Μπορεί η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου να «καλπάζει», διευκολύνοντας τις αγορές μας και προσφέροντάς μας απέραντη ευκολία, αλλάζοντας εντελώς τη φιλοσοφία της καταναλωτικής συμπεριφοράς. Όμως μαζί με αυτή, έρχονται και οι κίνδυνοι, οι «σκοτεινές πλευρές», ακόμη και οι απάτες, σε μία εποχή όπου ολοένα και περισσότερες εφαρμογές και ιστότοποι ηλεκτρονικού εμπορίου που έρχονται κυριολεκτικά από την άλλη άκρη του κόσμου και καταφέρνουν να διεισδύσουν στην καθημερινότητά μας, ολοένα και πληθαίνουν. Μεγάλη μερίδα του κοινού τις εμπιστεύεται με κλειστά μάτια, και από την άλλη κάποιοι πιο δύσπιστοι, αμφιβάλλουν για την ποιότητα και την ασφάλεια που αυτά προσφέρουν.
Πριν από λίγο διάστημα, την επικαιρότητα απασχόλησαν στοιχεία που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, σύμφωνα με τα οποία κάτοχοι καρτών στη χώρα μας έχασαν το 2023 ποσό αξίας 13,5 εκατ. ευρώ, καθώς έπεσαν θύματα απάτης από επιτηδείους, είτε σε περιπτώσεις όπου έκλεψαν την ίδια την κάρτα είτε τα στοιχεία της. Το ηλεκτρονικό εμπόριο ήταν βασικός ένοχος της υπόθεσης, καθώς η κύρια αιτία για την αύξηση στις απάτες ήταν η άνοδος του αριθμού των ηλεκτρονικών συναλλαγών, η οποία βέβαια δίνει νέα ώθηση στους επιτήδειους, να επιδοθούν ακόμη περισσότερο στο «σπορ».
Ενδεικτικά, τα περιστατικά απάτης που έχουν να κάνουν με το πλαστικό χρήμα αυξήθηκαν κατά 43% το 2023 σε 410.300 από 287.300 το 2022. Όσον αφορά το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι απάτες αυτής της μορφής αυξήθηκαν κατά 34% σε 337.000 περιστατικά το 2023 από 251.000 το 2022, ενώ η αξία των χρημάτων που υπεξαιρέθηκε με αυτόν τον τρόπο αυξήθηκε κατά 35% σε 17,5 εκατ. ευρώ από 13 εκατ. ευρώ το 2022.
Μεγάλη μερίδα της ευθύνης φέρουν βέβαια τα social media, στη δύναμη των οποίων ποντάρουν σε μεγάλο βαθμό οι επιτήδειοι. Όπως έχει αναφέρει μάλιστα ο Μάκης Σαββίδης, αντιπρόεδρος GRECA, εκπρόσωπος για την Ελλάδα και μέλος ΔΣ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ηλεκτρονικού Εμπορίου και αντιπρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας, «η συντριπτική πλειονότητα των ηλεκτρονικών απατών που έχουν γίνει στην Ελλάδα αφορούν αγοραπωλησίες μεταξύ των ιδιωτών μέσω των social media».
Όσον αφορά το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι απάτες αυτής της μορφής αυξήθηκαν κατά 34% σε 337.000 περιστατικά το 2023
Οι μορφές της απάτης
Δυστυχώς, η απάτη μέσω διαδικτύου και ιδιαίτερα στις ηλεκτρονικές αγορές μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Στις καλύτερες των περιπτώσεων έχουν να κάνουν με το κακό customer experience και τα προϊόντα που τελικά δεν φέρουν τα χαρακτηριστικά που περιγράφονταν στην ιστοσελίδα ή τη διαφήμιση της επιχείρησης. Παρεμφερείς περιπτώσεις είναι η δυσκολία επικοινωνίας με το κατάστημα, οι μεγάλες καθυστερήσεις στον χρόνο αποστολής, η πώληση απομιμίσεων και μη ασφαλών προϊόντων, η παραπλάνηση με δελεαστικές τιμές που τελικά αποτελούν απάτη και άλλες τέτοιες «παγίδες» για το καταναλωτικό κοινό, που είναι αρκετά συνηθισμένες και στις οποίες είναι εύκολο να πέσει κανείς. Τα πράγματα όμως δυσκολεύουν πολύ περισσότερο όταν οι απάτες έχουν να κάνουν με την κλοπή χρημάτων και προσωπικών δεδομένων των πελατών.
Η τελευταία απάτη – μαμούθ
Εν τω μεταξύ, ένα νέο περιστατικό ήρθε πρόσφατα να ταράξει τα νερά, αναφορικά με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Όπως αποκαλύφθηκε, περισσότερα από 800.000 άτομα φαίνεται ότι εξαπατήθηκαν και μοιράστηκαν τα στοιχεία της κάρτας τους, όπως και άλλα προσωπικά δεδομένα με ένα ευρύ δίκτυο ψεύτικων ηλεκτρονικών καταστημάτων, που χρησιμοποιούσαν το πρόσχημα ότι διαθέτουν επώνυμα προϊόντα. Τα καταστήματα μάλιστα είναι πολύ πιθανό να είναι κινεζικής προέλευσης.
