Ο Νικ Μπόστρομ, ένας από τους κορυφαίους μελετητές της τεχνητής νοημοσύνης, μας έχει προειδοποιήσει πως η ΑΙ δεν είναι απλώς ένα εργαλείο ή μια τεχνολογία, αλλά μια δύναμη που αλλάζει ριζικά τη σχέση μας με τη γνώση, την εργασία και την ίδια την ύπαρξη μας.
Η σκέψη του σύγχρονου φιλοσόφου έχοντας ως δεδομένη τη δημιουργία μηχανών που σκέφτονται, ψάχνει τη βαθύτερη κατανόηση του τι σημαίνει ανθρώπινη νοημοσύνη και συνείδηση, δηλαδή ποια χαρακτηριστικά της ανθρώπινης σκέψης είναι ουσιαστικά και δεν μπορούν εύκολα να αναπαραχθούν ή να ξεπεραστούν από μια ΑΙ. Με την παγκόσμια αγορά εργασίας να βρίσκεται σήμερα στο μεταίχμιο μιας μεγάλης αλλαγής, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη αυτοματοποιεί διαρκώς περισσότερες λειτουργίες και εργασίες, η θεώρηση του Μπόστρομ μοιάζει ολόσωστα να σχηματίζεται μπροστά στα μάτια μας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του McKinsey Global Institute, περίπου το 30% των εργασιών θα μπορούσαν να αυτοματοποιηθούν μέσα στα επόμενα 15 με 20 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι το υπόλοιπο 70% των θέσεων εργασίας σχετίζεται με δεξιότητες και ικανότητες που η ΑΙ δεν μπορεί εύκολα να αναπαράγει ή να αντικαταστήσει. Πρόκειται κυρίως για θέσεις εργασίας όπου η ανθρώπινη κρίση, η συναισθηματική νοημοσύνη και η δημιουργικότητα παίζουν κεντρικό ρόλο. Η ΑΙ εξελίσσεται με ταχύτατους, ιλιγγιώδεις ρυθμούς και η ικανότητα να κατανοούμε και να ερμηνεύουμε τα ηθικά και ψυχολογικά στοιχεία της ανθρώπινης εμπειρίας μοιάζουν κρίσιμά σημαντική και φοβικά πρωτόγνωρη. Επαγγέλματα, που στηρίζονται σε αυτές τις δεξιότητες έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτικά, παρά την τεχνολογική πρόοδο.
Χαρακτηριστικά των Επαγγελμάτων, που δεν απειλούνται από την ΑΙ
Τα επαγγέλματα που παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στην αυτοματοποίηση έχουν κοινά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την ανάγκη για προσωπική επαφή, ηθική κρίση, δημιουργικότητα και προσαρμοστικότητα σε πολύπλοκα και μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα.
Ιατρική, νοσηλευτική φροντίδα
Η συναισθηματική νοημοσύνη και η ανθρώπινη επαφή παραμένουν ανυπέρβλητα χαρακτηριστικά. Η υποστήριξη και η κατανόηση που προσφέρουν ιατροί, νοσηλευτές, ψυχολόγοι και εκπαιδευτικοί δεν είναι απλά μια τεχνική δεξιότητα, αλλά μια βαθιά ανθρώπινη λειτουργία που εμπεριέχει ενσυναίσθηση, ηθική και πολιτισμική ευαισθησία. Η ικανότητα αυτή δεν είναι κάτι που μπορεί να κωδικοποιηθεί πλήρως σε αλγόριθμους. Ο υγειονομικός τομέας, για παράδειγμα, αποδεικνύει τη διαχρονική του αξία και ασφάλεια. Η διαγνωστική και θεραπευτική διαδικασία δεν περιορίζεται σε αλγόριθμους, αλλά απαιτεί την κρίση και τη φροντίδα ενός ανθρώπου. Έρευνες δείχνουν ότι το 85% των θέσεων στον υγειονομικό κλάδο δεν κινδυνεύουν να αντικατασταθούν από αυτοματισμούς, ενώ η ζήτηση για ψυχολόγους και ψυχοθεραπευτές αυξάνεται σημαντικά λόγω της αυξανόμενης αναγνώρισης της σημασίας της ψυχικής υγείας.
Τέχνες και γράμματα
Η δημιουργικότητα και η καινοτομία αποτελούν πεδία όπου η ανθρώπινη φαντασία ξεπερνά κατά πολύ τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης. Καλλιτέχνες, συγγραφείς, σχεδιαστές και άλλοι δημιουργικοί επαγγελματίες αξιοποιούν την μοναδική ικανότητα να συνθέτουν νέες ιδέες, να εκφράζουν προσωπικά και συλλογικά βιώματα και να φέρνουν το απροσδόκητο και το πρωτότυπο στην καθημερινότητα. Οι δημιουργικοί κλάδοι συνεχίζουν να ανθίζουν παρά την ανάπτυξη της ΑΙ, η οποία, αντί να απειλεί, ενισχύει τη δημιουργικότητα, δίνοντας νέα εργαλεία στα χέρια των καλλιτεχνών και σχεδιαστών. Στατιστικά στοιχεία δείχνουν αύξηση της ζήτησης για τέτοιες δεξιότητες με ετήσιο ρυθμό άνω του 6%.
