Ύστερα από μια διετία πρωτοφανών διακυμάνσεων που ανέτρεψαν τους κανόνες της παγκόσμιας αγοράς, οι τιμές του κακάο δείχνουν να επιστρέφουν σταδιακά σε πιο ρεαλιστικά επίπεδα.
Η εκτόξευση των προηγούμενων μηνών, που έφερε την πρώτη ύλη της σοκολάτας σε ιστορικά υψηλά και πίεσε τους παραγωγούς σε όλο τον κόσμο, έχει δώσει τη θέση της σε μια φάση θεαματικής διόρθωσης. Σύμφωνα με τους Financial Times, οι τιμές κινούνται πλέον στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων είκοσι μηνών, γεγονός που αντικατοπτρίζει τη μείωση της ζήτησης, αλλά και τη σταδιακή ομαλοποίηση των συνθηκών παραγωγής στις αφρικανικές χώρες που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του κλάδου.
Στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων η πτώση είναι εντυπωσιακή. Στη Νέα Υόρκη, ο τόνος κακάο διαπραγματεύεται σήμερα γύρω στα 6.150 δολάρια, όταν πριν από λίγους μήνες έφτασε κάποια στιγμή να ξεπερνά τα 12.000, ενώ στο Λονδίνο οι τιμές έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 60% από το ρεκόρ του Απριλίου. Η διόρθωση αυτή δεν είναι συμπτωματική, αλλά αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων που δρουν ταυτόχρονα. Οι υπερβολικές ανατιμήσεις των τελευταίων ετών περιόρισαν την κατανάλωση, καθώς πολλοί καταναλωτές στράφηκαν σε φθηνότερα προϊόντα ή περιόρισαν τις αγορές τους. Παράλληλα, οι συνθήκες στις μεγάλες παραγωγικές χώρες της Δυτικής Αφρικής, την Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα, βελτιώθηκαν σημαντικά, με τις κυβερνήσεις να εγγυώνται υψηλότερες τιμές στους αγρότες και τον καιρό να επιτρέπει καλύτερες σοδειές. Η σταθεροποίηση της αγοράς οδήγησε και σε περιορισμό της έντονης κερδοσκοπικής δραστηριότητας που είχε συμβάλει στην προηγούμενη άνοδο των τιμών.
Η παρούσα φάση αποτελεί το αντίστροφο σκέλος της κρίσης του 2022, όταν η ξηρασία, οι ασθένειες των φυτών και η χρόνια έλλειψη επενδύσεων στις φυτείες προκάλεσαν σοβαρές ελλείψεις και προκάλεσαν εκτόξευση των τιμών σε δυσθεώρητα επίπεδα. Τώρα, οι βροχοπτώσεις επέστρεψαν και τα κράτη της περιοχής επιχειρούν να στηρίξουν τους καλλιεργητές με αυξήσεις στις τιμές παραγωγού που φτάνουν έως και το 25%. Στην Ακτή Ελεφαντοστού ο κατώτατος τιμοκατάλογος έχει διαμορφωθεί γύρω στα 5.000 δολάρια ανά τόνο, ενώ στη Γκάνα στα περίπου 4.600 δολάρια. Οι αυξήσεις αυτές θεωρούνται κρίσιμες για την αναζωογόνηση των καλλιεργειών, καθώς ενθαρρύνουν τους αγρότες να επενδύσουν στις φυτείες τους, να προμηθευτούν λίπασμα και να φροντίσουν τα δέντρα τους, βελτιώνοντας έτσι τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της παραγωγής.
Όπως παρατηρούν οι Financial Times, παρά τη σταθεροποίηση στην πλευρά της προσφοράς, η ζήτηση δεν έχει ακόμη ανακάμψει. Οι παγκόσμιες αλέσεις κακάο, που αποτελούν βασικό δείκτη κατανάλωσης, έχουν μειωθεί κατά περίπου μισό εκατομμύριο τόνους από το 2022, με τις μεγαλύτερες πτώσεις να καταγράφονται στις αγορές της Ασίας και της Ευρώπης. Η τάση αυτή δείχνει ότι η αγορά δεν αντιμετωπίζει πια έλλειμμα παραγωγής, αλλά περισσότερο κάμψη κατανάλωσης. Η υπερεπάρκεια που καταγράφεται δεν οφείλεται σε αυξημένες σοδειές, αλλά στο γεγονός ότι οι καταναλωτές αγοράζουν λιγότερη σοκολάτα.
Παρά την αποκλιμάκωση των διεθνών τιμών, οι επιπτώσεις δεν έχουν ακόμη μεταφερθεί στα ράφια. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οι τιμές των προϊόντων σοκολάτας παραμένουν αυξημένες. Σύμφωνα με τη Rabobank, στην Ολλανδία η μέση τιμή μιας σοκολάτας 100 γραμμαρίων είναι φέτος υψηλότερη κατά περίπου 35% σε σχέση με πέρυσι, ενώ οι αναλυτές θεωρούν πως θα χρειαστούν τουλάχιστον έξι μήνες για να αρχίσει να φαίνεται ουσιαστική αποκλιμάκωση στο λιανικό εμπόριο. Η καθυστέρηση αυτή οφείλεται κυρίως στο ότι οι βιομηχανίες έχουν απορροφήσει πρώτες ύλες σε υψηλές τιμές και χρειάζονται χρόνο για να προσαρμόσουν την τιμολογιακή τους πολιτική.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε νέα αναβολή στην εφαρμογή του κανονισμού που υποχρεώνει τις εταιρείες να αποδεικνύουν ότι το κακάο και άλλα προϊόντα, όπως ο καφές, δεν προέρχονται από αποψιλωμένες περιοχές. Η παράταση έως το τέλος του 2026 προσφέρει προσωρινή ανάσα στους παραγωγούς και στις επιχειρήσεις, αλλά ταυτόχρονα αναβάλλει τη μετάβαση σε πιο βιώσιμες πρακτικές, αφήνοντας ανοιχτό το ζήτημα της ιχνηλασιμότητας στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Παρότι η πτώση των τιμών είναι εντυπωσιακή, η αγορά δεν επιστρέφει στα επίπεδα πριν από το 2023, όταν ο τόνος κυμαινόταν μεταξύ 2.000 και 3.000 δολαρίων. Οι βαθύτερες αδυναμίες του κλάδου παραμένουν, καθώς οι φυτείες στη Δυτική Αφρική γερνούν, οι ασθένειες των φυτών δεν έχουν εξαλειφθεί και οι κλιματικές μεταβολές απειλούν να περιορίσουν τις αποδόσεις. Όπως παρουσιάστηκε πρόσφατα στο European Cocoa Forum στη Μάλτα, η Ακτή Ελεφαντοστού κινδυνεύει να χάσει έως και το ένα τρίτο της παραγωγής της μέχρι το 2050, καθώς οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των ασθενειών στις καλλιέργειες εντείνονται.
Η περίοδος που διανύουμε αποτελεί ένα κρίσιμο σημείο καμπής για τον κλάδο. Οι υπερβολές των προηγούμενων ετών δείχνουν να υποχωρούν, ωστόσο η ισορροπία παραμένει εύθραυστη. Η βιομηχανία σοκολάτας καλείται τώρα να προσαρμοστεί σε μια νέα πραγματικότητα, όπου η σταθερότητα των τιμών εξαρτάται όχι μόνο από την παραγωγή και τη ζήτηση, αλλά και από την ικανότητα των χωρών παραγωγής να αντιμετωπίσουν τις διαρθρωτικές προκλήσεις που απειλούν το μέλλον του κακάο.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
