Η αγορά του καφέ βιώνει μια από τις πιο ταραγμένες περιόδους των τελευταίων ετών, με τις διεθνείς τιμές να κινούνται ανοδικά σε ρυθμό που ανησυχεί παραγωγούς, εμπόρους και καταναλωτές.
Στις διεθνείς πλατφόρμες, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης της ποικιλίας Arabica ξεπέρασαν τα 3,60 δολάρια ανά λίβρα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Trading Economics και της ICE Futures, ένα επίπεδο που είχε να εμφανιστεί από τις αρχές Ιουνίου. Η αύξηση αγγίζει το 25% σε διάστημα μόλις ενός μήνα και φανερώνει το μέγεθος των αναταράξεων. Ακόμη πιο έντονη ήταν η εικόνα στη Robusta, καθώς το συμβόλαιο παράδοσης Νοεμβρίου στο Λονδίνο ανήλθε στα 4.735 δολάρια, καταγράφοντας σχεδόν 30% άνοδο σε μηνιαία βάση και 17% μέσα σε μία εβδομάδα. Για έναν κλάδο που παραδοσιακά χαρακτηρίζεται από περιορισμένες διακυμάνσεις, οι εξελίξεις αυτές συνιστούν καμπανάκι κινδύνου.
Η εκτίναξη των τιμών οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων. Στο μέτωπο του εμπορίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες, που αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες αγορές καφέ παγκοσμίως, επέβαλαν δασμό 50% στις εισαγωγές βραζιλιάνικου καφέ. Η απόφαση αυτή, όπως μετέδωσε το Bloomberg, προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις. Εισαγωγείς και διανομείς στις ΗΠΑ ανέβαλαν ή ακύρωσαν παραγγελίες, ελπίζοντας ότι οι πιέσεις θα οδηγήσουν σε αναθεώρηση της πολιτικής. Το γεγονός αυτό περιόρισε την προσφορά καφέ στην αμερικανική αγορά, η οποία παραδοσιακά προμηθεύεται σχεδόν το ένα τρίτο των αναγκών της από τη Βραζιλία. Σε ένα ήδη εύθραυστο περιβάλλον, η κίνηση αυτή λειτούργησε σαν καταλύτης ανόδου.
Την ίδια στιγμή, η φύση απέδειξε για άλλη μια φορά πόσο καθοριστικό ρόλο παίζει στην πορεία της αγοράς. Οι καλλιέργειες Arabica στη Βραζιλία επλήγησαν από διάσπαρτους παγετούς στα τέλη Ιουλίου και στις αρχές Αυγούστου. Αν και οι ζημιές δεν ήταν τόσο εκτεταμένες ώστε να απειλήσουν την εθνική παραγωγή, σε τοπικό επίπεδο προκάλεσαν σοβαρές απώλειες. Σύμφωνα με το StoneX, δεκάδες δήμοι είδαν φυτείες να παθαίνουν ανεπανόρθωτες ζημιές. Ο αντίκτυπος αυτών των φαινομένων δεν μετριέται μόνο σε χαμένους τόνους παραγωγής, αλλά και στην ψυχολογία της αγοράς, όπου κάθε φορά που ο καιρός χτυπά καλλιέργειες, οι επενδυτές σπεύδουν να προεξοφλήσουν υψηλότερες τιμές.
Τα στοιχεία από την Intercontinental Exchange (ICE) δείχνουν ότι τα αποθέματα Arabica αυξήθηκαν ελαφρώς, από 726.661 σε 736.573 σακούλες μέσα σε πέντε ημέρες. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της προσφοράς δεν προήλθε από τη Βραζιλία, αλλά από χώρες όπως η Ονδούρα και το Μεξικό. Αυτό αποκαλύπτει ότι η αγορά αναζητά εναλλακτικές πηγές, χωρίς όμως να καταφέρνει να αποκαταστήσει ισορροπίες. Οι αγοραστές εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη Βραζιλία, γεγονός που καθιστά το σύστημα ευάλωτο σε κάθε μεταβολή του κλίματος ή της εμπορικής πολιτικής.
