FOMO, vibes, ghosting, cancel, clout, stan, mood ή φόμο, βάιμπς, γκόστινγκ, κάνσλε, σταν, μουντ!…
… Λέξεις που δεν είναι απλώς της μόδας, αλλά κανονικός κώδικας επικοινωνίας και που χωρίς αυτές, ειδικά εμείς οι μεγαλύτεροι, δε θα πάμε και πολύ μακριά σε συνεννόηση. Μάλλον χρειαζόμαστε κάνα καινούργιο λεξικό επιβίωσης, για να παρακολουθήσουμε εκείνους που με τον λεκτικό τους κώδικα αισθάνονται, μιλάνε, ανήκουν. Φυσικά και οι λέξεις αυτές δεν υπήρξαν ξαφνικά μια μέρα, αλλά γεννήθηκαν μέσα από αλγόριθμους, μέσα σε timelines, μέσα σε στιγμές όπου άλλοι φαίνονται πιο χαρούμενοι και λίγοι μόνο, πια, δεν καταλαβαίνουν τι συζητιέται. Ζώντας σε ταχύτητες 5G και σε στιγμές που υπάρχουν μόλις λίγα δευτερόλεπτα, έρχονται νεόκοπες λέξεις όπως η FOMO για να περιγράψουν ότι δεν είχε εκφραστεί στη νέα τεχνολογική πραγματικότητα. Η λέξη FOMO προέρχεται από τα αρχικά της αγγλικής φράσης Fear Of Missing Out, δηλαδή φόβος μήπως ότι κάτι συμβαίνει χωρίς εμάς, ότι μένουμε εκτός, ότι η ζωή κυλά αλλού, ενώ εμείς απλώς την παρακολουθούμε. Εμφανίστηκε γύρω στο 2004, αρχικά σε πανεπιστημιακές μελέτες στις ΗΠΑ για την ψυχολογία των social media και τη διαρκή ανάγκη συμμετοχής, αλλά καθιερώθηκε μετά το 2010, με την έκρηξη του Facebook, του Instagram και αργότερα του TikTok, όταν ο καθένας μπορούσε να βλέπει, σε πραγματικό χρόνο, τι κάνουν οι άλλοι και να αισθάνεται πως μένει πίσω. Ουσιαστικά, το FOMO ή Φόμο, είναι το υπαρξιακό άγχος της ψηφιακής εποχής
Το clout ή «κλάουτ» ορίζει την επιρροή και τη δύναμη που αποδίδει η ψηφιακή αποδοχή. Το cancel ή «κάνσελ» είναι η δημόσια αποδοκιμασία, η τελετουργική διαγραφή. Το stan ή «σταν» εκφράζει τη φανατική αφοσίωση, εκείνη που αγγίζει τα όρια της λατρείας. Το vibe ή «βάιμπ» αποτυπώνει το συναίσθημα μιας στιγμής, τη δόνηση μιας κατάστασης που δεν χρειάζεται εξήγηση. Το ghosting ή «γκόστινγκ» είναι η αποχώρηση χωρίς προειδοποίηση, η σιωπή που γίνεται μήνυμα. Και το JOMO, το Joy Of Missing Out ή «Τζόμο», αντιστρέφει το άγχος του FOMO, προτείνοντας την απόλαυση της αποσύνδεσης. Κάθε μία από αυτές τις λέξεις εκφράζει μια νέα ψυχολογική πραγματικότητα. Οι προηγούμενες γενιές δεν χρειάζονταν τέτοιες ονομασίες. Ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής, η διαρκής έκθεση, η υπερφόρτωση πληροφορίας δημιούργησαν νέες μορφές εμπειρίας και, αναπόφευκτα, νέο λεξιλόγιο.
