισσότερο μένει ένας χρήστης, τόσο περισσότερα δεδομένα συλλέγονται και τόσα περισσότερα μπορούν να του προσφερθούν.
Καθώς η αγορά ωριμάζει, η προσέλκυση νέων χρηστών δεν είναι πλέον ο βασικός στόχος. Η προσοχή έχει στραφεί στη μεγιστοποίηση της εμπλοκής των υπαρχόντων χρηστών. Οι πλατφόρμες δημιουργούν όλο και πιο προσωποποιημένες εμπειρίες, βασισμένες σε αναλύσεις συμπεριφοράς και προτιμήσεων, με σκοπό να γίνουν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας. Αυτή η δυναμική πιθανότατα θα ενταθεί, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη και οι έξυπνοι αλγόριθμοι θα επιτρέπουν ακόμη πιο στοχευμένη και απορροφητική εμπειρία χρήσης. Το κάθε άγγιγμα στην οθόνη μεταφράζεται σε δεδομένα, και τα δεδομένα αυτά μετατρέπονται σε προβλέψεις και αποφάσεις σχεδόν σε πραγματικό χρόνο.
Ο ανταγωνισμός για τον χρόνο δεν είναι απλώς θέμα επιχειρηματικής επιβίωσης, αλλά διαμορφώνει και τον τρόπο που βιώνουμε την καθημερινότητα. Το πού κατευθύνεται η προσοχή μας επηρεάζει τη διάθεσή μας, τις σκέψεις μας, ακόμα και τον κοινωνικό μας ιστό. Οι χρήστες, χωρίς να το αντιλαμβάνονται πάντα, καθοδηγούνται από τα «like», τις ειδοποιήσεις και τις προτάσεις περιεχομένου.
Καθώς οι πλατφόρμες αναζητούν τρόπους να παρατείνουν τη δέσμευσή μας, είναι σημαντικό και οι ίδιοι οι χρήστες να αναλογιστούν πού και πώς επενδύουν τον χρόνο τους, και αν αυτό εξυπηρετεί πραγματικά τις ανάγκες και τις προτεραιότητές τους. Η ισορροπία μεταξύ ψηφιακού και φυσικού κόσμου καθίσταται κρίσιμη και αποτελεί πρόκληση για όλους – χρήστες, δημιουργούς και ίδιες τις εταιρείες.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
