Η μελισσοκομία «Αθάμαρι» στα Κύθηρα δεν είναι απλώς μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση, αλλά μετουσιώνει τον τρόπο ζωής της οικογένειας Πρωτοψάλτη, στην οποία ανήκει. Ο Γιάννης Πρωτοψάλτης, μελισσοκόμος εδώ και τέσσερις δεκαετίες, περιγράφει με περηφάνια αλλά και ρεαλισμό τον καθημερινό αγώνα που δίνει μαζί με τη σύζυγό του και τα παιδιά τους-όταν αυτά βρίσκονται στο νησί-για να κρατήσουν ζωντανή μια παράδοση που συνδέεται άρρηκτα με τον πρωτογενή τομέα των Κυθήρων.
«Δουλεύουμε μόνοι μας, οικογενειακά. Έχουμε γύρω στα 300 μελίσσια, άλλες φορές περισσότερα, άλλες λιγότερα, ανάλογα με τις ζημιές και τα προβλήματα που προκύπτουν κάθε φορά. Το μέλι μας πωλείται κυρίως στα Κύθηρα, σε φίλους, συγγενείς και επισκέπτες που έρχονται και μας βρίσκουν. Κάποιες φορές το στέλνουμε και στην Αθήνα, όταν μας το ζητούν», λέει ο ίδιος.
Μια ζωή στα μελίσσια
Η σχέση του Γιάννη Πρωτοψάλτη με τις μέλισσες ξεκίνησε το 1985, όταν απολύθηκε από το στρατό. Ο μεγαλύτερος αδερφός του – μελισσοκόμος ήδη – τον πήρε κοντά του, σε μια εποχή που το επάγγελμα αυτό άρχισε να οργανώνεται με τη στήριξη του Αναπτυξιακού Νόμου και μάλιστα η μελισσοκομική επιχείρηση ήταν η πρώτη στο νησί που εντάχθηκε σε αυτόν τότε. «Ήμασταν από τους πρώτους στα Κύθηρα που μπήκαμε τότε στο πρόγραμμα. Επιπλέον, συμφωνήσαμε τότε με τον αδερφό μου, ότι όταν παντρευτούμε, θα μοιράσουμε τα μελίσσια ώστε να ζει ο καθένας την οικογένειά του. Παντρευτήκαμε με μία εβδομάδα διαφορά, μοιράσαμε τις μέλισσες και από τότε συνεργαζόμαστε σαν αδέρφια μέχρι σήμερα».
Ο Πρωτοψάλτης δεν αρκέστηκε στην εμπειρία του πεδίου. Παρακολούθησε σεμινάρια, διάβασε βιβλία, εκπαιδεύτηκε και τελικά πιστοποιήθηκε ως εκπαιδευτής μελισσοκομίας, μεταφέροντας τις γνώσεις του σε άλλα άτομα του κλάδου. «Το κύριο επάγγελμά μου είναι η μελισσοκομία, και μου αρέσει πραγματικά. Η γυναίκα μου λέει ότι είμαι τυχερός γιατί κάνω το χόμπι μου επάγγελμα. Δεν υπάρχει δουλειά χωρίς προβλήματα, αλλά όταν αγαπάς κάτι, έχεις τη δύναμη να πέφτεις και να σηκώνεσαι ξανά».
«Η οικογένεια μέλι – γάλα»
Το μέλι ήταν το προϊόν που στήριξε την οικογένεια Πρωτοψάλτη. Η σύζυγός του εργάζεται σήμερα ως υπάλληλος σε κρεοπωλείο αλλά παλαιότερα διατηρούσε και κοπάδι με ζώα, φτιάχνοντας τυριά. «Μας είχαν βγάλει το παρατσούκλι ”η οικογένεια μέλι – γάλα”», λέει γελώντας, «εξαιτίας της δραστηριότητας του καθενός μας».
Για τον ίδιο, όμως, η μελισσοκομία είναι κάτι πολύ βαθύτερο από ένα επάγγελμα. «Όταν βρίσκομαι στη φύση και ειδικά δίπλα στην οργανωμένη κοινωνία των μελισσών, παίρνω μαθήματα ζωής. Είναι το καλύτερο σχολείο. Έχω την ευχαρίστηση ότι κάνω κάτι που θα με ανταμείψει, και είναι πολύ διαφορετικό από το να είμαι κλεισμένος σε ένα γραφείο ή σε μια πόλη».
Στα Κύθηρα, το μέλι που παράγεται είναι κυρίως θυμαρίσιο – από τα πιο φημισμένα της Ελλάδας – και σε σπανιότερες περιπτώσεις παράγει μέλι από ρείκι. «Το νησί μας είναι ευλογημένο για το θυμάρι του», λέει ο Γιάννης Πρωτοψάλτης.
Το όνομα «Αθάμαρι» και η έννοια της οικογένειας
Η ονομασία της μικρής επιχείρησης έχει και αυτή τη δική της ιστορία. «Το ”Αθάμαρι” προέρχεται από τα ονόματα που έχουν οι κόρες μας, Αθανασία και Μαρία. Όλη μας η ζωή περιστρέφεται γύρω από τις μέλισσες και γύρω από την οικογένειά μας. Είμαστε ένα».
Κλιματική αλλαγή: ένα παλιό πρόβλημα που τρέχει πλέον πιο γρήγορα
Ο έμπειρος μελισσοκόμος δεν κρύβει την ανησυχία του για την κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της στη φύση και στα μελίσσια. «Οι επιπτώσεις της υπήρχαν πάντα. Το ζήτημα είναι ότι τώρα εξελίσσεται πιο γρήγορα. Η γη αλλάζει, είναι ζωντανός οργανισμός. Το πρόβλημα είναι ότι δεν ξέρουμε να τη διαχειριστούμε. Οι άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί από τη φύση και την αντιμετωπίζουν με οικονομικούς όρους, όχι με γνώση».
Θυμάται παλιές εποχές, όταν η διαχείριση του νερού και των καλλιεργειών ήταν αυτονόητες πρακτικές των κατοίκων. «Παλιά φτιάχναμε μικρά φράγματα στα λαγκάδια και μαζεύαμε το νερό για τα περιβόλια. Όλα τα σπίτια είχαν στέρνες. Με το νερό της βροχής κάναμε μπάνιο, πίναμε, ποτίζαμε τα ζώα. Και οι ποσότητες επαρκούσαν. Σήμερα δεν φτάνει, γιατί το σπαταλάμε. Χτίζουμε στα λαγκάδια, το νερό πάει χαμένο στη θάλασσα και μετά συζητάμε για έλλειψη. Οι πρόγονοί μας ήξεραν, εμείς ξεμάθαμε».
Για τον Γιάννη Πρωτοψάλτη, η μελισσοκομία δεν είναι μόνο δουλειά, είναι κληρονομιά. «Όταν αγαπάς αυτό που κάνεις, βρίσκεις τον τρόπο να συνεχίζεις. Κι όσο έχουμε τις μέλισσές μας, θα είμαστε εδώ».
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