Η γλώσσα όμως της εποχής δεν έχει σύνορα. Γεννημένη μέσα από οθόνες, κινείται με την ταχύτητα του φωτός. Η Γενιά Ζ της έδωσε σχήμα, αλλά δεν την κατέχει αποκλειστικά. Οι millennials τη μιλούν με ευκολία, οι μεγαλύτεροι την παρακολουθούν αμήχανα και την υιοθετούν καθυστερημένα. Από την Κολομβία ως τη Σεούλ, από την Αθήνα ως το Βερολίνο, οι ίδιες λέξεις ταξιδεύουν σε μηνύματα και σχόλια, σε ομιλίες και άρθρα. Ένας κοινός κώδικας που λειτουργεί σαν διαβατήριο για μια παγκοσμιοποιημένη νεότητα η οποία υπάρχει ταυτόχρονα παντού και πουθενά. Οι παλαιότερες γενιές αντιμετωπίζουν αυτό το λεξιλόγιο με καχυποψία. Το θεωρούν ένδειξη ρηχότητας, παροδική μόδα που δεν έχει βάθος. Η ταχύτητα όμως με την οποία διαδίδονται αυτές οι λέξεις δείχνει κάτι βαθύτερο, πως η λέξη μπορεί να χάνει βάρος καθώς εξαπλώνεται, αποκτά όμως δύναμη διάδοσης. Είναι η φωνή που προλαβαίνει την εποχή της. Οι νέοι όροι γεννιούνται στα κοινωνικά δίκτυα και εξαπλώνονται όπως η εικόνα. Ένα μήνυμα, ένα σύντομο βίντεο, μια λεζάντα αρκούν για να μεταφέρουν μια νέα έννοια από χρήστη σε χρήστη. Όπου υπάρχει διάδοση, υπάρχει δημιουργία. Η γλώσσα ζει μέσα στην επανάληψη και στη μίμηση.
Η δεύτερη γενεσιουργός δύναμη είναι οι κοινότητες των θαυμαστών, τα γνωστά fandoms. Από τη μουσική ως τα παιχνίδια, εκεί δοκιμάζονται και σταθεροποιούνται οι εκφράσεις πριν περάσουν στο πλήθος. Όταν καθιερωθούν, διατηρούνται συνήθως στην αρχική τους μορφή και ταξιδεύουν αμετάφραστες. Οι λέξεις γίνονται μετανάστριες που κουβαλούν τον κόσμο που τις γέννησε. Κάθε νέος όρος γεννά το αντίθετό του. Το woke συνοδεύεται από το anti woke, το cancel από το uncancel. Η ίδια η γλώσσα γίνεται πεδίο αντιπαράθεσης, καθρέφτης της σύγκρουσης ανάμεσα στο παλιό και το νέο, στο κυρίαρχο και το περιθώριο. Η γλώσσα αλλάζει κάθε φορά που αλλάζει το περιβάλλον. Οι παλιότεροι μιλούσαν για ένστικτο, ιδεολογία, σταθερότητα. Οι σημερινοί μιλούν για δεδομένα, ειδοποιήσεις, φως οθόνης. Το λεξικό της εποχής δεν γράφεται σε χαρτί αλλά σε οθόνες. Δεν επιδιώκει εντύπωση αλλά επιβίωση. Οι λέξεις αυτής της γλώσσας μπορεί να φθείρονται γρήγορα, διατηρούν όμως την αλήθεια τους γιατί γεννιούνται μέσα από ανάγκη. Κάθε γενιά κατασκευάζει τη δική της φωνή. Η σημερινή τη χαράζει με σύμβολα, με εικόνες, με στιγμές που ανανεώνονται κάθε εικοσιτέσσερις ώρες. Η υπερβολική χρήση τις αποδυναμώνει, αλλά η γνησιότητα της πρόθεσης τις κρατά ζωντανές. Η επικοινωνία δεν προλαβαίνει να πάρει μορφή, όμως συνεχίζει να προσπαθεί. Η FOMO, το vibe, το cancel δεν είναι απλές επινοήσεις του διαδικτύου. Είναι τρόποι με τους οποίους ο σύγχρονος άνθρωπος περιγράφει τον εαυτό του μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία. Κάθε γενιά που επιδιώκει να αλλάξει τον κόσμο αρχίζει αλλάζοντας τη γλώσσα της…
…Η σημερινή το κάνει ήδη, δημιουργώντας έναν νέο κώδικα επικοινωνίας που εκφράζει την ταραχή, τη μοναξιά και την τόλμη των καιρών.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