Για «χάρη» της τεράστιας απάτης, είχαν στηθεί μάλιστα 76.000 ψεύτικες ιστοσελίδες, που προσέφεραν δήθεν εκπτωτικά προϊόντα επώνυμων, premium μαρκών, γεγονός που έδειξε μία εξαιρετικά οργανωμένη και καλά μελετημένη απάτη εις βάρος των πελατών. Όπως κατήγγειλαν οι περισσότεροι, τελικά δεν έλαβαν κανένα προϊόν. Μέχρι στιγμής, εκτιμάται ότι 800.000 άνθρωποι μοιράστηκαν τις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ενώ 476.000 από αυτούς έχουν δώσει στοιχεία χρεωστικών και πιστωτικών καρτών, συμπεριλαμβανομένου του τριψήφιου αριθμού ασφαλείας τους. Περιττό να αναφέρουμε βέβαια ότι όλοι τους μοιράστηκαν προσωπικά δεδομένα όπως ονοματεπώνυμο, διευθύνσεις κατοικίας, τηλέφωνα κλπ.
Οι τρομακτικοί αριθμοί που αφορούν σε ένα μεγάλο μέρος την Ευρώπη δείχνουν πως και οι Έλληνες καταναλωτές που επιδίδονται αρκετά στο online shopping, τόσο από εγχώρια καταστήματα, όσο και από ξένα e-shops, βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό μπροστά σε κίνδυνο.
Τα ύποπτα καταστήματα αυτά προτιμούν σε αρκετές περιπτώσεις την προκαταβολή, την οποία εκ των υστέρων οι αγοραστές δυσκολεύονται να πάρουν πίσω
Οι απειλές
Μέσα στους διάφορους κινδύνους που πάνε χέρι – χέρι με την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών αγορών, θα πρέπει να μας ανησυχεί όπως φαίνεται και το κεφάλαιο «τεχνητή νοημοσύνη» που διεισδύει ολοένα και περισσότερο στις ζωές μας. Αρκεί να αναφέρουμε ως τροφή για σκέψη την περίπτωση εξαπάτησης διευθυντών μεγάλων επιχειρήσεων στο εξωτερικό, όπου κάνοντας χρήση της τεχνητής νοημοσύνης κάποιος μιμείται τη φωνή του επικεφαλής του ομίλου, παρασύροντας σε εξαπάτηση ακόμη και τα μεγαλύτερα στελέχη επιχειρήσεων, αναπαριστώντας με μεγάλη ακρίβεια CEO’s των εταιριών με στόχο την επίτευξη δήθεν συμφωνιών και κυρίως τη μεταφορά χρημάτων. Το φαινόμενο μάλιστα έχει πάρει ήδη ανησυχητικές διαστάσεις και δεν αποκλείεται να εισβάλλει και στον κλάδο του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Από εκεί και πέρα, οι κύριοι κίνδυνοι με τους οποίους έρχονται αντιμέτωποι όσοι κάνουν αγορές μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου είναι το γνωστό πια, phising (απάτες ηλεκτρονικού ψαρέματος), όπου γίνεται παραπλάνηση για την υποκλοπή ευαίσθητων πληροφοριών που μπορεί να φέρουν κέρδος σε αυτόν που τις κατέχει και οι ψεύτικες ιστοσελίδες και πωλητές. Αρκετοί αναφέρουν ότι οι διευθύνσεις που ξεκινούν με τη λέξη «https» είναι πάντα οι ασφαλέστερες, ενώ σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της GRECA, οι καταναλωτές για τις ηλεκτρονικές αγορές τους θα πρέπει να προτιμούν ηλεκτρονικά καταστήματα που φέρουν το σήμα αξιοπιστίας που δίνει ο GRECA μαζί με την Ecommerce Europe. Αντίθετα, αν επιθυμούν να επιλέξουν κάποιο κατάστημα που δεν έχει αυτό το πιστοποιητικό ποιότητας θα πρέπει να κάνουν προσεκτική έρευνα προτού προβούν σε κάποια αγορά.
Επίσης, συχνά οι εξωπραγματικά χαμηλές τιμές, που μπορεί να τραβήξουν αμέσως την προσοχή, θα πρέπει και να προβληματίζουν, καθώς ηλεκτρονικά καταστήματα που προσφέρουν πολύ υψηλές εκπτώσεις και ιδιαίτερα σε γνωστές μάρκες, μπορεί να είναι ένδειξη απάτης.
Τέλος, μία άλλη ένδειξη είναι οι τρόποι πληρωμής που είναι διαθέσιμοι. Τα ύποπτα καταστήματα αυτά προτιμούν σε αρκετές περιπτώσεις την προκαταβολή, την οποία εκ των υστέρων οι αγοραστές δυσκολεύονται να πάρουν πίσω, ενώ συνήθως είναι δυσδιάκριτη – έως και ανύπαρκτη – η ενημέρωση για την πολιτική επιστροφής χρημάτων σε αυτού του είδους τους ιστότοπους.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
