Καθώς η κλιματική κρίση εντείνεται και οι επιπτώσεις της αποτυπώνονται όλο και πιο άμεσα στην καθημερινότητα, οι παρατεταμένες ξηρασίες του 2025 αναδεικνύονται σε έναν από τους βασικούς παράγοντες αποσταθεροποίησης της παγκόσμιας αγοράς τροφίμων.
Από την Κεντρική Αμερική και την Ανατολική Ευρώπη, μέχρι την Αυστραλία και τη λεκάνη της Μεσογείου, η έλλειψη νερού, η συρρίκνωση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων και η πτώση των γεωργικών αποδόσεων επιφέρουν ισχυρές πιέσεις στις τιμές βασικών αγροτικών προϊόντων. Το αποτέλεσμα είναι ένας φαύλος κύκλος αυξημένου κόστους παραγωγής, περιορισμένης προσφοράς και εντεινόμενης ανησυχίας για τη διατροφική ασφάλεια σε παγκόσμιο επίπεδο (FAO).
Οι επιπτώσεις είναι ήδη ορατές σε μια σειρά βασικών αγαθών, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα τον καφέ, το κακάο, τα σιτηρά, τα φυτικά έλαια και το κρέας. Στο πρώτο εξάμηνο του 2025, οι διεθνείς τιμές του καφέ κατέγραψαν ιστορικά υψηλά. Στη Βραζιλία, τον μεγαλύτερο παραγωγό Arabica παγκοσμίως, η έντονη ξηρασία υποχρέωσε τους παραγωγούς να προσφύγουν σε πανάκριβες αρδευτικές τεχνικές, οι οποίες, ωστόσο, δεν κατόρθωσαν να αποτρέψουν την πτώση της παραγωγής (USDA). Οι τιμές των συμβολαίων καφέ έφτασαν τα 4,40 δολάρια ανά λίβρα, οδηγώντας σε αυξήσεις 20% έως και 35% στις λιανικές τιμές προϊόντων καφέ και παραγώγων σε καταστήματα λιανικής και καφεστίασης στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία.
Αντίστοιχη πορεία κατέγραψε και η αγορά κακάο, εξαιτίας της σοβαρής ξηρασίας που πλήττει τη Δυτική Αφρική, ιδίως την Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα, δύο χώρες που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 60% της παγκόσμιας παραγωγής (ICCO).
Η Ευρώπη δεν μένει ανεπηρέαστη. Στην Ουκρανία και τη Βουλγαρία, η μειωμένη παραγωγή ηλιόσπορων οδηγεί σε έλλειψη ηλιέλαιου, με τις διεθνείς τιμές να σημειώνουν αύξηση που ξεπερνά το 50% σε ετήσια βάση. Στη Μεσόγειο, η ξηρασία επηρεάζει την παραγωγή φρούτων, ελαιολάδου και κρασιού, με την Ισπανία και την Ιταλία να καταγράφουν ιδιαίτερα χαμηλές αποδόσεις.
Η Αυστραλία, που βιώνει τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων δεκαετιών, βλέπει την κτηνοτροφική παραγωγή να συρρικνώνεται και τις εξαγωγές δημητριακών να περιορίζονται σημαντικά (ABARES). Οι ελλείψεις σε ζωοτροφές και οι δυσκολίες στην εκτροφή βοοειδών και χοίρων επιδεινώνουν τις πληθωριστικές πιέσεις, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι τιμές του βοείου κρέατος κινούνται σε επίπεδα ρεκόρ, έχοντας αυξηθεί κατά 15%–18% μέσα σε ένα έτος (USDA).
Οι ανατιμήσεις περνούν πλέον ξεκάθαρα στον τελικό καταναλωτή. Στις ΗΠΑ, ο δείκτης τιμών τροφίμων αυξήθηκε κατά 2,9% έως τον Μάιο του 2025, με το λιανικό εμπόριο να καταγράφει αύξηση 2,2% και τις τιμές σε εστιατόρια να ενισχύονται κατά 3,9% (US Bureau of Labor Statistics). Σε πολλές χώρες της Αφρικής, οι επιπτώσεις είναι ακόμη σοβαρότερες, εντείνοντας τα φαινόμενα επισιτιστικής κρίσης, ενώ σε Ινδία και Κίνα, οι περιορισμοί στην κατανάλωση νερού και η μείωση των αρδεύσιμων εκτάσεων προκαλούν ανησυχία για κύματα πληθωρισμού σε ρύζι, τσάι και λαχανικά (FAO).
Στην Ελλάδα, οι παρατεταμένες ξηρασίες έχουν πλήξει ιδιαίτερα την Κρήτη, την Πελοπόννησο και τη Δυτική Στερεά. Σε περιοχές όπου πάνω από το 70% της επιφάνειας παρουσιάζει ενδείξεις εδαφικής ξηρασίας, καταγράφονται σοβαρές απώλειες στην παραγωγή ελιάς, πορτοκαλιών, πατάτας και δημητριακών (Copernicus Emergency Management Service – European Drought Observatory). Το κόστος παραγωγής έχει αυξηθεί έως και 40% λόγω της ανάγκης για ενισχυμένη άρδευση και των υψηλών τιμών ενέργειας, ενώ η μείωση της στάθμης των φραγμάτων και των γεωτρήσεων ενισχύει την αβεβαιότητα για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Η τιμή του ελαιολάδου διατηρείται σε υψηλά επίπεδα, ενώ προϊόντα όπως καφές, σοκολάτα, ψάρια και άρτοι καταγράφουν αυξήσεις έως 5% σε σύγκριση με το 2024. Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα διαμορφώθηκε στο 2,6% τον Μάιο, έναντι 2,0% τον προηγούμενο μήνα (ΕΛΣΤΑΤ).
Το 2025 σηματοδοτεί μια καθοριστική καμπή, κατά την οποία η διατροφική επάρκεια δεν συνδέεται πλέον αποκλειστικά με τις δυνατότητες παραγωγής, αλλά με την ανθεκτικότητα των συστημάτων απέναντι στις κλιματικές προκλήσεις. Οι ξηρασίες αποτελούν έναν από τους βασικούς επιταχυντές της επισιτιστικής ανασφάλειας και των πληθωριστικών πιέσεων στον κλάδο τροφίμων.
Το παγκόσμιο αγροδιατροφικό σύστημα εισέρχεται σε μια εποχή όπου οι προσαρμοστικές ικανότητες κάθε χώρας, ο επανασχεδιασμός των καλλιεργητικών πρακτικών, η διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού και η επένδυση σε τεχνολογίες βιώσιμης παραγωγής αναδεικνύονται σε κρίσιμους παράγοντες για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και της οικονομικής σταθερότητας.
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
