Το καλοκαίρι ανέκαθεν λειτουργούσε για τον Έλληνα ως μια περίοδος ανάπαυλας, συνδεδεμένη με τη θάλασσα, την παρέα και την ανεμελιά. Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, η εποχή αυτή βιώνει έναν απλό, αλλά ουσιαστικό μετασχηματισμό. Οι οικονομικές συνθήκες, το κόστος ζωής και οι νέες προτεραιότητες των νοικοκυριών αναδιαμορφώνουν όχι μόνο τον προορισμό των διακοπών, αλλά και το πώς τις οργανώνουμε και τις ζούμε.
Η πρόσφατη έρευνα του ΙΕΛΚΑ Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών που διεξήχθη τον Ιούνιο του 2025 σε δείγμα 800 καταναλωτών από όλη την Ελλάδα καταγράφει με ακρίβεια αυτή την αλλαγή. Και ενώ η διάθεση για ξεκούραση παραμένει το πώς το πού και το πόσο γίνεται πλέον υπό τον αυστηρό έλεγχο της πραγματικότητας.
Η καθημερινότητα στις φετινές διακοπές χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη αυτονομία. Το 50% δηλώνει ότι μαγειρεύει κατά τη διάρκεια των διακοπών, ενώ το 62% επισκέπτεται σούπερ μάρκετ ή μίνι μάρκετ, και το 71% φούρνους και αρτοποιεία. Οι περισσότεροι προτιμούν να οργανώνουν τα γεύματά τους, να έχουν έλεγχο στο κόστος και ταυτόχρονα να καταναλώνουν πιο ποιοτικά τρόφιμα. Ενδεικτικό είναι και το ποσοστό 53% όσων δηλώνουν ότι αγοράζουν συνειδητά τοπικά προϊόντα, στηρίζοντας την οικονομία της περιοχής που επισκέπτονται και απολαμβάνοντας πιο αυθεντικές γεύσεις.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο αφορά τα σημεία αγοράς. Το 60% προτιμά τους φούρνους και τα αρτοποιεία για προμήθειες, το 48% τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, το 43% τις μικρότερες τοπικές αλυσίδες και το 32% τα μίνι μάρκετ. Η ενίσχυση της τοπικής αγοράς είναι αισθητή και σχετίζεται άμεσα με την τάση για στήριξη των μικρών επιχειρήσεων και την αναζήτηση λύσεων κοντά στο σημείο διαμονής.
Σχετικά με τη συνολική δαπάνη, η εικόνα είναι ξεκάθαρα συγκρατημένη. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι δαπανούν κατά μέσο όρο 153 ευρώ για τρόφιμα εκτός εστίασης, 24 ευρώ για τουριστικά είδη, όπως αναμνηστικά ή είδη θαλάσσης και 25 ευρώ για άλλες αγορές, όπως ρούχα ή τεχνολογικά προϊόντα. Η συνολική δαπάνη, δηλαδή, διαμορφώνεται λίγο πάνω από τα 200 ευρώ ανά άτομο, καταγράφοντας μια καθαρή στροφή προς την οικονομική διαχείριση.
Τα αίτια αυτής της συμπεριφοράς είναι συγκεκριμένα. Το 68% των ερωτηθέντων ανέφερε ως βασικό περιοριστικό παράγοντα το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα. Ακολουθεί το αυξημένο κόστος μετακίνησης 32%, διαμονής 30% και εστίασης 22%, ενώ το 16% αναφέρει ως επιβαρυντικό παράγοντα τα καύσιμα. Οι περισσότεροι δηλώνουν ότι έχουν λάβει τις αποφάσεις τους για τις φετινές διακοπές με βάση αυτά τα δεδομένα και όχι βάσει επιθυμίας ή παραδοσιακών καλοκαιρινών συνηθειών.
Περισσότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες, δηλαδή το 52%, δήλωσαν ότι δεν σκοπεύουν να κάνουν φέτος καλοκαιρινές διακοπές. Πρόκειται για μια πλειοψηφία που είτε λόγω οικονομικών περιορισμών είτε για λόγους καθημερινότητας και υποχρεώσεων επιλέγει να μείνει κοντά στη βάση της. Αντίστοιχα το 48% σκοπεύει να ταξιδέψει, αλλά με σημαντικούς περιορισμούς στον προϋπολογισμό και τη διάρκεια των διακοπών.
Από αυτούς, το 33% δήλωσε ότι θα κάνει διακοπές πιο περιορισμένες από προηγούμενες χρονιές το 14% όπως και πέρυσι και ένα μόλις 1% σκοπεύει να παρατείνει τη διάρκεια των αποδράσεών του. Ο μέσος χρόνος διαμονής για όσους τελικά ταξιδέψουν διαμορφώνεται στις 11,3 ημέρες, με την πλειοψηφία 38% να λείπει από 8 έως 14 ημέρες και το 24% να επιλέγει διακοπές μικρότερης διάρκειας 4 έως 7 ημέρες. Η περίοδος των τρεισήμισι εβδομάδων στο νησί φαίνεται να ανήκει σε άλλη εποχή για τους περισσότερους.
Αλλάζει και η επιλογή του τόπου φιλοξενίας. Το 31% δηλώνει ότι θα φιλοξενηθεί σε εξοχικό φίλων ή συγγενών, ενώ το 23% διαθέτει ιδιόκτητη εξοχική κατοικία. Τα ενοικιαζόμενα δωμάτια αποτελούν επιλογή για το 21% των ταξιδιωτών και μόλις το 7% δηλώνει ότι θα επιλέξει ξενοδοχείο, με το μεγαλύτερο μέρος αυτού του ποσοστού να προτιμά διαμονή χωρίς παροχή φαγητού. Οι all inclusive λύσεις και τα τουριστικά πακέτα πλήρους εξυπηρέτησης φαίνεται να μην αποτελούν φέτος δημοφιλείς επιλογές.
Παράλληλα, και η επιλογή προορισμού έχει προσαρμοστεί στις συνθήκες. Η ηπειρωτική Ελλάδα με έμφαση στις παραθαλάσσιες περιοχές που είναι προσβάσιμες με αυτοκίνητο αποτελεί την πρώτη επιλογή για το 60% των ταξιδιωτών. Τα νησιά ακολουθούν με 28% ενώ η ορεινή ενδοχώρα συγκεντρώνει ένα 12%. Το 9% σκέφτεται να ταξιδέψει στο εξωτερικό ένδειξη ότι κάποιες συνήθειες διατηρούνται έστω σε μικρό ποσοστό. Οι λόγοι αυτών των επιλογών σχετίζονται τόσο με το κόστος μετακίνησης, όπως ακτοπλοϊκά και καύσιμα όσο και με τη διάθεση να αποφευχθούν πολυδάπανες μετακινήσεις.
Συνολικά η εικόνα που προκύπτει από την έρευνα του ΙΕΛΚΑ είναι σαφής. Οι φετινές διακοπές είναι πιο προσαρμοσμένες και πιο προσεκτικές. Οι καταναλωτές δεν απορρίπτουν την ιδέα των διακοπών, αλλά επιλέγουν να τις πραγματοποιήσουν με μεγαλύτερη σύνεση. Περιορίζουν τα περιττά έξοδα, επιλέγουν πιο πρακτικές λύσεις και αξιοποιούν πόρους που ήδη διαθέτουν, είτε πρόκειται για φιλοξενία είτε για τοπικά προϊόντα είτε για μεταφορές με ιδιόκτητο όχημα.
Αυτή η στροφή δεν είναι απαραίτητα αρνητική. Μπορεί να μην περιλαμβάνει all inclusive ξενοδοχεία ή πολυήμερες κρουαζιέρες, αλλά ενσωματώνει στοιχεία βιωσιμότητας, στήριξης της τοπικής παραγωγής και καλύτερης διαχείρισης του κόστους. Και αυτό σε μια περίοδο αυξημένης αβεβαιότητας ίσως είναι τελικά μια έξυπνη επιλογή.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