Δικαιοσύνη, νομική
Η ηθική κρίση και η ευθύνη είναι βασικοί παράγοντες που καθιστούν τα νομικά επαγγέλματα και τις ηγετικές θέσεις πρακτικά αδύνατο να αυτοματοποιηθούν. Οι δικηγόροι, δικαστές και πολιτικοί καλούνται να παίρνουν αποφάσεις που δεν είναι απλά θέμα δεδομένων ή λογικής, αλλά σχετίζονται με αξίες, δικαιοσύνη και κοινωνικό συμφέρον, που απαιτούν μια πολυεπίπεδη ανθρώπινη αντίληψη. Οι νομικοί κλάδοι και οι θέσεις που απαιτούν ηθική κρίση και διαχείριση σύνθετων κοινωνικών προβλημάτων είναι πρακτικά ανεπηρέαστες. Η σύνθετη φύση της δικαστικής διαδικασίας, η ερμηνεία νόμων και η λήψη αποφάσεων που επηρεάζουν ανθρώπινες ζωές παραμένουν ανθρώπινη υπόθεση, με τις θέσεις εργασίας να αυξάνονται σταθερά.
Τεχνίτες
Τέλος, τα επαγγέλματα που απαιτούν φυσική παρουσία και προσαρμογή σε μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα, όπως οι τεχνίτες, οι υδραυλικοί και οι ηλεκτρολόγοι, δεν μπορούν να αντικατασταθούν εύκολα από μηχανές. Η αβεβαιότητα, η ανάγκη για ευρηματικότητα στην επίλυση προβλημάτων και η ανθρώπινη φυσική παρέμβαση τα καθιστούν ανθεκτικά. Επιπλέον, οι τεχνίτες που εργάζονται σε φυσικά και μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα αντιπροσωπεύουν το 78% των επαγγελμάτων που παρουσιάζουν χαμηλό κίνδυνο αυτοματοποίησης, αφού η εργασία τους απαιτεί ευρηματικότητα και ανθρώπινη παρέμβαση.
Εκπαίδευση
Η εκπαίδευση διατηρεί τη θέση της στα επάγγελμα που βασίζονται στην ανθρώπινη σχέση και την εξατομικευμένη προσέγγιση. Τα δεδομένα από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης ή OECD, δείχνουν πως πάνω από το 90% των εκπαιδευτικών θέσεων είναι προστατευμένες από την αυτοματοποίηση, ενώ η ανάγκη για κοινωνικο-συναισθηματική μάθηση ενισχύει ακόμα περισσότερο αυτήν την τάση.
Οι αναντικατάστατες ανθρώπινες δεξιότητες
Συνολικά, περίπου το 65% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού απασχολείται σε τομείς που παρουσιάζουν χαμηλό κίνδυνο αντικατάστασης από την ΑΙ. Αυτό το ποσοστό αντιπροσωπεύει εκατοντάδες εκατομμύρια θέσεις εργασίας, που όχι μόνο διατηρούνται αλλά και αυξάνονται με ταχύτητα. Τα μέσα ετήσια εισοδήματα σε αυτούς τους τομείς παρουσιάζουν αύξηση 3,5% κατά μέσο όρο, ενώ οι επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση αυξάνονται με ρυθμό 7% ετησίως, ενισχύοντας την επαγγελματική βιωσιμότητα των ανθρώπων σε αυτούς τους τομείς. Η παγκόσμια αγορά υγείας, η οποία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε ανθρώπινες υπηρεσίες, αναμένεται να φτάσει τα 14 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030, ενώ ο κλάδος της εκπαίδευσης και ο δημιουργικός τομέας συνεχίζουν να αναπτύσσονται με σταθερούς ρυθμούς, επιβεβαιώνοντας τη σπουδαιότητα και την ανθεκτικότητα των επαγγελμάτων που βασίζονται σε ανθρώπινες δεξιότητες που δεν μπορούν να αντικατασταθούν από μηχανές. Το πρώτο φοβικό θέμα είναι το αν θα βρίσκουμε δουλειές και θα μπορέσουμε να επιβιώσουμε, μα το συνολικότερο είναι οντολογικό:
Μπορεί ένα σύστημα μηχανικό, που δεν ζει, δεν φοβάται, δεν ελπίζει, δεν κουβαλάει το εσωτερικό του χάος, τα τραύματά του, το παράλογο του, να κατανοήσει ποτέ τι είναι άνθρωπος; Η ΑΙ μπορεί να προσεγγίσει την ανθρώπινη σκέψη. Αλλά να την αναπαράγει πλήρως, με το βάθος, την αντίφαση, την ψυχή της; Αυτό μοιάζει περισσότερο με φιλοσοφική φαντασία παρά με επιστημονικό στόχο… τουλάχιστον σήμερα!
ή αποκτήστε ετήσια συνδρομή εδώ.