Η Robusta, που καλλιεργείται κυρίως στο Βιετνάμ και άλλες ασιατικές χώρες, δείχνει να ανταποκρίνεται στις αρχικές προσδοκίες. Η Arabica, όμως, που καλύπτει περίπου το 60% της παγκόσμιας κατανάλωσης και είναι η προτιμώμενη ποικιλία για καφέ φίλτρου και espresso, φαίνεται πως θα έχει χαμηλότερες αποδόσεις. Αυτό σημαίνει ότι η προσφορά δεν θα επαρκεί για να καλύψει τη ζήτηση χωρίς έντονες πιέσεις στις τιμές.
Για τους καταναλωτές, οι εξελίξεις αυτές μεταφράζονται σε ακριβότερο καφέ στο φλιτζάνι τους. Ήδη στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα της Pricefox, το 2024 οι χαμηλότερες τιμές σε όλες σχεδόν τις κατηγορίες παρουσίασαν αύξηση, ενώ οι υψηλότερες κινήθηκαν ελαφρώς πτωτικά σε σχέση με το 2023. Στην αγορά λιανικής, ο καφές φίλτρου αναδεικνύεται ο ακριβότερος, με τιμές που φτάνουν τα 3,40 ευρώ. Ακολουθεί ο freddo cappuccino, με ανώτατες τιμές γύρω στα 2,90 ευρώ, ενώ ο παραδοσιακός ελληνικός καφές παραμένει η πιο οικονομική επιλογή. Παρά το γεγονός ότι οι διαφορές φαίνονται μικρές σε απόλυτα μεγέθη, για τους καταναλωτές που καταναλώνουν καθημερινά καφέ, οι αυξήσεις αυτές βαραίνουν αισθητά τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Η μεγάλη αβεβαιότητα αφορά το μέλλον. Αν οι καιρικές συνθήκες στη Βραζιλία παραμείνουν ασταθείς, αν οι εμπορικές εντάσεις με τις ΗΠΑ συνεχιστούν και αν η κλιματική κρίση επιφέρει νέες εκπλήξεις στις παραγωγές, τότε οι τιμές είναι πιθανό να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ακόμη και μια μερική αποκλιμάκωση δύσκολα θα επαναφέρει την αγορά στα επίπεδα που είχαν συνηθίσει οι καταναλωτές πριν λίγα χρόνια.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η συζήτηση για την ανθεκτικότητα της αλυσίδας καφέ ανοίγει ξανά. Χώρες, όπως η Βραζιλία, το Βιετνάμ και η Κολομβία, εξακολουθούν να κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην παραγωγή, γεγονός που σημαίνει ότι οποιαδήποτε διαταραχή σε αυτές μεταδίδεται ακαριαία στην παγκόσμια αγορά. Η διαφοροποίηση των πηγών, οι νέες καλλιέργειες σε περιοχές με πιο σταθερό κλίμα και η ενίσχυση των αποθεμάτων αναδεικνύονται σε ζητήματα στρατηγικής σημασίας.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο καφές, ένα από τα πιο αγαπημένα και διαδεδομένα ροφήματα παγκοσμίως, εισέρχεται σε μια περίοδο παρατεταμένης αβεβαιότητας. Για τους παραγωγούς, το στοίχημα είναι να προστατεύσουν τις καλλιέργειες τους από τα ακραία φαινόμενα. Για τις κυβερνήσεις, να εξισορροπήσουν τις εμπορικές σχέσεις. Και για τους καταναλωτές, να προσαρμοστούν σε μια νέα πραγματικότητα, όπου ο καθημερινός καφές θα κοστίζει ακριβότερα και θα αποτελεί έναν ακόμη δείκτη των παγκόσμιων ανακατατάξεων.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
